|
|
Nhiều người khởi động kỹ nhưng vẫn bị chấn thương khi chạy bộ. Ảnh: Shutterstock. |
Tại Việt Nam, cùng với sự bùng nổ phong trào marathon, ngày càng nhiều runner gặp vấn đề về khớp gối, cổ chân và cơ bắp. Bác sĩ cho biết nguyên nhân thường xuất phát từ việc tăng quãng đường và cường độ quá nhanh, tập luyện trên mặt đường cứng hoặc giày dép không phù hợp. Nhiều trường hợp chủ quan, chỉ chú ý đến thành tích mà bỏ qua nguyên tắc hồi phục, dẫn đến chấn thương kéo dài và tái phát.
Nhiều người tin rằng chỉ cần chuẩn bị tốt khâu khởi động và dinh dưỡng là có thể hạn chế chấn thương. Tuy nhiên, thực tế cho thấy ngay cả khi đáp ứng đầy đủ những điều kiện này, runner và người tập thể thao vẫn dễ gặp bong gân, rách cơ hay tổn thương dây chằng.
Theo bác sĩ thể thao Phạm Minh Tiện, chuyên gia y sinh học thể dục thể thao, chìa khóa nằm ở sự phối hợp đồng bộ của bốn hệ thống gồm cơ, khớp - dây chằng, thần kinh và mạch máu. Hệ cơ cung cấp sức mạnh và sức bền cho chuyển động, khớp cùng dây chằng đóng vai trò hấp thụ lực, hệ thần kinh điều khiển phản xạ co giãn, còn mạch máu đảm bảo oxy và dưỡng chất cho hoạt động.
"Chỉ cần một mắt xích yếu đi, toàn bộ hệ vận động sẽ mất cân bằng và nguy cơ chấn thương tăng cao", bác sĩ Tiện nói.
Trong huấn luyện thể thao, các năng lực vận động như sức mạnh, sức nhanh, sức bền và độ khéo léo phải được phát triển song song. Thiếu sức mạnh, cơ dễ bị rách, thừa sức mạnh mà thiếu kiểm soát, khớp phải chịu lực bất thường. Sức nhanh giúp tăng tốc, bật nhảy và đổi hướng nhưng nếu vượt quá khả năng chịu đựng của gân khớp, chấn thương bùng phát.
Sức bền là nền tảng quan trọng, song khi chỉ tập trung vào bền mà bỏ qua sự linh hoạt và mạnh mẽ, cơ thể dễ rơi vào thoái hóa khớp hay viêm gân. Đặc biệt, độ khéo léo, sự phối hợp thần kinh cơ quyết định khả năng điều chỉnh khi địa hình thay đổi, giúp tránh trẹo, vấp hay tiếp đất sai.
Chấn thương khi chạy bộ không chỉ đến từ sự chuẩn bị bề ngoài như khởi động hay dinh dưỡng, mà còn từ sự mất cân bằng trong hệ vận động. Muốn hạn chế rủi ro, bạn cần phát triển đồng đều cả bốn yếu tố và đảm bảo cân bằng giữa tập luyện với hồi phục.
