Virus EV71 gây bệnh tay chân miệng khiến trẻ nhập viện ồ ạt

Trẻ em mắc tay – chân – miệng do EV71 đang được theo dõi sát tại khoa Nhi để phòng biến chứng thần kinh và suy hô hấp.

Bệnh tay chân miệng (HFMD) do virus EV71 đang có dấu hiệu bùng phát trở lại với tốc độ đáng báo động tại nhiều địa phương ở Việt Nam. Không chỉ gia tăng số ca mắc, điều đáng lo ngại hơn là tỷ lệ ca nặng cũng đang tăng lên từng ngày, trong đó không ít trẻ phải nhập viện hồi sức tích cực vì biến chứng thần kinh, viêm phổi, suy hô hấp. Chủng EV71 – "thủ phạm" đứng sau phần lớn các ca diễn tiến nguy hiểm đang khiến ngành y tế phải nâng mức cảnh báo dịch.

Số ca mắc và nhập viện tăng mạnh

Theo thống kê từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP. Hồ Chí Minh (HCDC), từ đầu năm 2025 đến nay, toàn thành phố đã ghi nhận hơn 6.700 ca tay chân miệng, tăng gần 49% so với cùng kỳ năm trước. Riêng trong tuần từ 12–18/5, số ca mắc mới đã lên tới 916 ca, với tỷ lệ nhập viện tăng 15%.

Thành phố đang ở giữa mùa cao điểm của dịch bệnh, kéo dài từ tháng 3 đến tháng 12 hàng năm. Đây là khoảng thời gian tay chân miệng bùng phát mạnh mẽ, nhất là tại khu vực phía Nam, nơi chiếm tới 60–80% tổng số ca bệnh trên cả nước.

Đáng chú ý, nhiều bệnh viện như Nhi đồng 1, Nhi đồng TP ghi nhận hàng loạt ca nhập viện với biểu hiện nặng, phải thở máy, sử dụng thuốc điều trị hỗ trợ miễn dịch, hoặc lọc máu. Một số trường hợp diễn tiến từ sốt nhẹ sang suy hô hấp chỉ trong vòng 6–12 giờ.

EV71 – Chủng virus gây biến chứng nặng

Bệnh tay chân miệng có thể do nhiều chủng virus thuộc nhóm enterovirus gây nên. Trong đó, EV71 (Enterovirus A71) là chủng nguy hiểm nhất, thường gây bệnh nặng và để lại di chứng lâu dài, thậm chí tử vong nếu không phát hiện kịp thời.

Theo thông tin từ Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), tỷ lệ mẫu xét nghiệm dương tính với EV71 đã tăng từ 6% ở tuần 14 lên tới hơn 40% ở tuần 23 năm 2025. Điều này cho thấy chủng EV71 đang chiếm ưu thế trong các ca mắc HFMD hiện nay, kéo theo xu hướng bệnh diễn tiến nhanh, nặng và khó kiểm soát hơn.

Bệnh viện Nhi Trung ương cũng cảnh báo, EV71 thường gây biến chứng thần kinh như viêm não, viêm màng não, phù phổi cấp, viêm cơ tim. Đây là các biến chứng đe dọa tính mạng, tiến triển âm thầm và rất dễ bị bỏ qua nếu phụ huynh chủ quan.

Nhân viên y tế hướng dẫn phụ huynh vệ sinh tay đúng cách để phòng tránh lây nhiễm EV71 cho trẻ nhỏ trong mùa dịch. Hình minh họa.

Triệu chứng đặc trưng và dấu hiệu cảnh báo sớm

Thông thường, trẻ mắc tay chân miệng sẽ có biểu hiện ban đầu như sốt nhẹ, nổi mụn nước ở lòng bàn tay, bàn chân, miệng hoặc mông. Tuy nhiên, với các trường hợp do EV71, các biểu hiện có thể trở nên nặng nhanh chóng:

• Sốt cao liên tục, khó hạ.
• Bỏ bú, nôn ói nhiều, ngủ li bì.
• Giật mình bất thường, nhất là khi đang ngủ – đây là một trong những dấu hiệu sớm cảnh báo tổn thương thần kinh trung ương.
• Thở nhanh, co rút lồng ngực, môi tím tái

Nếu trẻ có bất kỳ biểu hiện nào trong số trên, phụ huynh cần đưa đến cơ sở y tế để được thăm khám và theo dõi sát sao. Diễn tiến của bệnh do EV71 rất nhanh, chỉ trong vài giờ đồng hồ, trẻ có thể chuyển từ thể nhẹ sang suy hô hấp, thậm chí tử vong nếu không xử trí kịp thời.

Vaccine phòng EV71: Hy vọng mới cho trẻ nhỏ

Trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, một tín hiệu tích cực là Việt Nam đã hoàn tất hai nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng vaccine EV71 do Viện Pasteur TP.HCM triển khai. Kết quả cho thấy hiệu quả phòng bệnh đạt trên 99% ở nhóm trẻ từ 2 tháng đến dưới 6 tuổi.

Hiện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng đang khuyến khích các quốc gia có dịch lưu hành EV71 mạnh mẽ như Việt Nam sớm triển khai tiêm chủng rộng rãi. Trong năm 2025, hệ thống tiêm chủng VNVC đã bắt đầu chuẩn bị đưa vaccine EV71 về phân phối rộng rãi.

Việc có thêm một loại vaccine mới đặc hiệu chống lại EV71 hứa hẹn sẽ giúp giảm đáng kể tỷ lệ nhập viện và tử vong ở trẻ nhỏ trong các mùa dịch kế tiếp.

Các biện pháp phòng bệnh đơn giản mà hiệu quả

Trước khi vaccine được phổ cập, phụ huynh cần thực hiện nghiêm túc các biện pháp phòng bệnh cơ bản:

• Rửa tay bằng xà phòng nhiều lần trong ngày, nhất là trước khi ăn và sau khi thay tã.
• Làm sạch bề mặt đồ chơi, sàn nhà, tay nắm cửa, các vật dụng bé hay tiếp xúc.
• Hạn chế cho trẻ đến nơi đông người trong mùa dịch.
• Cách ly trẻ bị bệnh để tránh lây lan cho trẻ khác.
• Các trường mầm non, nhà trẻ cũng cần thực hiện khử khuẩn hàng ngày, theo dõi sát sức khỏe trẻ và kịp thời báo với y tế nếu có ca nghi ngờ.

Dịch tay chân miệng do chủng EV71 đang có dấu hiệu diễn biến phức tạp tại Việt Nam với số ca tăng nhanh và tỷ lệ biến chứng nặng đáng lo ngại. Phụ huynh cần chủ động theo dõi sức khỏe của trẻ, nhận biết sớm các dấu hiệu nguy hiểm và không chủ quan với biểu hiện sốt thông thường.