Ăn thế nào để tránh bệnh tật, tăng cân ngày Tết

Ngày Tết dễ khiến cơ thể tích tụ nhiều mỡ thừa, gây tăng cân do nạp nhiều thực phẩm giàu năng lượng. Ảnh: Lê Quân.

Những ngày Tết, hầu như nhà nào cũng chuẩn bị nhiều món ăn, giàu năng lượng và những buổi tiệc tùng. Các bữa ăn thường xuyên không đúng giờ, kéo dài hơn ngày thường cũng thành vấn đề khiến hệ tiêu hóa làm việc nặng nhọc hơn.

Theo bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Tấn Vũ, Giảng viên khoa Y học cổ truyền, Đại học Y Dược TP.HCM, trong những ngày Tết, để duy trì vóc dáng, cân nặng và sức khỏe ổn định, người dân cần nắm vững bốn nguyên tắc dưới đây.

Ăn đúng bữa

Những buổi tiệc tùng, chiêu đãi khách và thăm họ hàng, bạn bè khiến thời gian cho bữa ăn thường ngày bị xáo trộn. Tuy nhiên, trẻ em và người cao tuổi, với hệ tiêu hóa làm việc không như những người trưởng thành, càng phải được chăm sóc các bữa ăn và ăn đúng giờ.

Bác sĩ Vũ khuyến cáo một ngày nên ăn 3 bữa, đúng thời gian, không bỏ bữa nhưng cũng không ăn quá nhiều trong một bữa. Những bữa ăn kéo dài, bất chợt có thể khiến cơ thể tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu năng lượng, đường... dẫn đến mất căn bằng về dinh dưỡng.

Trong ngày nghỉ lễ, chúng ta cần vận động toàn thân nhiều hơn để giúp tiêu hao calo thừa và cho làm cho tinh thần sảng khoái thay vì liên tục thức khuya, dậy muộn.

Bạn chỉ cần 15-30 phút đi bộ hoặc chạy bộ mỗi ngày trong suốt những ngày nghỉ. Đối với người có các bệnh mạn tính liên quan dinh dưỡng như đái tháo đường, tăng huyết áp, tim mạch, gout... cần tuân thủ chế độ dinh dưỡng theo tư vấn của bác sĩ điều trị, sử dụng thuốc đều đặn theo chỉ định.

Bổ sung nước uống đúng cách

Nước là thành phần không thể thiếu để tạo tế bào và dịch cơ thể, giúp các phản ứng hóa học xảy ra. Trong những ngày Tết, bạn có thể sẽ tiêu thụ nhiều nước ngọt, cà phê, rượu, bia nhiều hơn nhưng chúng chỉ là thức uống giải khát, không thể thay thế nước lọc để bổ sung cho cơ thể.

Riêng với rượu bia, chỉ nên uống có chừng mực, đủ để kích thích ăn ngon và vui vẻ với không khí Tết. Trà cũng là loại dùng nhiều trong dịp Tết, nhưng nên hạn chế uống lúc chiều tối để tránh ảnh hưởng giấc ngủ.

Ăn cân đối các nhóm chất

Đối với nhóm đường bột: Các loại bánh kẹo, mứt có chứa hàm lượng đường cao nên dễ gây cảm giác ngán cho cả người bình thường. Các thức ăn này chủ yếu là nhóm đường đơn, chỉ số đường rất cao, ít chất xơ, dễ làm tăng đường huyết.

Chúng ta nên ăn có kiểm soát các loại bánh mứt, nước ngọt. Ăn đồ ngọt nhiều tạo cảm giác no giả ở trẻ em, trẻ không muốn ăn các món khác sẽ dẫn tới suy dinh dưỡng.

Chất xơ: Dù bữa ăn ngày Tết luôn dồi dào các món ăn ngon lành, bạn đừng bỏ qua nhóm chất xơ từ rau củ quả.

Chất xơ giúp điều hòa hệ vi khuẩn đường ruột, phòng tiêu chảy và các rối loạn tiêu hóa do loạn khuẩn, góp phần giảm cholesterol máu, chống táo bón, điều hòa đường huyết, giảm cân.

Tuy nhiên, nên hạn chế rau củ muối chua mặc dù món này rất được ưa chuộng. Đặc biệt, với người có bệnh tăng huyết áp hay tiểu đường, các món dưa muối chua có thể gây tăng đường huyết, đau dạ dày do lượng muối, đường cao.

Ăn cân đối các nhóm chất dinh dưỡng, kiểm soát mức năng lượng tiêu thụ giúp bạn đảm bảo thể trạng tốt hơn trong và sau Tết. Ảnh: Lê Quân.

Đối với nhóm chất đạm và chất béo: Ngày Tết có nhiều các món thịt nguội, giò chả, đồ hộp, thịt kho trứng, heo quay, các món chiên xào… các thực phẩm này chủ yếu cung cấp chất đạm và béo nhưng lại chứa nhiều acid béo no bão hòa nên không tốt cho sức khỏe.

Chúng ta nên tăng cường nguồn đạm từ cá, hạn chế ăn mỡ, da và phủ tạng. Những người bị bệnh gout cần hạn chế các món giàu đạm, hải sản.

Hạn chế sử dụng các món chiên, xào, tăng cường món hấp, luộc. Nếu không quản lý dinh dưỡng từ nhóm này, sau Tết sẽ dễ bị lên cân, tăng mỡ máu.

Đối với nhóm chất khoáng và vitamin: Nhóm này thường bị thiếu hụt trong ngày Tết vì tỷ trọng sử dụng nhóm đường bột, đạm và béo cao.

Chúng ta cần tăng cường bằng cách ăn trái cây và các loại rau củ quả, ăn đa dạng các loại thực phẩm. Người có bệnh tiểu đường không nên sử dụng các loại trái cây quá ngọt.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị mỗi người trưởng thành cần ăn đủ tối thiểu 400 g rau củ quả mỗi ngày để bổ sung đầy đủ vitamin, khoáng chất và dưỡng chất thực vật cho cơ thể.

Ngoài dinh dưỡng cân đối, việc kết hợp với luyện tập thể lực hợp lý và đời sống tinh thần lành mạnh, sẽ tạo nền tảng vững chắc để đạt đến sức khỏe tối ưu.

Bên cạnh chú ý nguyên tắc ăn uống, bác sĩ Huỳnh Thanh Vũ khuyến cáo trong ngày Tết, người dân nên lựa chọn và sử dụng thực phẩm tươi, sạch, an toàn, có nguồn gốc rõ ràng.

Đặc biệt, nên dự trữ thực phẩm vừa đủ dùng, không trữ quá nhiều vì có thể làm thực phẩm hư hỏng, biến chất không an toàn khi sử dụng.

Bảo quản thực phẩm tươi sống và thực phẩm chín riêng để tránh lây nhiễm chéo. Với thức ăn nấu chín, chỉ nên tích trữ thức ăn vừa đủ 1-2 ngày để đảm bảo an toàn thực phẩm.