Thể loại: Tiểu sử, hài
Đạo diễn: Adam McKay
Diễn viên chính: Christian Bale, Amy Adams, Steve Carell, Sam Rockwell
Zing.vn đánh giá: 8/10
Mỹ là cường quốc số một thế giới, nên theo lẽ dĩ nhiên, người đứng đầu quốc gia này - Tổng thống Mỹ - cũng luôn được coi là chính trị gia quyền lực nhất thế giới với những quyết định có thể định đoạt sinh mệnh của hàng triệu con người hay tương lai của nhiều đất nước.
Sát cánh Tổng thống Mỹ từ ngày tranh cử với danh nghĩa “dưới một người nhưng trên cả vạn người” trong hệ thống chính trị ấy là chức danh Phó Tổng thống. Song, trong lịch sử chính trị của nước Mỹ, vị trí đó hiếm khi được các chính trị gia để mắt tới.
Bởi ngoài việc tham gia các sự kiện mang tính ngoại giao hay giao tế với công chúng trong nước, Phó tổng thống Mỹ gần như không có quyền lực thực tế nào.
Nước Mỹ phải đợi tới đời tổng thống thứ 43 để được chứng kiến một vị phó tổng thống với tham vọng làm thay đổi vị thế “bù nhìn” của “nhân vật số 2” ấy. Đó là Dick Cheney - Phó tổng thống thứ 46 của nước Mỹ dưới thời Tổng thống George W. Bush.
 |
| Chính trị gia Dick Cheney năm qua được Christian Bale khắc họa trên màn ảnh. |
Tuy còn nhiều thông tin phải rất lâu nữa mới được chính quyền Mỹ giải mật, và có những sự thật sẽ mãi mãi nằm ngoài tầm với của công chúng và báo chí, nhưng chỉ với những gì đã được hé lộ, người ta cũng có thể khẳng định rằng Dick Cheney chính là phó tổng thống có quyền lực nhất trong lịch sử chính trị nước Mỹ.
Có thể kết luận như vậy bởi không phải Tổng thống Bush, mà chính Dick Cheney đã đưa ra những quyết sách lớn lao về mặt an ninh, ngoại giao, và pháp lý trong những năm sau sự kiện khủng bố 11/9/2001.
Đó là việc kéo nước Mỹ vào hai cuộc chiến tàn khốc, hao người tốn của, và cho đến tận hôm nay còn chưa ngã ngũ tại Iraq và Afghanistan. Đó là những chính sách gây tranh cãi trong việc tra tấn và bắt cóc trái phép các nghi phạm khủng bố. Đó là các biện pháp “lách luật” giúp tổng thống và phó tổng thống có quyền lực vượt ngoài tầm kiểm soát của Quốc hội.
Tất nhiên, để leo lên đỉnh cao quyền lực mà chưa vị phó tổng thống nào từng có được như thế, Dick Cheney cũng tạo nên cho mình rất nhiều kẻ thù, gây ra rất nhiều bê bối, và rời ghế sau 8 năm với tỷ lệ ủng hộ thấp kỷ lục tại nước Mỹ.
 |
| Tác phẩm tiểu sử do đạo diễn Adam McKay thể hiện. |
Vice - tác phẩm điện ảnh mới nhất của đạo diễn Adam McKay - chính là bộ phim tiểu sử đầu tiên mô tả cuộc đời đầy biến động và cực kỳ đặc sắc của Dick Cheney (Christian Bale) từ những ngày mới là anh thợ kéo đường dây điện ở xứ Wyoming hẻo lánh đầu thập niên 1960, cho tới khi vị phó tổng thống rời khỏi đỉnh cao quyền lực để quay về với vợ - bà Lynne Vincent Cheney (Amy Adams) và hai cô con gái Mary (Alison Pill) và Liz Cheney (Lily Rabe).
Thông qua chặng đường dài đằng đẵng suốt ba thập niên để leo lên tới vị trí phó tổng thống Mỹ của Dick Cheney, đạo diễn kiêm biên kịch McKay muốn giới thiệu cho công chúng những ngõ ngách hiếm người biết tới của chính trường nước Mỹ, và nhất là gương mặt, tính cách của những chính trị gia cùng thời với ông, như Tổng thống George W.Bush (Sam Rockwell), Bộ trưởng Quốc phòng Donald Rumsfeld (Steve Carell), Bộ trưởng Ngoại giao Colin Powell (Tyler Perry), hay thứ trưởng quốc phòng và sau này là Chủ tịch Ngân hàng thế giới Paul Wolfowitz (Eddie Marsan).
Christian Bale thể hiện xuất sắc hình ảnh “gian hùng gặp thời”
Christian Bale không phải là một cái tên quá đỗi xa lạ với những người yêu điện ảnh. Không chỉ nổi danh qua vai diễn Người Dơi trong bộ ba phim cực kỳ thành công của đạo diễn Christopher Nolan, Bale còn có tiếng là diễn viên luôn hết mình trong bất cứ vai diễn nào.
Anh giảm cân hết mức để vào vai anh thợ máy mắc chứng mất ngủ Trevor Reznik trong The Machinist (2004), để rồi chỉ trong 6 tháng sau đó tăng thêm 45 kg nhằm hoá thân thành Bruce Wayne / Người Dơi cuồn cuộn cơ bắp ở Batman Begins (2005). Tới năm 2010, tài tử thêm một lần nữa tự giảm 14 kg để biến thành tay võ sĩ quyền anh Dicky Eklund trong The Fighter và giành giải Oscar cho Nam diễn viên phụ xuất sắc.
Và dĩ nhiên, khi được Adam McKay giao trọng trách khắc họa hình ảnh vị phó tổng thống bệ vệ, luôn bị ám ảnh bởi trái tim ốm yếu Dick Cheney, Christian Bale lại một lần nữa hy sinh vẻ ngoài hào hoa, góc cạnh của một ngôi sao điện ảnh để tăng thêm vài chục kg cho phù hợp với hình ảnh một chính trị gia thừa lọc lõi, thiếu sức khoẻ.
 |
| Tăng cân mạnh cho Dick Cheney, nhưng khả năng diễn xuất của Christian Bale vẫn là điều giúp cho bộ phim trở nên đáng nhớ. |
Mọi nỗ lực của Bale có lẽ sẽ được khán giả đón nhận nhiệt liệt. Vì nếu không nói trước, chắc hẳn ít ai nhận ra rằng người sắm vai Dick Cheney lại chính là nam diễn viên nổi tiếng vì vẻ ngoài cuốn hút Christian Bale.
Và quan trọng hơn thế, Bale thực sự đã thể hiện thành công sự thâm trầm, tính toán của một tay chơi thượng hạng trong ván bài chính trị kéo dài hàng chục năm như Dick Cheney. Sắm vai nhân vật nổi tiếng và được công chúng biết tên, biết mặt đã khó, sắm vai chính trị gia nổi tiếng bị không ít người căm ghét đến tận xương tuỷ nhưng lại hiếm khi bộc lộ cảm xúc, quan điểm như Dick Cheney còn khó khăn hơn gấp bội.
Cứ nhìn cái cách Christian Bale thể hiện một Dick Cheney kìm nén cảm xúc vui mừng khi có được góc văn phòng đầu tiên tại một căn buồng không có cửa sổ của Nhà Trắng, hay khi tay chính trị gia ở ẩn này nhận ra cơ hội để leo lên nấc thang cuối cùng của quyền lực khi được viên thống đốc ngờ ngệch George W. Bush mời mình vào liên danh tranh cử, người xem sẽ cảm nhận thấy một chính trị gia đúng nghĩa “gian hùng gặp thời”, một chính trị gia tuy chỉ đứng sau màn chấp chính nhưng sẽ làm thay đổi hẳn bộ mặt nước Mỹ hiện đại.
Quan trọng hơn thế, Bale còn đem tới cho khán giả một hình ảnh Dick Cheney ba chiều với đầy đủ cung bậc cảm xúc rất con người: từ căm hận những kẻ khủng bố đã khiến nước Mỹ phải hứng chịu cuộc tấn công ngày 11/9/2001, cho tới tình yêu thương vô bờ bến dành cho vợ và cô con gái Mary vốn là một phụ nữ đồng tính “sinh nhầm” trong gia đình chính trị bảo thủ truyền thống của Đảng Cộng hoà với “sứ mệnh” phản đối hôn nhân đồng giới.
Đây là khía cạnh hết sức quan trọng của Vice và cũng thể hiện tài năng diễn xuất tuyệt đỉnh của Christian Bale vì những chính trị gia “bị ghét” như Bush hay Cheney thường chỉ xuất hiện trên báo chí, truyền hình, hay thậm chí là các bộ phim điện ảnh như W (2008) với hình ảnh châm biếm, méo mó, cho thấy sự căm ghét rõ ràng của các nhà báo, của giới làm phim đối với những nhân vật bị coi là phải chịu trách nhiệm cho sự sa lầy của Mỹ tại Iraq và Afghanistan.
Amy Adams có cột mốc mới trong sự nghiệp
Đứng sau một người đàn ông thành công luôn là người phụ nữ biết hy sinh vì chồng, biết động viên chồng trong những giờ phút khó khăn nhất. Với một chính trị gia xuất thân không có “chống lưng”, lại chịu nhiều vấn đề về tim mạch từ khi còn trẻ như Dick Cheney, thì một người vợ thông minh, sẵn sàng chia sẻ, chăm lo cho chồng mọi nơi, mọi lúc lại càng là yếu tố không thể thiếu cho sự nghiệp thành đạt.
Và qua sự thể hiện xuất sắc của Amy Adams, nhân vật Lynne Vincent Cheney đã thực sự chinh phục khán giả không chỉ vì sự hy sinh mà bà dành cho chồng trong suốt hơn nửa thế kỷ bên nhau, mà còn vì chính bộ óc tinh anh, lọc lõi của Lynne trong nhiều giai đoạn mới chính là nhân tố tạo nên các bước nhảy vọt trong cuộc đời và sự nghiệp của Dick.
 |
| Amy Adams có thêm vai diễn xuất sắc, dù cô chỉ sắm kép phụ ở Vice. |
Tương tự như Christian Bale, trước Vice, Amy Adams đã có nhiều vai diễn thành công trong Junebug (2005), Enchanted (2007), American Hustle (2013), hay gần đây là Arrival (2016). Nhưng hiếm khi nào Adams được giao cho vai diễn có bộ mặt đa dạng như Lynne Cheney.
Cô vừa phải thể hiện hình ảnh của một bà vợ chính trị gia mạnh mẽ, tham vọng bên chồng trong các cuộc đua tranh cử, vừa phải truyền tải được tình yêu thương chân thành giúp gắn kết hai vợ chồng qua cả những thời điểm thành công và khoảng trầm lặng lẽ trong sự nghiệp của Dick Cheney.
Amy Adams đã thành công trong cả hai khía cạnh ấy, bởi một trong những cảnh xuất sắc và giá trị nhất của Vice chính là khi Lynne Cheney ôm lấy chồng để đọc lại những câu thoại trác tuyệt của Shakespeare trong The Winter’s Tale với chất giọng ấm áp yêu thương, nhưng không giấu nổi nỗi lo âu cho Dick Cheney trước lựa chọn quyết định có nên hỗ trợ tay Thống đốc “bất tài” George W. Bush ra tranh cử tổng thống Mỹ hay không.
Sự xuất sắc vượt trội của Christian Bale và Amy Adams có lẽ đã phần nào đó làm lu mờ các gương mặt diễn viên phụ trong phim. Ngoại trừ Steve Carell trong vai Donald Rumsfeld và Sam Rockwell trong vai George W. Bush, các khuôn mặt còn lại trong Vice không để lại nhiều ấn tượng, một phần cũng bởi chất hài của bộ phim đã cản trở họ diễn cho ra chất các chính trị gia từng một thời khuấy đảo chính trường Mỹ.
Những pha thử nghiệm còn lỡ cỡ
Tuy vừa đạt được thành công vang dội với bộ phim chính kịch lấy đề tài giới tài chính The Big Short (2015), Adam McKay trên hết vẫn được biết tới qua các bộ phim hài châm biếm do ông thực hiện như Anchorman: The Legend of Ron Burgundy (2004), Anchorman 2: The Legend Continues (2013), hay The Other Guys (2010).
Có lẽ vì vậy mà Vice có thể coi là một nỗ lực của McKay trong việc trộn lẫn chất hài đặc trưng với đề tài chính trị nghiêm túc về một nhân vật hiếm ai có thể tìm thấy chút gì hài hước như Dick Cheney.
Tuy nhiên, nếu so với sự thành công trong việc nhắm được đúng Bale và Adams cho hai vai đinh của bộ phim, thì Vice lại khiến khán giả có cảm giác như đang xem một tác phẩm được dựng khá gượng gạo, thiếu sự kết nối giữa các phân đoạn, và bị lỡ cỡ về mặt thể loại.
 |
| Đạo diễn Adam McKay đưa ra nhiều thử nghiệm mới cho Vice, nhưng chưa thực sự thành công. |
Có rất nhiều chi tiết châm biếm, nhưng khó lòng có thể coi Vice là tác phẩm hài châm biếm khi các nhân vật trong phim, ngoại trừ vai George W. Bush do Sam Rockwell thể hiện, đều được xây dựng một cách nghiêm túc trong nỗ lực trung thành tối đa với các sự kiện và nhân vật lịch sử có thật.
Nhưng cũng khó lòng xếp Vice vào hàng ngũ một phim chính kịch thành công khi tác phẩm gần như được thực hiện với phong cách tài liệu kiểu Fahrenheit 9/11 (2004) của đạo diễn gây nhiều tranh cãi Michael Moore với chất chính trị, chỉ trích chính quyền đậm nét, thay vì tập trung mô tả sự phát triển về mặt tính cách, quan hệ của Dick Cheney và những người xung quanh ông.
Chất chính trị, chỉ trích chính quyền quá đậm đặc của bộ phim cho đến tận những giây cuối cùng có lẽ sẽ khiến Vice mất đi nhiều khán giả. Bởi nếu cần một phim tài liệu nói về những bê bối của chính quyền George W. Bush, họ đã có Fahrenheit 9/11, và một tác phẩm điện ảnh nữa chỉ nhấn nhá lại những đề tài đã cũ có lẽ là không thực sự cần thiết.
Vượt trội về mặt diễn xuất, nhưng gây tranh cãi về chất lượng nội dung, thật khó để có thể xếp Vice lên trên The Big Short - tác phẩm được đánh giá cao nhất trong sự nghiệp của Adam McKay cho đến hiện tại.
Nhưng liệu Vice có thực sự là tác phẩm “không cần thiết” như một số khán giả và nhà phê bình quốc tế đã đánh giá? Có lẽ là không. Bởi trong thời điểm chính quyền Mỹ vẫn đang toan tính can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia khác, người dân Mỹ cần được nhắc lại một bài học đắt giá về sự sa lầy của Mỹ tại Iraq và Afghanistan.
Bởi trong thời điểm nhiều chính trị gia dân tuý, chỉ biết tính toán cho những mục đích của cá nhân thay vì nhìn vào bức tranh chung của đất nước, của thế giới, thì công chúng lại cần phải nhìn lại con đường đi tới quyền lực tuyệt đối của Dick Cheney và những hậu quả lâu dài mà chính trị gia này để lại cho nước Mỹ.
Trong bối cảnh ấy, Vice xứng đáng là bộ phim tiểu sử đáng xem, đáng suy ngẫm về một nhân vật được ít người yêu, bị lắm kẻ ghét, nhưng đã là một phần không thể thiếu của lịch sử nước Mỹ hiện đại.
