Vừa qua, Bộ Y tế đã có công văn xin ý kiến thành viên Ban chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống dịch Covid-19, UBND 63 tỉnh/thành phố và các đơn vị liên quan về Phương án bảo đảm công tác y tế ứng phó với các tình huống dịch Covid-19 năm 2022-2023.
Hai tình huống ứng phó với dịch Covid-19
Để chủ động, sẵn sàng ứng phó, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19, bám sát tình hình thực tế, tiếp tục tăng cường các giải pháp mạnh mẽ, quyết liệt, hiệu quả hơn nữa, qua đó vừa kiểm soát tốt dịch Covid-19, vừa thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, Bộ Y tế đã xây dựng Phương án bảo đảm công tác y tế ứng phó với các tình huống dịch Covid-19 năm 2022-2023.
Theo đó, 2 tình huống gồm:
Tình huống thứ nhất: Chủng virus vẫn tiếp tục tiến hóa. Tuy nhiên, do cộng đồng đã có miễn dịch nên số trường hợp nặng và tử vong giảm dần dẫn đến các ổ dịch không còn nghiêm trọng như trước hoặc xuất hiện biến chủng mới của SARS-CoV-2 nhưng ít nghiêm trọng hơn.
Tình huống thứ hai: Xuất hiện biến chủng mới của SARS-CoV-2 có khả năng làm giảm hiệu quả vaccine hoặc miễn dịch, khiến ca nhiễm có triệu chứng nghiêm trọng hoặc tử vong tăng lên, đặc biệt ở các nhóm dễ bị tổn thương.
Vaccine là trọng tâm
Trong 2 tình huống này, Bộ Y tế nhấn mạnh một trong 4 nguyên tắc đặt ra là vaccine trở thành biện pháp hữu hiệu trong việc giảm nguy cơ chuyển nặng, tử vong; tỷ lệ bao phủ vaccine cao ở tất cả đối tượng, nhất là nhóm dễ bị tổn thương và nguy cơ cao. Đây là nền tảng để từng bước nới lỏng các biện pháp y tế và xã hội khác.
 |
| Học sinh lớp 6 đầu tiên của Việt Nam được tiêm vaccine Covid-19 tại Quảng Ninh. Ảnh: Quốc Nam. |
Trong tình huống thứ nhất, Bộ Y tế đề xuất một số hoạt động tập trung là nghiên cứu tiêm vaccine mũi thứ 4 cho người lớn; tiêm mũi thứ 3 cho trẻ em từ 5 đến dưới 18 tuổi và tiêm chủng cho trẻ từ 3 đến dưới 5 tuổi. Sớm triển khai tiêm cho các nhóm đối tượng ngay trong năm 2022.
Bên cạnh đó, cần tăng cường theo dõi giám sát, xét nghiệm phát hiện kịp thời các biến chủng đáng lo ngại (VOC) và những thay đổi về khả năng gây bệnh, lây truyền cũng như hiệu quả của các biện pháp can thiệp; triển khai giám sát giải trình tự gene tại các điểm giám sát trọng điểm để phát hiện sự tiến hóa của virus; mở rộng giám sát SARS-CoV-2 trên động vật (bao gồm cả vật nuôi và động vật hoang dã).
Về xã hội, kịch bản tình huống 1 của Bộ Y tế đề xuất tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch theo quy định tại Nghị quyết 128 của Chính phủ, song xem xét giảm bớt hoặc nới lỏng điều kiện, hướng dẫn để tạo thuận lợi hơn cho tổ chức, cơ quan, doanh nghiệp, cá nhân triển thực hiện.
Cùng với đó, đánh giá việc thực hiện, điều chỉnh các chỉ số, ngưỡng xác định cấp độ dịch phù hợp với bản chất dịch, đáp ứng thực tế, tạo điều kiện cho các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội.
Về công tác hậu cần, ngoài việc tiếp tục vận động sự tham gia, đóng góp của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân; sự tự nguyện chi trả của người mắc Covid-19 khi khám, điều trị theo yêu cầu, Bộ Y tế cũng đề xuất rút gọn, đơn giản hóa hồ sơ chứng từ thanh toán; bãi bỏ các rào cản, chồng chéo, vướng mắc, bất cập hiện hành về chính sách thanh toán chi phí y tế cho hoạt động khám, chữa bệnh trong bối cảnh dịch Covid-19.
Với tình huống thứ hai, Bộ Y tế sẽ phối hợp chặt chẽ với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các nhà sản xuất để cập nhật các loại vaccine phù hợp với biến chủng mới của SARS-CoV-2; kịp thời báo cáo Chính phủ để cập nhật và cho phép mua bổ sung phục vụ tiêm chủng cho người dân.
Tiếp tục triển khai tiêm vaccine bảo đảm tiến độ nhanh nhất có thể; tổ chức rà soát, tiêm mũi vaccine tăng cường phòng Covid-19 cho các đối tượng nguy cơ cao (người trên 65 tuổi, người mắc bệnh nền mạn tính) hoặc người đã tiêm đủ mũi vaccine trên 3 tháng.
Đồng thời, theo dõi sát diễn biến dịch bệnh trên thế giới, trong nước; tăng cường giám sát sự xâm nhập của biến chủng virus mới tại các cửa khẩu, khu vực biên giới,…; tiếp tục giám sát phát hiện sớm các trường hợp mắc bệnh tại cộng đồng, tập trung giám sát trường hợp nhập viện, điều trị tích cực và trường hợp tử vong.
Nâng cao năng lực hệ thống y tế, nhất là y tế dự phòng và y tế cơ sở; có các chế độ chính sách đãi ngộ phù hợp với những người làm nhiệm vụ y tế dự phòng, y tế cơ sở,…
Đồng thời, tổ chức hoạt động khám, chữa bệnh từ xa theo quy định để tăng tỷ lệ tiếp cận với dịch vụ y tế của người mắc Covid-19 và người không thể tiếp cận cơ sở khám, chữa bệnh do dịch.
Ở tình huống này, Việt Nam sẽ thực hiện linh hoạt nguyên tắc "ngăn chặn - phát hiện - cách ly - khoanh vùng - dập dịch" theo quy mô và phạm vi hẹp nhất có thể, phù hợp với diễn biến dịch bệnh; áp dụng linh hoạt công thức chống dịch "5K + vaccine, thuốc + điều trị + công nghệ + ý thức người dân + các biện pháp khác".
Về các biện pháp xã hội, tình huống 2 đặt ra việc thực hiện nghiêm đánh giá cấp độ dịch tại các địa phương để thực hiện biện pháp phòng, chống dịch phù hợp theo quy định tại Nghị quyết 128 của Chính phủ.
Chuyển từ phòng chống đại dịch Covid-19 sang quản lý bền vững
Tại Phương án bảo đảm công tác y tế ứng phó với các tình huống dịch Covid-19 năm 2022-2023, Bộ Y tế thông tin sau hơn hai năm, dịch Covid-19 do các biến chủng mới của SARS-CoV-2 liên tục xuất hiện, khiến quá trình lây lan nhanh và mức độ nhiễm bệnh nhiều hơn so với chủng ban đầu.
 |
| Người dân tại Hà Nội dạo phố sau khi số ca mắc Covid-19 giảm. Ảnh minh họa: Hoàng Hà. |
Trong ASEAN, một số quốc gia đã đưa các tiêu chí để coi Covid-19 là bệnh lưu hành. Indonesia quy định để coi Covid-19 là bệnh lưu hành, tỷ lệ sử dụng giường bệnh phải dưới 5% và tỷ lệ dương tính phải dưới 1% dân số.
Thái Lan từ ngày 1/7 sẽ coi Covid-19 là bệnh lưu hành với điều kiện tỷ lệ tử vong không vượt quá 0,1% (hiện nay tỷ lệ này là gần 0,2%). Theo đó, Thái Lan sẽ bỏ yêu cầu xét nghiệm, quy định bắt buộc đeo khẩu trang, ngoại trừ với những người đang nhiễm bệnh.
Hiện trên phạm vi toàn cầu, số ca mắc mới giảm liên tục, số ca nặng và tử vong cũng giảm, trong khi tỷ lệ bao phủ vaccine tăng.
Tổ chức Y tế Thế giới nhận định dịch Covid-19 sẽ không biến mất hoàn toàn, có thể sớm trở thành bệnh lưu hành. Ngày 31/3, Tổ chức Y tế Thế giới ban hành Kế hoạch đáp ứng và phòng chống nhằm kết thúc tình trạng khẩn cấp của đại dịch Covid-19 trong năm 2022. Tổ chức Y tế thế giới cũng khuyến khích các quốc gia thực hiện các biện pháp chuyển tiếp từ phòng chống đại dịch sang quản lý bền vững.
