Cuối năm 2019, mạng xã hội nổ ra cuộc tranh luận liệu chúng ta có phải chờ đến năm 2021 để chào mừng thập kỷ mới.
Trang web YouGov của Mỹ đã tạo cuộc bỏ phiếu với hơn 13.500 người tham gia bình chọn. Theo đó, 64% người cho rằng thập kỷ mới bắt đầu từ năm 2020. 17% nghĩ nó bắt đầu từ 2021. 19% còn lại phân vân không biết đáp án.
Tranh luận 2021 hay 2020?
Những người ủng hộ thập kỷ mới bắt đầu từ năm 2021 lập luận rằng dương lịch không có năm 0. Như vậy, năm đầu tiên sau công nguyên là 1. Điều này có nghĩa thập kỷ đầu tiên bắt đầu từ ngày 1/1/1 đến 31/12/10.
 |
| Trong khi nhiều người háo hức chào đón thập kỷ mới, một số người cho rằng nó bắt đầu từ 2021 thay vì 2020. Ảnh: Reuters. |
Theo logic đó, thập kỷ thứ hai bắt đầu từ 1/1/11. Đó là lý do nhiều người khẳng định thập kỷ hiện tại kéo dài từ 1/1/2011 đến 31/12/2020.
Tương tự, họ cho rằng thiên niên kỷ thứ ba bắt đầu từ 2001 thay vì 2000 dù vào năm này, nhiều nước tổ chức chào đón kỷ nguyên mới.
Trong khi đó, lý lẽ của 64% người chọn 2020 nằm ở chỗ khi nói các thập kỷ, con người thường viết 1970s, 1980s, 1990s (trong tiếng Anh).
Và khi viết 1990s, người đọc tự hiểu đang nói đến khoảng thời gian từ 1990 đến 1999. Vì thế, nhiều người tính một thập kỷ từ 0 đến 9.
Andrew Novick, nhà khoa học tại Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Mỹ, cũng ủng hộ việc lấy năm 2020 là năm đầu tiên của thập kỷ mới.
“Không ai gọi người sinh năm 1970 thuộc thế hệ những năm 60, đúng không?”, ông viết trên Twitter cá nhân.
"Câu trả lời tùy thuộc mỗi người"
Nhà nghiên cứu ngôn ngữ Tiger Webb cho rằng mọi người thiên về suy nghĩ 2020 mở đầu thập kỷ mới. Ông dẫn chứng việc nhiều người sử dụng hashtag #NewDecadeNewMe trên Twitter để chào đón năm mới.
 |
Hashtag #NewDecadeNewMe được sử dụng rộng rãi trên Twitter trước thềm năm mới 2020. |
“Thập kỷ đầu tiên đúng là kéo dài từ 1/1/1 đến 31/12/10. Đây là cách nhìn nhận khách quan nếu theo bảng tính. Nhưng hầu hết không nghĩ vậy. Quy ước bất thành văn hiện nay là một thập kỷ kéo dài 10 năm, bắt đầu từ năm có số 0 cuối cùng”, ông nói.
Theo Tiger Webb, không phải lúc nào con người cũng tính mốc thời gian theo quy ước. Vì thế, nếu chọn 2020 để chào thập kỷ mới thì với họ, đó thực sự là năm bắt đầu.
Ông nói thêm trong hệ thống dương lịch, con người tính năm theo quỹ đạo Trái Đất quanh Mặt Trời. Một vòng bằng một năm. 10 vòng tương đương một thập kỷ.
Nhưng năm và thập kỷ chỉ là đơn vị đo lường do con người tạo ra để dễ nắm quá khứ, hiện tại, tương lai. Thời gian có thể đo lường bằng khái niệm khác. Thực tế, nhân loại từng dùng cách khác để tính năm.
Trước khi dương lịch được đưa ra vào năm 1582, nhiều nơi dùng lịch Julius. Theo Time and Date, hệ thống này không phản ánh thời gian thực tế Trái Đất quay quanh Mặt Trời.
Trước năm 45 TCN, lịch La Mã dựa trên chu kỳ Mặt Trăng được dùng để tính thời gian. Và dù năm được định nghĩa bằng cách nào, thời gian vẫn trôi qua.
Ngoài ra, Tiger Webb cho biết thêm “thập kỷ” dùng để chỉ khoảng thời gian là quy ước tương đối hiện đại.
Theo từ điển Tiếng Anh cổ, cụm từ “decade of years” (thập kỷ) phổ biến hơn trong các thế kỷ 17-19. Trong đó, “decade” được dùng để chỉ tập hợp 10 thứ bất kỳ.
Như vậy, theo logic đó, tập hợp 10 năm có thể bắt đầu từ bất cứ năm nào mà con người chọn. Tương tự, việc coi 2020 hay 2021 là khởi đầu thập kỷ mới, theo một số nhà nghiên cứu, là tùy thuộc suy nghĩ của từng người.
