Vpop 2015: Nhạc số đè bẹp đĩa nhạc truyền thống

Thị trường album còi cọc

Ban tổ chức của lễ trao giải cho biết, vì quá ít những album được phát hành cũng như vấn đề chất lượng, hạng mục này tạm thời có sự thay đổi. "Năm nay ban tổ chức Làn sóng xanh cũng quyết định sẽ trao một giải (tạm gọi là ghi nhận) cho những đóng góp này của các ca sĩ. Chỉ có một sản phẩm hoặc một dự án duy nhất được ban tổ chức chọn lựa, và kết quả sẽ chỉ được công bố trong đêm trao giải" - đại diện ban tổ chức nói.

"Kịch bản" này của một trong những giải thưởng Vpop lâu năm thực ra không quá bất ngời với giới chuyên môn bởi nó phản ánh đúng thực tế thị trường âm nhạc của Việt Nam trong mấy năm trở lại đây. Thị trường đĩa nhạc đang bị bỏ ngỏ vì nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan khác nhau.

Lê Cát Trọng Lý ra mắt bộ đĩa Dreamers - Những kẻ mộng mơ.

Nói vậy không có nghĩa nhạc Việt năm nay không có album nào đáng chú ý ra lò. Đó là bộ đĩa nhạc Dreamers - Những kẻ mộng mơ của ca/nhạc sĩ Lê Cát Trọng Lý. Hai đĩa nhạc tác giả là Giáng Sol với Bóng tối jazz và 4 của Quốc Bảo cũng thu hút sự quan tâm của khán giả. Một số nhân tố từ làng rock Việt như Phạm Anh Khoa, Hạc San, K300... cũng có những đĩa nhạc mới ra mắt trong năm nay.

Không chỉ ít về số lượng, chất lượng các đĩa nhạc cũng là một điều đáng bàn luận. Việc Làn sóng xanh rút giải Album của năm còn bởi vì chất lượng của các sản phẩm chưa đạt được những tiêu chí nhất định.

Sự khó khăn của thị trường khiến cho nhiều ca sĩ quyết định lựa chọn hình thức phát hành ca khúc hoặc album trên các kênh nghe nhạc trực tuyến qua internet. Đây không chỉ là cách giảm chi phí đầu tư mà còn giúp các sản phẩm âm nhạc mới tiếp cận với công chúng hiệu quả hơn. Tuy nhiên, tư duy thực hiện album kiểu này cũng là một trong những lực cản khiến cho các sản phẩm kém hoàn hảo.

Lạm phát đĩa đơn, MV

Nếu nhìn lại, có thể sẽ phải giật mình vì thực tế những cái tên nổi bật nhất trong năm 2015 như Tiên Tiên, Sơn Tùng M-TP, Tóc Tiên chỉ "nổi" với một vài bài hit và nhận show quanh năm nhưng họ chưa hề ra mắt một album chính thức.

Trái ngược với sự ảm đạm của thị trường đĩa nhạc, các sản phẩm đơn lẻ như single (đĩa đơn) hay MV lại có một năm bùng nổ. Và đa số các sản phẩm này được phát hành qua kênh trực tuyến.

Nam ca sĩ Sơn Tùng M-TP.

Các album ấn tượng đối với khán giả hay báo giới trong năm chỉ có thể "đếm trên đầu ngón tay" nhưng để chỉ ra ca khúc hay MV ấn tượng lại nhiều tới mức có thể nhớ không hết. Một loạt bài hit như Âm thầm bên em, Không phải dạng vừa đâu (Sơn Tùng M-TP), My Everything (Tiên Tiên) Chưa bao giờ (Trung Quân Idol), Ngày mai (Vũ điệu cồng chiêng) - Tóc Tiên rồi cuối năm là Thật bất ngờ của Trúc Nhân...

Đơn cử như Tiên Tiên là hiện tượng vụt lên thành sao qua các ca khúc tự sáng tác và trình bày. Playlist ca khúc của cô trên Zing MP3 chỉ có quanh quẩn... 4 bài hát. Nhưng nhạc của cô xuất hiện khắp từ các địa điểm công cộng cho tới show nhạc lớn trong năm.

Đi tìm câu trả lời

Phát hành nhạc số đang là hình thức được các ca sĩ trẻ nhắm đến. Đây không chỉ là cách "đánh nhanh thắng nhanh" mà còn đảm bảo được nhiều yếu tố khác như đầu tư, lợi nhuận, thời gian so với thực hiện một đĩa nhạc.

Ca sĩ trẻ Nguyễn Trần Trung Quân, người từng thắng cú đúp giải Âm nhạc Cống hiến ở hạng mục Nghệ sĩ mới và album xuất sắc chia sẻ: "Thực hiện một album đầy đặn sẽ mất nhiều thời gian với chi phí cỡ vài trăm triệu. Có những nghệ sĩ nghiêm túc họ dành nhiều chi phí cho hoà âm như thu cả dàn giao hưởng, hoặc sang nước ngoài thu âm... Chi phí lên tới tiền tỉ là điều dễ hiểu".

"Việc phát hành các đĩa đơn theo hình thức trực tuyến và MV cũng là nguyên nhân dẫn tới việc đĩa album khó bán" - nam ca sĩ chia sẻ thêm: "Internet phát triển, một cú click là có nhạc để nghe rồi, thì đĩa bán cho ai?".

Nam ca sĩ Nguyễn Trần Trung Quân từng thắng giải Âm nhạc Cống hiến cho hạng mục Album của năm.

Nữ ca sĩ Nguyên Hà, người từng hợp tác với nhạc sĩ Quốc Bảo trong 2 đĩa nhạc Địa đàng 1, 2 chia sẻ: "Làm album rất tốn ké, đầu tư công sức thời gian chọn bài, mua bài cũng như thu âm nhiều hơn mà đĩa thì không bán được. Thay vì làm album thì ca sĩ lâu lâu thu một bài hay làm MV một bài để giữ độ hot thôi".

Một người làm truyền thông cho ca sĩ tiết lộ, nghệ sĩ đôi khi ra mắt đĩa đơn vì họ cần bài mới để khán giả khỏi quên và bầu show mời hát. Chính vì thế, các ca sĩ cũng thường gây ấn tượng bằng cách đầu tư các MV đẹp và hoành tráng, đánh vào thị hiếu và thói quen nghe nhạc số, video ca nhạc trên mạng internet.

Bên cạnh những ý kiến trên, việc thị trường nhạc số ở Việt Nam có những chuyển biến tích cực cũng tạo độ nặng cho cán cân phát hành nhạc số hay các ấn bản như đĩa CD.  Tác quyền và các quyền bảo hộ khác đang được thực hiện chặt chẽ hơn giúp cho các ca sĩ yên tâm hơn khi tham gia thị trường này. Nhiều giải thưởng âm nhạc cũng bắt đầu hướng vào thị trường này trong đó có Zing Music Awards.