Trao đổi với báo chí, Bà Nguyễn Thị Kim Phụng, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD&ĐT, thông tin về việc đào tạo tiến sĩ của Học viện Khoa học Xã hội nói riêng và trên cả nước nói chung.
- Thưa bà, một trong những sai phạm của Học viện Khoa học Xã hội là phân công đội ngũ hướng dẫn nghiên cứu sinh vượt quá quy định nhiều lần. Điều này ảnh hưởng thế nào đến chất lượng của các luận án?
- Việc phân công người hướng dẫn khoa học vượt quá quy định trước hết là vi phạm quy chế đào tạo, chắc chắn sẽ ảnh hưởng chất lượng luận án.
 |
| Học viện Khoa học xã hội vi phạm hàng loạt sai phạm trong đào tạo tiến sĩ. |
Để đạt được chất lượng cần thiết, nghiên cứu sinh và người hướng dẫn sẽ phải nỗ lực rất lớn. Thậm chí, nghiên cứu sinh có thể phải tìm đến các nguồn hướng dẫn không chính thức khác.
Cũng như các sai phạm khác, Học viện Khoa học Xã hội sẽ phải báo cáo việc thực hiện kết luận thanh tra này về Bộ GD&ĐT (qua thanh tra) trước ngày 30/9.
- Câu chuyện của Học viện Khoa học Xã hội khiến nhiều người băn khoăn đến việc đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ ở Việt Nam. Bà có thể thông tin về số lượng, việc đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ hiện nay?
- Trong lĩnh vực giáo dục đại học, số lượng giảng viên có trình độ tiến sĩ ở nước ta hiện là 16.541, mới chỉ đạt 22,68% tổng số giáo viên, vẫn thấp hơn so với nhiều nước trong khu vực. Số giảng viên có trình độ thạc sĩ là 43.065, chiếm 59,16%.
Hiện nay, cả nước có 37 viện nghiên cứu được giao đào tạo thạc sĩ, với quy mô khoảng 1.500 nghiên cứu sinh. Trung bình, quy mô của mỗi viện khoảng 40 nghiên cứu sinh và đang có xu hướng giảm. Như vậy, vấn đề cần đặt ra là đảm bảo chất lượng chứ không phải giảm số lượng trong điều kiện dư thừa.
Để nâng cao chất lượng đào tạo tiến sĩ, bên cạnh việc ban hành quy chế đào tạo tiến sĩ mới (Thông tư số 08/2017), Bộ GD&ĐT cũng đã ban hành Thông tư 09/2017/TT-BGDĐT ngày 4/4 quy định điều kiện, trình tự, thủ tục mở ngành hoặc chuyên ngành đào tạo. Trong đó, nâng cao quy định về đội ngũ giảng viên, kiểm định chất lượng, cần phối hợp các cơ quan sử dụng lao động để đảm bảo chất lượng đầu ra.
- Việc thực hiện quy chế của Bộ GD&ĐT có gặp khó khăn không khi kiểm soát các cơ sở phải thực hiện bài báo quốc tế, đầu vào ngoại ngữ?
- Những quy định của quy chế hiện hành trước khi được ban hành đã được công bố công khai để lấy ý kiến dư luận xã hội.
Để đảm bảo cho người có kế hoạch theo học ở trình độ tiến sĩ có thời gian chuẩn bị về chuyên môn và ngoại ngữ, cũng như các cơ sở đào tạo tiến sĩ phải có hướng đầu tư các điều kiện, quy chế đào tạo tiến sĩ mới có lộ trình công bố quốc tế đối với người hướng dẫn và nghiên cứu sinh theo hai giai đoạn. Đó là từ khi quy chế có hiệu lực đến hết 31/12/2018 và từ sau ngày 1/01/2019 đối với những nhóm ngành có tính hội nhập cao và với nhóm chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố kính tế, chính trị, văn hoá và xã hội đặc thù của Việt Nam.
- Bộ GD&ĐT có biện pháp gì để quán triệt tình hình sao chép luận văn, luận án?
- Quy chế tuyển sinh và đào tạo tiến sĩ theo Thông tư 08/2017 đã quy định một số nội dung cụ thể hơn để đề cao trách nhiệm của cơ sở đào tạo, người hướng dẫn, hội đồng đánh giá luận án trong việc ngăn chặn việc sao chép (khoản 4 điều 14), quy định cụ thể việc xử lý vi phạm trong trường hợp phát hiện sao chép (điểm b khoản 2 điều 31).
Ngoài ra, bộ cũng quy định các cơ sở đào tạo tiến sĩ ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng các phần mềm chống sao chép để rà soát nội dung các luận án tiến sĩ, hỗ trợ kỹ thuật cho đánh giá của hội đồng.
- Việc thanh tra của Bộ GD&ĐT được thực hiện mỗi năm như thế nào để kịp thời phát hiện những cơ sở kém chất lượng, thưa bà?
- Việc thanh tra, kiểm tra các cơ sở giáo dục đại học là một trong những nhiệm vụ quản lý Nhà nước về giáo dục của Bộ GD&ĐT. Mỗi năm, bộ đều có kế hoạch thanh tra, kiểm tra cụ thể.
Từ năm 2010 đến nay, bộ cũng thực hiện rà soát điều kiện đảm bảo chất lượng các cơ sở đào tạo. Trong điều kiện các cơ sở đào tạo càng được tự chủ, chúng ta càng cần phải tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử phạt nghiêm minh đối với các cơ sở đào tạo vi phạm. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải dựa trên tinh thần tự giác của các cơ sở đào tạo.
Từ sự việc của Học viện Khoa học Xã hội, các cơ sở đào tạo cần rà soát quy trình quản lý chất lượng, các nhà khoa học cũng nêu cao tinh thần trách nhiệm trong quá trình hướng dẫn, đánh giá luận văn. Cơ quan quản lý Nhà nước cũng đổi mới công tác quản lý phù hợp điều kiện tự chủ của các cơ sở đào tạo.
