Đối với nhiều người, HIV là căn bệnh dễ lây, cần được xa lánh. Họ không dám đứng gần và tiếp xúc với người nhiễm H. Nhưng, đó chỉ là những ngộ nhận. Chính sự kỳ thị oan uổng đang khiến cuộc sống những người bị HIV rơi vào khốn cùng, thay vì căn bệnh.
Dưới đây là những hiểu lầm về căn bệnh cần được thay đổi:
Tiếp xúc với người nhiễm HIV sẽ lây
Bác sĩ Nguyễn Ngọc Hưng, Trưởng khoa Nội, Bệnh viện 09 (Hà Nội) khẳng định HIV có 3 con đường lây nhiễm cơ bản, bao gồm qua việc chung kim tiêm chích, quan hệ tình dục và mẹ sang con. Bản chất của quá trình này là thông qua đường máu. Các con đường khác, đặc biệt là việc tiếp xúc thông thường với người bệnh không khiến việc lây nhiễm virus HIV xảy ra. Thậm chí, không phải trường hợp nào tiếp xúc với bệnh nhân HIV qua 3 con đường lây trên đều có thể lây bệnh.
Việc lây qua tiếp xúc thông thường đa phần là các bệnh nhiễm trùng cơ hội, điển hình là lao, nhưng ở những bệnh nhân nặng, chuyển sang giai đoạn AIDS.
 |
| Người nhiễm HIV đang phải chịu sự kỳ thị của xã hội khiến họ khó hòa nhập. Ảnh: Quỳnh Trang. |
Quan hệ với người nhiễm HIV sẽ lây
Theo bác sĩ Hưng, tỷ lệ lây H qua con đường quan hệ tình dục được đánh giá thấp nhất nhưng do tần suất quan hệ của con người hàng ngày, hàng giờ cao, khả năng nhân bệnh lớn nên trở thành nguy cơ được đưa lên hàng đầu.
Những trường hợp quan hệ thô bạo làm rách thành âm đạo gây chảy máu, hoặc tổn thương niêm mạc của dương vật mới nhưng phải ở mức độ sâu mới có thể lây bệnh sang đối phương.
Ngược lại, quan hệ tình dục có quá trình ái ân, tiết đủ dịch sinh dục đủ để bôi trơn, khả năng lây bệnh cho đối tác không cao. Bác sĩ Hưng tiết lộ, bệnh nhân của anh có người nhiễm HIV 16 năm nay, lấy tới 3 đời chồng song không hề lây bệnh cho người chồng nào.
PGS.TS Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS, cũng cho biết đối với bệnh nhân HIV được điều trị thuốc ARV hàng ngày theo chỉ định, đạt được và duy trì tải lượng HIV dưới ngưỡng phát hiện sẽ thực sự không có nguy cơ làm lây truyền HIV sang đối tác, kể cả khi không dùng bao cao su hoặc bất cứ biện pháp an toàn nào.
Trong đó tải lượng HIV dưới ngưỡng phát hiện được hiểu là khi HIV dưới 200 bản sao/ml bằng cách xét nghiệm. Ở Việt Nam, 91,5% số người điều trị đều có tải lượng HIV dưới ngưỡng phát hiện, tức không có khả năng lây nhiễm sang bạn tình khi quan hệ tình dục.
Dùng chung kim tiêm lây HIV ngay lập tức
Còn về việc chích chung kim, bác sĩ Hưng phân tích khi kim đâm vào lòng mạch, áp lực của mạch máu sẽ đẩy ngược máu ra ngoài kim. Khi tiêm cho người khác vô tình tiêm virus HIV vào người. Nhưng nếu lượng máu ở đầu xilanh ít, tức là số lượng virus nằm trong máu ít, khi vào cơ thể chưa kịp sinh sôi nảy nở, chúng đã bị hàng rào của cơ thể tiêu diệt, mất khả năng lây bệnh.
Do đó, khi vô tình bị kim tiêm của người bị HIV đâm vào cơ thể, nếu đầu mũi tiêm không có máu, bạn sẽ không có khả năng lây bệnh.
Mắc HIV do hư hỏng, tệ nạn
Theo bác sĩ Hưng, rất nhiều người mang bệnh HIV là nạn nhân và vô tình bị lây nhiễm do tai nạn nghề nghiệp, bị tấn công, làm từ thiện,…
Họ vẫn sống khỏe mạnh như bao người khác khi được điều trị và sống một cách lành mạnh. Hiện tại, Bệnh viện 09 có hơn 500 bệnh nhân ngoại trú, tức vẫn có cuộc sống ngoài xã hội bình thường như bao người khác.
Mẹ HIV sinh con cũng bị nhiễm
"Người ta quan niệm máu mẹ giúp nuôi dưỡng bào thai nên khi mẹ có H sẽ sinh con cũng mắc bệnh tương tự. Thực tế, việc lây từ mẹ sang con chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ. Vì bánh nhau thai luôn có 3 màng lọc, những màng siêu lọc này sẽ lọc ngăn những tế bào HIV nên chúng rất khó chuyển sang người con.
Việc lây nhiễm thường diễn ra trong lúc chuyển dạ đẻ, khi độ mở của bộ phận sinh dục người mẹ thấp, gây rách tầng sinh môn, chảy máu, trong quá trình đưa con đi ra, nếu có xây xước, khi tiếp xúc với máu mẹ sẽ nhiễm bệnh. Nếu đứa con không bị xây xước, chúng sẽ an toàn”, bác sĩ Hưng phân tích.
 |
| Bệnh viện 09 là nơi điều trị cho bệnh nhân HIV. Khi bước vào bệnh viện, nhiều bệnh nhân phải đối mặt với sự kỳ thị, bỏ rơi của chính những người thân mình. Ảnh: Quỳnh Trang. |
HIV là án tử
Theo các bác sĩ, khi dương tính với HIV, bệnh nhân vẫn có thể sống 5-10 năm nếu không được điều trị, còn khi được điều trị ARV, họ có thể sống đến cuối đời và ra đi vì các căn bệnh tuổi già chứ không phải do HIV.
“Đã đến lúc xã hội cần thay đổi nhận thức về căn bệnh này, ngoại trừ những trường hợp mắc bệnh nhưng không tuân thủ điều trị, sống cuộc sống không lành mạnh khiến diễn biến bệnh xấu đi nhanh chóng, những bệnh nhân H được điều trị hoàn toàn có thể sống đến cuối đời với tuổi thọ rất cao. Thực chất bệnh nhân có H không mang án tử cận kề như các trường hợp mắc các căn bệnh khác phổ biến hiện nay như ung thư, tiểu đường, cao huyết áp...”, bác sĩ Hưng nhấn mạnh.
