Vì sao tính cách anh chị em ruột khác nhau dù thừa hưởng ADN như nhau?

Cùng là anh em ruột nhưng Hoàng tử Harry và Hoàng tử William có tính cách rất khác nhau. Ảnh: AFP.

Bà Laura Horwitz và chồng có 3 người con trai có số tuổi lần lượt là 24, 21 và 17. Những đứa trẻ dù cùng nhau lớn lên, được hưởng cùng một nền giáo dục nhưng tính cách rất khác nhau.

Anh cả là người chăm học, ngăn nắp và hướng ngoại. Cậu đã theo đuổi sự nghiệp điện ảnh và truyền hình từ khi còn nhỏ. Đứa con giữa lại không quan tâm nhiều đến thành tích, là một người hướng nội, chủ yếu kết bạn trên mạng. Cậu hiện tại là một vận động viên thể hình đã thay đổi chuyên ngành nhiều lần ở trường đại học. Con trai út thích nấu ăn và biểu diễn nghệ thuật, thuộc hướng ngoại vừa phải và thường tránh tham gia các môn thể thao đồng đội là sở thích của các anh trai.

Xét theo khoa học, việc anh chị em ruột trong một gia đình có tính cách khác nhau là điều dễ hiểu.

DNA

Theo nhà di truyền học nhi khoa kiêm Chủ tịch Học viện Nhi khoa Mỹ Leah Burke, mặc dù con cái được thừa hưởng 50% DNA của người mẹ và 50% DNA của người cha, nhưng quá trình sắp xếp DNA trong cơ thể mỗi đứa trẻ có thể khác nhau, dẫn đến việc chúng không giống nhau khi sinh ra.

"Mỗi lần cơ thể người phụ nữ tạo ra tế bào trứng, cơ thể người đàn ông tạo ra tế bào tinh trùng là mang một kiểu ADN khác nhau. Vì vậy, cùng là anh chị em trong nhà nhưng những đứa trẻ có thể nhận được mã gene ít giống nhau hơn giả định", bà nói.

Theo ông John Pappas, Giám đốc dịch vụ di truyền học lâm sàng tại Bệnh viện nhi Hassenfeld thuộc Trung tâm chăm sóc y tế ĐH New York, đặc điểm của con người được quy định bằng nhiều kiểu gene.

"Ví dụ, chúng ta được dạy trong lớp sinh học rằng một gene ảnh hưởng đến một đặc điểm. Tuy nhiên, màu mắt có thể liên quan đến ít nhất 16 gene và nhiều vùng gene quy định khác nhau", ông lý giải.

Ngoài sự khác biệt tự nhiên trong cách sắp xếp mã gene, DNA của anh chị em trong nhà còn khác nhau do các yếu tố ngoại cảnh ảnh hưởng đến cách sắp xếp gene như chế độ ăn uống hay ô nhiễm môi trường.

"Những trường hợp như tiếp xúc với rượu trước khi sinh hoặc sinh non có thể làm giảm tính di truyền", bà Burke giải thích.

Yếu tố ngoại cảnh

Ngoài ra, bên cạnh yếu tố DNA, phương pháp giáo dục và nuôi nấng cũng ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển của con trẻ.

Nghiên cứu Minnesota về các cặp song sinh được nuôi cách xa nhau hồi 1990 đã phát hiện những điểm tương đồng về trí thông minh, tính tôn giáo, sở thích và hành vi ở các cặp song sinh. Điều này cho thấy họ có yếu tố di truyền mạnh mẽ. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra khác biệt giữa họ là do môi trường trải nghiệm.

Không phải trẻ song sinh nào cũng giống nhau. Ảnh: Conversation.

Năm 2004, một nghiên cứu khác do ông Avshalom Caspi - hiện là giáo sư Tâm lý học và Khoa học thần kinh tại ĐH Duke - dẫn đầu đã phát hiện sự khác biệt trong tình cảm của người mẹ dành cho một cặp song sinh đã ảnh hưởng đến hành vi của chúng.

“Trong các gia đình, đứa trẻ được mẹ nuôi dạy nhẹ nhàng hơn sẽ ít gặp phải các vấn đề về hành vi hơn và cũng ít có triệu chứng trầm cảm và lo lắng hơn. Và bởi vì những đứa trẻ này giống hệt nhau về mặt di truyền, tác động của môi trường, đặc biệt là sự khác biệt trong cách nuôi dạy, có thể dẫn đến sự khác nhau của mỗi đứa trẻ", bà Jasmin Wertz - nhà tâm lý học tại ĐH Edinburgh - cho hay.

Ở thời điểm hiện tại, bà vẫn theo sát sự phát triển của cặp song sinh này. Ngoài ra, bà cũng cho biết phương pháp giáo dục và kỷ luật khác nhau có thể khiến các cặp song sinh giống hệt nhau có sự khác biệt.

Bên cạnh đó, bác sĩ Gabor Mate nhận định: "Không có hai đứa trẻ nào có cùng cha mẹ bởi vì chính các phụ huynh cũng ở giai đoạn khác nhau của cuộc đời mỗi khi có một đứa trẻ sinh ra. Họ cũng có phản ứng khác nhau với mỗi đứa trẻ".

Vì thế, phụ huynh không nên băn khoăn về sự khác nhau về tính cách giữa những đứa con trong nhà. Thay vào đó, họ nên khuyến khích chúng phát triển cá tính riêng.

"Là một phụ huynh, tôi nghĩ nhiệm vụ lớn nhất là hiểu con mình. Ngoài việc chấp nhận mỗi đứa con có tính cách khác nhau, phương pháp giáo dục đứa này không thể áp dụng với đứa kia. Bạn cũng nên chấp nhận rằng con có thể không giống mình", bà Wertz đưa ra lời khuyên.

Bên cạnh đó, bà Burke khuyến khích các phụ huynh nên tôn trọng và cho con không gian để phát triển sự khác biệt của mình "vì trải nghiệm cuộc sống của mỗi người là khác nhau ngay từ đầu".

Bà Horwitz đã rất khó khăn để chấp nhận sự khác biệt của những đứa con mình.

Sau nhiều lần giục con trai thứ tương tác với bạn bè ngoài đời, bà nhận ra con thứ mình chỉ giỏi giao tiếp trên mạng và không nhất thiết phải quảng giao như anh cậu. Bà Horwitz thừa nhận sau khi bà chấp nhận tính cách của cậu con trai, mối quan hệ của 2 mẹ con đã cải thiện.

Ngoài ra, việc chấp nhận con út không thích tham gia thể thao đồng đội đã khiến bà tìm ra môn thể thao khác phù hợp với con mình hơn. Giờ đây, con trai út của bà Horwitz đã đạt đai đen nhị đẳng karate.

"Mặc dù trong quá khứ, tôi đã gặp rất nhiều khó khăn khi cố đối phó với sự khác biệt trong tính cách của con, giờ đây, tôi chấp nhận để tôn vinh cá tính của chúng", bà Horwitz cho hay.