|
|
Heo đen Jeju thuần chủng đang có nguy cơ bị tuyệt chủng. Ảnh: Wendy Teo. |
Trên hòn đảo du lịch Jeju, không khó để bắt gặp các nhà hàng nướng thịt heo đen ở khắp mọi nơi. Hiện nay, có hơn 500 quán ăn phục vụ món này trên đảo, nơi có khoảng 700.000 cư dân sinh sống.
Tại Hàn Quốc, thịt ba chỉ nướng (samgyeopsal) là món ăn rất phổ biến, thậm chí có hẳn một ngày đặc biệt, ngày 3/3, để tôn vinh món ăn này. Trong đó, heo đen Jeju được coi là loại thịt ngon nhất, đến mức không cần tẩm ướp gia vị vẫn giữ được hương vị tuyệt vời.
Tuy nhiên, ít ai biết rằng hầu hết thịt heo đen Jeju được phục vụ trong các nhà hàng không phải là giống thuần chủng mà là heo lai. Theo Viện Nghiên cứu Chăn nuôi và Khoa học Đời sống Jeju, phần lớn heo đen hiện nay là sự lai tạo giữa giống bản địa và các giống nhập khẩu như Berkshire, Hampshire và Landrace.
Nguy cơ tuyệt chủng
Ngày xưa, hầu như nhà nào trên đảo Jeju cũng nuôi 1 hoặc 2 con heo đen bản địa. Chúng không chỉ cung cấp thịt mà còn giúp xử lý rác thải hữu cơ, tạo phân bón cho đồng ruộng và thậm chí còn bảo vệ nhà cửa khỏi rắn rết.
Tuy nhiên, giống heo đen thuần chủng này sinh sản ít hơn, mỗi lứa chỉ có khoảng 8 con, trong khi các giống lai có thể đẻ tới 15 con. Điều này khiến heo lai dần thay thế heo thuần chủng.
Giai đoạn 1910-1945, việc lai tạo diễn ra mạnh mẽ. Và đến đầu thập niên 1980, hầu như không còn heo đen thuần chủng trên đảo.
 |
| Heo đen thuần chủng thường sinh sản ít hơn. Ảnh: Shutterstock. |
Năm 1986, một nhóm nghiên cứu đã lùng sục khắp đảo để tìm kiếm heo thuần chủng và chỉ phát hiện được 5 con, gồm 4 con cái và 1 con đực ở vùng núi hẻo lánh.
Năm 2015, chính phủ Hàn Quốc công nhận heo đen Jeju thuần chủng là Di sản Thiên nhiên số 550, cần được bảo vệ. Giống heo này cũng được UNESCO ghi nhận là loài có nguy cơ tuyệt chủng.
Hiện nay, số lượng heo đen thuần chủng tại Jeju đã tăng lên khoảng 350 con. Trong đó, khoảng 300 con được nuôi tại Viện Nghiên cứu Chăn nuôi Jeju để bảo tồn gene, số còn lại được nuôi tại trang trại Neulpureun - nơi duy nhất ở Hàn Quốc còn chăn nuôi giống heo này.
Nỗ lực bảo tồn
Trang trại Neulpureun từng là một trong khoảng 15 trang trại được Viện Nghiên cứu Chăn nuôi cấp giống heo đen thuần chủng vào cuối những năm 1980 thông qua một dự án bảo tồn.
Chủ trang trại, ông Kim Eung-doo (72 tuổi), nhớ lại: “Tôi bắt đầu với 10 con heo con và nuôi theo kiểu thả rông. Khi đó, tôi còn chưa xây chuồng trại đàng hoàng, mà chỉ ngủ ngoài trời với chúng”.
5 năm sau, đàn heo của ông đã tăng lên 50 con - con số mà ông vẫn duy trì đến ngày nay.
Trước khi nuôi heo, ông Kim từng thử trồng dâu tây, chuối và cỏ ngọt nhưng không thành công. Chỉ khi chuyển sang nuôi heo đen bản địa, ông mới tìm thấy hướng đi cho mình.
 |
| Ông Kim Eung-doo đã nhận được 10 heo đen bản địa Jeju vào cuối những năm 1980 và là người nông dân duy nhất ở Jeju vẫn kiên quyết nuôi chúng để bảo tồn di sản. Ảnh: Wendy Teo. |
“Điều khiến tôi chọn giống heo này là vì chúng rất khỏe mạnh. Chúng không cần dùng kháng sinh mà vẫn sống tốt. Đó là lý do tôi kiên trì với giống heo thuần chủng”, ông Kim chia sẻ.
Do không bị can thiệp lai tạo hay cải tiến di truyền, heo đen thuần chủng có hệ miễn dịch rất tốt. Chúng được nuôi trong môi trường thiên nhiên trong lành của Jeju, ít căng thẳng nên phát triển cơ bắp tốt, thịt có chất lượng cao với tỷ lệ mỡ cân đối, nhiều vân mỡ và giàu axit béo không bão hòa, tốt hơn thịt heo thông thường.
Bước vào thế kỷ 21, nhiều trang trại đã đóng cửa vì heo đen thuần chủng cho sản lượng thịt thấp, không mang lại lợi nhuận. Một số khác chuyển sang nuôi heo lai để kinh doanh hiệu quả hơn.
Một trong những giống lai phổ biến hiện nay là Nanchukmatdon, được Viện Nghiên cứu Chăn nuôi Nanji phát triển từ năm 2006 bằng cách lai heo đen Jeju với giống Landrace.
Nhà nghiên cứu Cho In-cheol cho biết: “Nanchukmatdon hiện là loại thịt heo cao cấp nhất Hàn Quốc với vân mỡ đẹp và hương vị đậm đà”.
Sản lượng thịt heo này đạt khoảng 10.000 con mỗi năm, có mặt ở 40 nhà hàng trên khắp Hàn Quốc. Kế hoạch trong tương lai là tăng sản lượng và hướng tới xuất khẩu.
Mặc dù heo lai mang lại lợi nhuận cao hơn, ông Kim vẫn quyết tâm bảo tồn giống heo bản địa.
“Tôi tự hào vì đã nuôi giống heo thuần chủng và giữ gìn truyền thống này. Điều đó mang lại cho tôi cảm giác ý nghĩa, vì tôi đang bảo vệ một phần di sản của Jeju”, ông nói.
Hương vị độc đáo
Bà Kim Yeong-il (72 tuổi), vợ của ông Kim Eung-doo, điều hành nhà hàng thịt nướng Yeonriji Garden, nằm ngay cạnh trang trại của họ.
Dù nằm ở vị trí hẻo lánh và không quảng bá rộng rãi, quán ăn nhỏ với chỉ 30 chỗ ngồi này vẫn thu hút nhiều thực khách. Đa phần khách là du khách trong nước, nhưng ông Kim nhận thấy có rất nhiều thực khách nước ngoài đến từ Singapore.
“Chúng tôi không rõ vì sao người Singapore lại tìm đến đây. Do rào cản ngôn ngữ, chúng tôi cũng không hỏi họ biết đến quán bằng cách nào. Thường thì họ nhờ lễ tân khách sạn gọi đặt chỗ giúp”, ông Kim chia sẻ.
Người dân bản địa Jeju hiếm khi đến ăn ở nhà hàng này vì giá cả hơi cao.
 |
| Sau khi nướng trên lửa than hồng, mỡ từ thịt lợn đen bản địa Jeju sẽ giòn nhanh, mang đến cảm giác béo ngậy trong miệng. Ảnh: Wendy Teo. |
Ngoài việc phục vụ tại nhà hàng, ông Kim chỉ bán thịt sống cho một nhóm khách quen. Những người chưa quen với thịt heo đen Jeju thuần chủng có thể e ngại khi nhìn thấy lượng mỡ nhiều hơn nạc.
Thoạt nhìn, miếng thịt có màu đậm hơn thịt heo lai thông thường, do giống heo này được nuôi lâu hơn. Khi nướng trên lửa than, lớp mỡ bên ngoài nhanh chóng giòn rụm, tạo nên vị béo ngậy và kết cấu mềm mại, đậm đà.
“Thịt heo của chúng tôi có độ dai và hương vị độc nhất, giống như gạo trồng lâu năm bao giờ cũng ngon hơn loại thu hoạch sớm”, ông tự hào nói.
Với ông Kim, quyết tâm bảo tồn giống heo đen Jeju không chỉ là công việc, mà là cả một sứ mệnh. Ông không có ý định nghỉ hưu, cũng không bận tâm liệu có ai tiếp tục công việc của mình hay không.
“Không quan trọng người khác có muốn tiếp nối hay không. Tôi sẽ gắn bó với đàn heo này đến ngày cuối cùng của đời mình”.
Trong thế giới đa dạng và phong phú, mỗi người đều có những góc nhìn và định nghĩa riêng về sự trưởng thành. Với tác giả Ngân Om, trưởng thành không gói gọn trong tuổi tác, giàu nghèo hay vị trí xã hội. Trưởng thành thực sự là khi chúng ta nhìn lại bản thân và thấy mình đã biết cách yêu thương, chăm sóc chính mình, để từ đó yêu thương và hòa hợp với những người xung quanh.
