Ăn sai loại dầu, rủi ro không ngờ cho sức khỏe

Lựa chọn loại dầu ăn đúng giúp ổn định mỡ máu. Ảnh: Shutterstock.

Theo bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Tiến Dũng, Phó giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, thói quen sử dụng dầu ăn sai cách, nhất là ưu tiên các loại dầu chứa nhiều chất béo bão hòa như dầu dừa, dầu cọ, có thể là nguyên nhân khiến nhiều người Việt đối mặt với tình trạng rối loạn mỡ máu, tăng cholesterol “xấu” (LDL) và nguy cơ tim mạch.

Hội Tim mạch Mỹ khuyến nghị chất béo bão hòa chỉ nên chiếm khoảng 5-6% tổng năng lượng mỗi ngày (tương đương khoảng 13g với chế độ 2.000 kcal). Tuy nhiên, dầu dừa, dầu cọ, vốn quen thuộc trong nấu ăn ở nhiều gia đình lại thuộc nhóm giàu chất béo bão hòa, nếu dùng thường xuyên sẽ làm tăng LDL, đồng thời ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tim mạch.

Ngược lại, các loại dầu từ thực vật như dầu đậu nành, dầu hướng dương, dầu hạt cải, mè, ngô, ô liu… lại chứa nhiều acid béo không bão hòa, giúp giảm LDL và nên được ưu tiên sử dụng hàng ngày.

Bác sĩ Dũng cũng chỉ ra sai lầm phổ biến trong chế độ ăn của người Việt là tiêu thụ quá ít cá béo và các loại hạt, những thực phẩm giàu chất béo tốt và omega-3.

Người trưởng thành nên ăn ít nhất 200-300 g cá mỗi tuần, ưu tiên các loại cá béo như cá hồi, cá thu, cá trích, cá cơm. Tuy nhiên, nhiều người lại có thói quen chiên cá ngập dầu hoặc sử dụng cá chế biến sẵn, làm mất đi giá trị dinh dưỡng. Đặc biệt, việc chọn cá hấp, luộc thay vì chiên giúp tối ưu hóa lợi ích tim mạch từ omega‑3.

Bên cạnh đó, các loại hạt không ướp muối như óc chó, hạnh nhân, điều, macca… là nguồn cung cấp chất béo tốt, protein và chất xơ. Ăn một nắm hạt mỗi ngày có thể hỗ trợ giảm cholesterol và tốt cho hệ tim mạch.

Ngoài ra, bơ là loại trái cây giàu chất béo đơn không bão hòa, cũng là lựa chọn đáng cân nhắc để bổ sung chất xơ, vitamin và khoáng chất có lợi.

Để kiểm soát mỡ máu, bác sĩ Dũng khuyến nghị nên ưu tiên ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, gạo lứt thay vì tinh bột tinh chế. Đồng thời, người dân cần hạn chế thịt đỏ, mỡ động vật, nội tạng, xúc xích, thực phẩm chế biến sẵn, nước ngọt và các sản phẩm chứa nhiều đường tinh luyện.

Không chỉ chế độ ăn, vận động thể chất đóng vai trò không thể thiếu. Một nghiên cứu của Mỹ được Bệnh viện Bạch Mai dẫn lại cho thấy, người đi bộ nhanh, đạp xe nhẹ hoặc làm vườn khoảng 14 phút mỗi ngày đã giảm nguy cơ đột quỵ tới 47% so với người ít vận động. Tập luyện khoảng 25 phút/ngày với người trên 60 tuổi được đánh giá là lý tưởng.

Thay vì nhịn ăn hay loại bỏ hoàn toàn chất béo, người dân có thể chủ động cải thiện mỡ máu thông qua điều chỉnh dầu ăn, tăng lượng cá, hạt, rau quả và duy trì vận động hợp lý.

"Chúng ta không cần ăn kiêng cực đoan. Ăn đúng dầu, đúng loại thực phẩm và duy trì thói quen vận động đều đặn mỗi ngày là chìa khóa để bảo vệ mạch máu và tim", bác sĩ Dũng chia sẻ.