Bé sơ sinh nguy kịch vì mắc dị tật hiếm gặp

Ba ngày sau ca phẫu thuật thoát vị hoành, bé Thanh An được cai máy thở, tập bú sữa và có thể đi ngoài, áp lực động mạch phổi kiểm soát tốt.

Cứu bé sơ sinh 4 ngày tuổi nguy kịch

BS.CKII Nguyễn Đỗ Trọng - chuyên khoa Ngoại Tim mạch - Ngoại Nhi BVĐK Tâm Anh - chia sẻ sự hồi phục của bé An vài ngày sau mổ khẳng định tầm quan trọng của “kiềng ba chân” gồm Sản Phụ khoa - Sơ sinh - Ngoại Nhi trong việc cứu sống trẻ dị tật bẩm sinh phức tạp.

Hình ảnh siêu âm cho thấy toàn bộ ruột và một phần gan thoát ra ngoài cơ hoành của bé An.

ThS.BSNT.CKI Trần Lâm Khoa - bác sĩ chuyên phụ trách thai kỳ nguy cơ cao, Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh - cho biết bé An được phát hiện dị tật thoát vị hoành ở tuần 21 của thai kỳ. Khi đó, một phần gan, túi mật, ruột non và ruột già bé “chui lên” lồng ngực phải, khiến phổi phải thiểu sản nghiêm trọng. Sau khi nghe bác sĩ giải thích nguy cơ bệnh lý, mẹ bé được chọc ối để tìm bất thường di truyền đi kèm, đồng thời siêu âm tim thai chuyên khoa, chụp cộng hưởng từ để tiên lượng tốt hơn cho bé. Được 38 tuần 4 ngày, thai nhi xuất hiện tràn dịch màng ngoài tim và đa ối. Bác sĩ Lâm Khoa và gia đình thống nhất cho bé sinh mổ. May mắn bé sinh đủ tháng, cân nặng 3,2 kg.

Ngay sau sinh, bé An suy hô hấp do cao áp phổi, được đặt nội khí quản và phụ thuộc máy thở 24/24.

TS.BS Đỗ Hữu Thiều Chương - Phó giám đốc Trung tâm Sơ sinh BVĐK Tâm Anh - cho biết nếu phẫu thuật ngay cho bé, tỷ lệ tử vong rất cao do tình trạng hô hấp chưa ổn định. Ngược lại, nếu bé không được ổn định sớm cho cuộc mổ, cơ hội sống sẽ mong manh do cao áp phổi kéo dài, nhiễm trùng cơ hội.

“Giải pháp duy nhất để cứu sống bé là chăm sóc tích cực tại phòng NICU bằng máy thở, thuốc vận mạch, thuốc giãn mạch phổi, dinh dưỡng tĩnh mạch… nhằm ổn định huyết động càng sớm càng tốt, tạo tiền đề cho ca mổ”, TS.BS Đỗ Hữu Thiều Chương nhấn mạnh.

Ngày 30/6, khi An được 4 ngày tuổi, ca phẫu thuật thoát vị hoành được tiến hành. Bác sĩ Trọng cùng ê kíp đưa các cơ quan bụng bị lạc chỗ về đúng vị trí và khâu phục hồi cơ hoành. Sau một giờ, ca mổ kết thúc, bé An được đưa về phòng hồi sức sau mổ. Sức khỏe bé tốt lên từng ngày, cai máy thở sau ba ngày, tăng cân tốt. Dự kiến 7-10 ngày tới, bé đủ điều kiện về nhà.

Bé An được chăm sóc tích cực sau sinh nhằm sớm ổn định sức khỏe và tiến hành ca mổ.

Thời gian “vàng” để phẫu thuật thoát vị hoành

BS.CKII Nguyễn Đỗ Trọng cho biết cơ hoành là hàng rào cơ hình vòm nằm giữa khoang ngực và khoang bụng; giúp ngăn cách tim, phổi với cơ quan trong ổ bụng (dạ dày, ruột, lá lách, gan). Phần lớn trẻ bị thoát vị hoành trái (chiếm đến 80%). Trong khi đó, bé An thoát vị hoành phải. Đây là dị tật hiếm gặp, khiến gan và ruột di chuyển lên ngực qua lỗ hổng (khe hở) ở cơ hoành, chèn ép khiến phổi phải bị thiểu sản. Nếu không phẫu thuật nhanh chóng, trẻ đối mặt biến chứng nhiễm trùng, tăng áp phổi kéo dài, xoắn ruột (nếu kèm ruột xoay bất toàn)… và nguy hiểm tính mạng.

Thời gian “vàng” để phẫu thuật thoát vị hoành là 3-5 ngày sau khi em bé chào đời, với điều kiện tăng áp phổi được kiểm soát tốt. Để làm được điều này, bác sĩ chuyên khoa Sơ sinh sử dụng thuốc vận mạch, máy thở giúp tăng mức oxy cho em bé. Trường hợp suy hô hấp nặng do thiểu sản phổi và tăng áp phổi có thể dùng phương pháp thở khí NO hay ECMO.

Sau mổ, bé An hồi phục tốt, có thể xuất viện sớm.

TS.BS Đỗ Hữu Thiều Chương cho hay yếu tố quan trọng để cứu sống là bé An phát hiện dị tật thoát vị hoành từ trong bụng mẹ. Theo đó, bác sĩ có kế hoạch theo dõi thai phụ và chăm sóc em bé sau sinh kịp thời. Nhiều trường hợp trẻ không được tầm soát tiền sản hoặc tầm soát mà không phát hiện khiến việc điều trị gặp khó khăn, thậm chí để lại biến chứng.

"Sự phối hợp chặt chẽ giữa chuyên khoa Sản, Sơ sinh và Ngoại Nhi giúp chúng tôi theo dõi sát sao tình trạng bé từ lúc trong bào thai, sau sinh, chăm sóc sau mổ và theo dõi về sau. Có thể nói, quy trình liên hoàn, khép kín Sản - Sơ sinh - Ngoại Nhi giúp tìm ra bệnh sớm, rút ngắn thời gian điều trị", bác sĩ Nguyễn Đỗ Trọng nói.

Hiện nay, y khoa không có cách phòng ngừa tuyệt đối thoát vị hoành ở trẻ sơ sinh. Đa số nguyên nhân chưa rõ. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm trong thai kỳ, trẻ có cơ hội sống cao. Do đó, mẹ bầu cần tuân thủ lịch khám - siêu âm thai, chọn cơ sở y tế có máy móc hiện đại nhằm tầm soát và chẩn bệnh chính xác.

“Việc bố mẹ chọn đúng bệnh viện là yếu tố giúp cứu sống trẻ sơ sinh dị tật bẩm sinh phức tạp”, bác sĩ Trọng đúc kết.

* Tên bệnh nhi được thay đổi