Tôi có một người chị gái. Chồng chị tôi là một người nghiện cờ bạc nên bao nhiêu của cải kiếm được đều bị anh ta bán đi hết để chơi cờ bạc. Do thiếu nợ nên vào khoảng cuối năm Quý Tỵ (tháng 12/2013) anh ta đã trộm cắp một chiếc xe máy trị giá 42 triệu đồng.
Sau này, công an điều tra ra chị tôi đã biết việc anh rể trộm cắp xe máy nhưng không báo công an. Tôi biết từng có người bị đi tù vì không tố giác người thân phạm tội. Vậy, liệu chị tôi có bị đi tù trong trường hợp này không? Nếu có thì sẽ bị phạt như thế nào?
Trả lời:
Để hạn chế số lượng tội phạm gia tăng và nâng cao ý thức trách nhiệm của người dân trong việc phóng và chống tội phạm, việc truy cứu trách nhiệm hình sự không chỉ áp dụng đối với người có hành vi phạm tội mà còn được áp dụng đối với những người biết rõ về hành vi phạm tội nhưng không tố giác hoặc cố tình che giấu.
Điều 22 Bộ luật hình sự quy định: “Người nào biết rõ tội phạm đang đựơc chuẩn bị, đang được thực hiện hoặc đã được thực hiện mà không tố giác, thì phải chịu trách nhiệm hình sự về tội không tố giác tội phạm trong những trường hợp quy định tại Điều 313 của Bộ luật này”.
Như vậy, không phải trong mọi trường hợp, người có hành vi không tố giác tội phạm phạm đều bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Căn cứ khoản 1 Điều 313 và khoản 2, 3, 4 Điều 138 Bộ luật hình sự, hành vi không tố giác tội trộm cắp tài sản sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu người có hành vi trộm cắp tài sản phạm tội trong các trường hợp sau:
- Có tổ chức;
- Có tính chất chuyên nghiệp;
- Tái phạm nguy hiểm;
- Dùng thủ đoạn xảo quyệt, nguy hiểm;
- Hành hung để tẩu thoát;
- Chiếm đoạt tài sản có giá trị từ năm mươi triệu đồng trở lên;
- Gây hậu quả nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.
Người không tố giác là ông, bà, cha, mẹ, con, cháu, anh chị em ruột, vợ hoặc chồng của người phạm tội phải chịu trách nhiệm hình sự về việc không tố giác các tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc các tội khác là tội đặc biệt nghiêm trọng. Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại đặc biệt lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt là trên mười lăm năm tù, tù trung thân hoặc tử hình.
Đối với tội Trộm cắp tài sản, nếu người phạm tội chiếm đoạt tài sản có giá trị từ năm trăm triệu đồng trở lên hặc gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng thì sẽ cấu thành tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Người phạm tội không tố giác tội phạm sẽ bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến ba năm. Nếu người không tố giác đã có hành động can ngăn hoặc
Vì tài sản trộm cắp là chiếc xe máy trị giá 42 triệu đồng và hành vi phạm tội chưa gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, do đó việc chị gái bạn không tố giác hành vi phạm tội của chồng trong trường hợp này sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự tội Không tố giác tội phạm theo Điều 314 Bộ luật hình sự.
