Đó là Shape of You của Ed Sheeran và Despacito của Luis Fonsi, Daddy Yankee và Justin Bieber.
Despacito đến từ một giấc mơ
“Tôi tỉnh giấc một ngày và thấy Des…pa…ci…to trong đầu. Tôi phải đi lục xem có phải tôi đã nghe bài hát này ở đâu đó không.”, Luis Fonsi tâm sự về sự ra đời của bản nhạc vừa mới đây đã phá kỷ lục ca khúc được streaming nhiều nhất trong lịch sử.
Nếu cần một sự liên tưởng, giai điệu Yesterday của The Beatles vĩ đại cũng bắt đầu từ một giấc mơ của Paul McCartney. Và Ngài Paul cũng lo lắng đi dò hỏi khắp nơi xem có phải ca khúc này đã được người khác sáng tác rồi.
Thời gian sẽ cho biết Despacito liệu có sức sống vượt thời gian như Yesterday hay chỉ là một khoảnh khắc thăng hoa nhất thời của mùa hè Latin sôi động. Nhưng ngay lúc này, ở tất cả mọi nơi, những người trẻ đều đang mở Despacito, nhún nhảy.
Tất cả mọi nơi. Cùng lắm là trừ Malaysia, nơi chính phủ cho rằng đó là một nhạc phẩm khiêu dâm tục tĩu. Đương nhiên, điều đó chẳng ảnh hưởng gì tới độ phủ sóng của nó.
Giấc mơ thành hiện thực
Despacito là giai điệu hoàn hảo cho một mùa hè nóng bỏng bên đại dương xanh ngắt hay trong những góc ổ chuột nhiệt đới nơi những nghệ sĩ đường phố nhảy vũ điệu hoang dại, cái này thì đã rõ. Nhưng hơn cả thế, Despacito là giấc mơ xóa nhòa ranh giới của US-UK Pop, Latin Pop, Jpop, Kpop,… mà tạo ra một World Pop.
Thậm chí, nó đã biến chính sách kiểm soát biên giới hà khắc của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với người nhập cư từ các láng giềng trở thành một trò cười. Cứ kiểm soát cái biên giới trên mặt đất nếu ông muốn, nhưng sẽ không bao giờ ông kiểm soát được sự lan tỏa của âm nhạc.
 |
| Despacito cho thấy âm nhạc có khả năng vượt ra qua mọi biên giới. |
Ricky Martin hay Shakira từng đánh chiếm các bảng xếp hạng âm nhạc tại Mỹ bằng cách hát song song cả tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha. Luis Fonsi còn chẳng cần hát tiếng Anh.
Không thể phủ nhận việc Justin Bieber góp giọng trong bản remix với cách hát hơi ngọng nghịu kiểu Spanglish (tiếng Anh với khẩu âm Tây Ban Nha) đã giúp Despacito đi vào đời sống âm nhạc mainstream (chính thống) ở Mỹ. Nhưng ngay từ trước đó, nó đã có 1 tỉ lượt xem trên YouTube.
Tóm lại, Despacito nghĩa là cái gì, người ta không biết mà người ta cũng không cần biết. Người ta chỉ cần uốn lưỡi điệu đà nhái theo cách phát âm vừa “sexy” vừa vui tai cụm từ Pà-xi-tồ, Pa-xi-tồ, thế là đủ. Nhất là khi bàn tiệc âm nhạc mấy năm qua cứ phục vụ mãi món EDM, mới ăn thì ngon, nhưng cứ phải ăn mãi thì các thực khách cũng bội thực.
“Thời của EDM đã hết”, nhiều tớ báo nước ngoài bình luận. Khán giả mong mỏi cái gì đó mới. Despacito đưa giấc mơ ấy thành hiện thực.
Despacito có nghĩa chậm rãi, không vội vàng. Nhớ lại 2 thập niên trước, khi huyền thoại Ricky Martin, cũng là một nghệ sĩ Puerto Rico như Luis Fonsi, tung ra Livin’ la Vida Loca và ca khúc trở thành một trong những single bán chạy nhất mọi thời đại.
Livin’ la Vida Loca có nghĩa là “cuộc sống điên rồ”, một ý nghĩa trái ngược hẳn so với Despacito. Thế mới thẩy, chẳng có quy chuẩn cho sự thành công. Và một ca khúc Latin, dù sáng tạo theo hướng nào, cũng hoàn toàn có quyền mơ ước sẽ làm nên chuyện.
Shape of you - Thỏi vàng tiếp theo của Ed Sheeran
Chuyện là Ed Sheeran lúc đó đang cùng các cộng sự sáng tác nhạc cho các ca sĩ khác. Đại khái anh đang viết một bài hát và nghĩ, “Cái này sẽ hợp với Rihanna đây?”. Nhưng khi anh bắt đầu viết lời cho nó, anh lại khựng lại: “Hừm, cô ấy sẽ không hát cái bài này đâu nhỉ?”. Shape of You ra đời như thế.
Cứ nhìn câu chuyện đằng sau của cả Despacito và Shape of You, dễ thấy các tác phẩm nghệ thuật thường đột ngột tới không hề báo trước.
Ed Sheeran có lẽ là một vị vua Midas trong âm nhạc đương đại. Mọi thứ anh chạm đến đều thành vàng. Shape of You trở thành hit cũng không có gì bất ngờ. Điều bất ngờ là Shape of You không giống như những thỏi vàng trước đó của Ed.
Ed bắt đầu tập chơi guitar vì hâm mộ ngón đàn của Eric Clapton. Anh bắt đầu nghiêm túc nghĩ về việc theo đuổi âm nhạc năm 11 tuổi sau khi nghe Damien Rice biểu diễn.
Anh dẫn ra những nguồn cảm hứng của mình: The Beatles, Elton John, Joni Mitchell. Âm nhạc của anh cũng vì thế mà luôn đi theo hơi hướng của những nhạc phẩm kinh điển: giai điệu đẹp, ca từ có ý nghĩa.
Bài hát rất khác biệt
Nhưng Shape of You không hề giống như Lego House, Give Me Love, Photograph hay Thinking Out Loud. Nó lại càng không giống Castle in the Hill (một ca khúc cùng album với Shape of You), nơi anh ghi chép lại những ký ức thời thiếu niên, khi cùng bè bạn tự cuốn những điếu thuốc lá, cùng say xỉn, cùng nhìn ngắm hoàng hôn buông nơi lâu đài trên ngọn đồi trước mặt.
 |
| Shape of You là một thành công rực rỡ của Ed Sheeran. |
Lời hát Shape of You không cầu kỳ, không da diết, không có những câu hát khiến người ta bổi hổi bồi hồi như “Nên em hay giữ anh bên trong chiếc túi quần jeans rách” hay “Khi đôi tay anh chơi đàn không còn hay, anh vẫn cứ yêu em như vậy.”. Nhưng nói thế không có nghĩa là Shape of You được viết ra dễ dãi.
Johnny McDaid, một trong các nhà sản xuất của Shape of You, kể anh muốn đổi câu: “Chiếc ra giường vẫn còn tỏa hương của em” thành “Chiếc áo T-shirt vẫn còn tỏa hương của em” vì chiếc áo T-shirt nghe mới phù hợp với giai điệu vui tươi, còn chiếc ga giường lại quá ướt át.
Nhưng Ed đã gạt đi: “Không, nó nhất định phải là cái ra trải giường chết tiệt.” Chiếc ra giường đã khiến cho ca khúc trở thành cuộc hôn phối của một phần nhạc thật dễ thương và một phần lời thật gợi tình, gạ gẫm. McDaid sau này đã thở phào vì mình không phải tội đồ phá hỏng Shape of You.
Chỉ riêng chi tiết ấy thôi cũng là đủ để thấy Ed là người làm nhạc cẩn thận với từng dòng được viết ra.
Ra mắt vào mùa đông, Shape of You lại là một ca khúc pop, dance pha lẫn tropical house, thể loại nhạc thường được chơi trong các festival mùa hè. Nó khác với những gì ngọt ngào, du dương khán giả luôn yêu ở Ed.
Nếu anh tiếp tục viết phần hai cho Photograph, có lẽ với sức hút có sẵn của mình, nó vẫn sẽ trở thành hit, nhưng phải là một cái gì đó thật không ngờ như Shape of You thì mới có thể tạo ra được những kỷ lục vô tiền khoáng hậu.
Shape of You hay Despacito là ca khúc của năm 2017?
Cùng có hàng tỉ lượt xem trên YouTube, hàng tỉ lượt streaming, cùng có trên 10 tuần thống trị vị trí số 1 của bảng xếp hạng Billboard Hot 100, vậy thì Shape of You hay Despacito mới là ca khúc của năm 2017?
Grammy thì chắc chắn nghiêng về Despacito. Chẳng phải ca khúc này được đề cử cho cả hai hạng mục quan trọng Bản thu âm của năm và Bài hát của năm đấy sao? Shape of You thì chỉ khiêm tốn xuất hiện ở hạng mục nhỏ Trình diễn nhạc Pop xuất sắc nhất.
 |
| Nam ca sĩ Ed Sheeran. |
Về phương diện xã hội, Despacito cũng nhỉnh hơn, vì nó là sự phá vỡ rào cản ngôn ngữ và là một minh chứng cho thấy âm nhạc phi biên giới. Âm nhạc kết nối con người bằng chính những thanh âm, những giai điệu, những nhịp phách, không cần quan tâm tới ngữ nghĩa. Con người có thể có màu da khác nhau, tiếng nói khác nhau, nhưng con người có chung ngôn ngữ âm nhạc.
Ngược lại, như đã nói, ai biết liệu Despacito chỉ là một khoảnh khắc sao băng vụt sáng vụt tắt? Trong khi với Ed Sheeran, Shape of You đơn giản là đính thêm một viên kim cương vào gia tài làm bằng đá quý mà thôi. Và trước mắt, Ed còn lâu mới hết thời.
Nhưng hẳn là việc ai nhất ai nhì, điều này cũng không quan trọng. Con người có ngôn ngữ chung là âm nhạc mà. Và chẳng ai cấm người ta yêu thích cả hai ca khúc như nhau.
Một tối mùa hè, tới một quán bar quẩy theo điệu Despacito, làm quen một cô gái xinh đẹp, rồi sáng hôm sau, thức dậy trên giường, mở Shape of You, và nghe Ed hát “I’m in love with the shape of you”. Không phải thế đã là thỏa mãn?
