BA.2.75 là biến chủng phụ của Omicron, còn được gọi với cái tên là “Centaurus” hay Omicron tàng hình. Biến chủng này đang tăng nhanh ở Ấn Độ.
Một số nhà khoa học gióng lên hồi chuông cảnh báo nó có thể trở thành biến chủng mới thống trị trên toàn cầu. Song, số khác cho rằng còn quá sớm để biết liệu BA.2.75 có thể lây lan rộng rãi hay không. Ở Ấn Độ, dường như chủng này không khiến tỷ lệ nhập viện, tử vong tăng lên.
Lan ra 20 quốc gia
Theo tạp chí Nature, BA.2.75 đã được phát hiện ở hơn 20 quốc gia trên toàn thế giới. Các nhà nghiên cứu đang chờ đợi để xem liệu nó có khiến số ca mắc tăng đáng kể và tạo thành làn sóng lây nhiễm mới như BA.5 hay không.
Một loạt nghiên cứu cho thấy hai biến chủng này có khả năng gần như tương tự trong việc né tránh miễn dịch tự nhiên hoặc do tiêm chủng. Thực tế cho thấy BA.2.75 không khiến các ca bệnh bên ngoài Ấn Độ tăng cao, ít nhất là ở quần hệ có hệ miễn dịch tốt, trước khi nó có thêm nhiều đột biến mới.
Việc giám sát các biến chủng SARS-CoV-2 đang giảm dần ở nhiều quốc gia, nhưng Ấn Độ dường như vẫn là tâm điểm lây lan của BA.2.75. Đây là dòng phụ của BA.2 Omicron.
 |
Các nhà nghiên cứu ở Ấn Độ đã giải mã trình tự hơn 1.000 mẫu của BA.2.75 từ tháng 5. Theo nhà virus học Shahid Jameel, Đại học Oxford, Vương quốc Anh, khoảng 2/3 số ca mắc mới hiện nay ở Ấn Độ là do BA.2.75 gây ra.
Trong khi đó, nhà sinh vật học tiến hóa Tom Wenseleers, Đại học Leuven ở Bỉ, nhận định biến chủng này dường như có lợi thế lây nhiễm khá lớn so với BA.5 ở Ấn Độ. Ông nói: “Điều này chắc chắn sẽ gây ra làn sóng lây nhiễm". Vị chuyên gia cũng lưu ý số ca mắc được xác nhận - vốn chỉ là một phần nhỏ con số thực tế - đang tăng lên khắp Ấn Độ.
Đến nay, tỷ lệ phát hiện BA.2.75 ở bên ngoài Ấn Độ tương đối thấp. Một số quốc gia ghi nhận ca nhiễm là Nhật Bản, Mỹ và Vương quốc Anh. Đây là các nước đang ở giữa hoặc vừa qua đỉnh dịch của làn sóng do BA.5 gây ra.
Do đó, ông Jameel cho rằng BA.2.75 khó mà gây ra làn sóng mới ở nhiều nơi trên toàn cầu như những gì BA.5 đã làm. Ông nói: "Chúng ta đang đến thời điểm các biến chủng cạnh tranh nhau và chúng gần như tương đương. Tôi nghĩ người đã nhiễm BA.5 sẽ không bị nhiễm BA.2.75 nữa và ngược lại".
 |
| Test Covid-19 ở Ấn Độ, nơi BA.2.75 khiến số ca mắc gia tăng. Ảnh: Mohd Arhaan Archer/AFP. |
"Ngang tài ngang sức"
Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm được đăng gần đây ủng hộ cho quan điểm của ông Jameel. Một số nhóm nghiên cứu phát hiện hai biến chủng có khả năng giống nhau trong việc né tránh các kháng thể từ tiêm chủng hoặc lần mắc trước đó. Tuy nhiên, BA.5 vẫn có lợi thế nhỉnh hơn.
Điều này khiến các chuyên gia bối rối trước sự gia tăng ca nhiễm BA.2.75 ở Ấn Độ - nơi BA.5 vẫn đang chiếm tỷ lệ cao. Nhà miễn dịch học, Giáo sư Yunlong Richard Cao, Đại học Bắc Kinh (Trung Quốc) nói: "Thật kỳ lạ".
Năm 2021, Ấn Độ đã chứng kiến làn sóng bùng nổ các ca nhiễm Delta - chủng có chung một đột biến chính với BA.5. Giáo sư Cao nghi ngờ lần nhiễm Delta trước đây đã giúp người dân có khả năng chống lại BA.5 nhưng không đủ với BA.2.75.
Vị chuyên gia cũng phát hiện một số người bị nhiễm Delta sau khi tiêm chủng đã tạo ra các kháng thể chống lại BA.5 mạnh hơn so với BA.2.75. “Dự đoán của tôi là BA.2.75 có thể sẽ không chiếm ưu thế nhiều bên ngoài Ấn Độ, đặc biệt là các quốc gia không bị ảnh hưởng nặng nề bởi Delta", Giáo sư Cao nói thêm.
Các nhà nghiên cứu khác nhận thấy số lượng nhỏ ca nhiễm Delta sau tiêm vaccine trong nghiên cứu của Giáo sư Cao. Do đó, họ bày tỏ sự thận trọng với giả thuyết của vị chuyên gia này. Ngoài ra, theo Giáo sư Wenseleers, ông đã tìm thấy các dấu hiệu BA.2.75 có thể lây lan nhanh hơn BA.5 ở một số quốc gia như Australia, Vương quốc Anh, Mỹ và Canada.
Ông dự đoán BA.2.75 sẽ tiếp tục phát triển trên toàn cầu, đặc biệt là ở châu Á và châu Đại Dương. Nhưng điều này cũng chưa chắc chắn. Bởi dòng phụ khác của Omicron là BA.4.6 đang lây lan tại châu Âu và Bắc Mỹ. Các hậu duệ của Omicron sẽ đánh nhau hoặc kết hợp để tạo thành chủng mới, vươn tới sự thống trị toàn cầu.
Không gây tăng số ca nhập viện
Đến nay, Ấn Độ không nhận thấy sự gia tăng đáng kể số ca nhập viện từ làn sóng Centaurus. Điều này có thể nhờ tỷ lệ tiêm chủng cao và nhiều người đã mắc Covid-19. Ông Jameel nhận định: “Khả năng miễn dịch lai từ vaccine và tự nhiên sẽ bảo vệ phần lớn và ngăn mọi người khỏi nguy cơ nhập viện".
Các chuyên gia hy vọng hiện tượng này sẽ lặp lại ở những nơi khác, do dù biến chủng tiếp theo là BA.2.75 hay bất kỳ điều gì khác. Bởi khả năng miễn dịch của chúng ta ngày càng cao, hậu quả mà Covid-19 gây ra đang ngày càng ít nghiêm trọng hơn với hầu hết người dân.
Theo Giáo sư Cao, nếu BA.2.75 không lây lan rộng rãi ngay bây giờ, cũng không loại trừ khả năng điều này xảy ra trong vài tháng nữa. Bởi nó sẽ nhận thêm các đột biến miễn dịch mới, khả năng bảo vệ từ việc nhiễm BA.5 cũng mất dần.
Một số trình tự trong gene BA.2.75 chứa đột biến cũng được tìm thấy ở BA.5 là L452R. Điều này có thể làm tăng nguy cơ tái nhiễm. Đây cũng chính là lý do khiến BA.2.75 trở nên đáng sợ.
Hơn 27 năm phát triển tại thị trường Việt Nam với sứ mệnh cao cả "Vì một Việt Nam khỏe mạnh hơn", Lifebuoy là sản phẩm diệt khuẩn bán chạy hàng đầu đã và đang đóng góp vào sứ mệnh phòng chống dịch bệnh. Bằng cách lan tỏa thói quen rửa tay và giữ gìn vệ sinh cá nhân, Lifebuoy hướng đến nâng cao ý thức bảo vệ sức khỏe, an toàn cho cả cộng đồng.
Cùng Lifebuoy đánh bay nỗi lo bệnh truyền nhiễm và an toàn chung sống với dịch Covid-19. Lifebuoy chưa? Lifebuoy đi!
