Trong nhiều năm, Martin Jugenburg, bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ tại Toronto (Canada) còn được biết đến với tên gọi Dr. 6ix trên mạng xã hội, đã chia sẻ hàng chục bức ảnh và video của bệnh nhân trước và sau phẫu thuật trên TikTok, Instagram.
Những người này đã được Jugenburg giúp nâng mông kiểu Brazil, nâng ngực, hút mỡ bụng... Các hình ảnh cho thấy biến đổi ngoại hình của họ giúp bác sĩ có hàng nghìn người theo dõi, theo The Walrus.
Nhưng nhiều bệnh nhân, đa số là nữ giới, không đồng ý với việc chia sẻ công khai các hình ảnh. Tất cả những khoảnh khắc được chụp lại khi bệnh nhân vẫn mê man sau phẫu thuật. Bộ phận sinh dục, ngực, khuôn mặt được che, nhưng họ vẫn có thể nhận ra chính mình trong các bức ảnh.
 |
| Martin Jugenburg bị nhiều bệnh nhân kiện vì chia sẻ thông tin cá nhân mà không xin phép. Ảnh: realdrsix. |
Nhiều phụ nữ thậm chí không biết hình ảnh của họ bị phát tán trên mạng xã hội cho đến khi đọc bài điều tra của các nhà báo CBC.
Jugenburg đã lắp camera quay lén trong phòng khám để ghi lại hàng nghìn cuộc phẫu thuật. Sau khi phát hiện ra sự thật này, nhiều bệnh nhân nói rằng họ rất xấu hổ, đau khổ, cảm thấy mình bị xâm phạm và quyết định đâm đơn kiện Jugenburg.
Xem nhẹ quyền riêng tư
Vụ kiện Dr. 6ix cho thấy quyền riêng tư của bệnh nhân đang bị xem nhẹ trên mạng xã hội, nhất là trong thời kỳ bùng nổ các "thầy thuốc", "bác sĩ", "chuyên gia y tế" trên Twitter, TikTok như hiện nay.
Trên Twitter, bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình than phiền về những cơn đau mạn tính, y tá chế nhạo những phụ nữ chọn sinh con mà không gây tê ngoài màng cứng và bác sĩ phàn nàn về "bệnh nhân Google".
TikTok còn tệ hơn. Trong bài đăng của một người dùng có tên Nurse Johnn, nữ y tá nhảy múa trong bộ trang phục màu xanh lam trên giường bệnh. Một y tá quay phim họ đang nắm tay bệnh nhân được cho sắp chết vì Covid-19.
Lướt qua nhiều tài khoản mạng xã hội có ảnh hưởng về y tế sẽ dễ dàng bắt gặp những bình luận chế nhạo, tổn hại quyền riêng tư, phẩm giá của các bệnh nhân. Nhưng vì không có bất kỳ sự giám sát nào đối với thế giới ảo, bệnh nhân vẫn là nhóm duy nhất phải chịu hậu quả.
Shayna Hermann, nghiên cứu sinh chuyên về tội phạm học tại Đại học North Texas, cho biết các chuyên gia y tế kể những câu chuyện đau thương lẫn buồn cười về bệnh nhân của họ có thể khiến mọi người e ngại đi khám bệnh. Các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn có thể "ngày càng trở nên tồi tệ hơn".
 |
| Ngày càng nhiều bác sĩ, chuyên gia y tế trở thành người có ảnh hưởng trên mạng xã hội. Ảnh: The New York Times. |
Từ Thời kỳ Khai sáng, bảo mật thông tin, hồ sơ y tế cho bệnh nhân là một trong những giá trị hình thành của mô hình y sinh hiện đại.
Quan niệm này tồn tại trong suốt thế kỷ XX. Năm 1948, Hiệp hội Y khoa Thế giới đã đưa ra Tuyên bố Geneva với mục đích thống nhất một tiêu chuẩn quốc tế về hành nghề y tế. Tài liệu viết: "Tôi sẽ tôn trọng những bí mật được tâm sự với tôi, ngay cả sau khi bệnh nhân qua đời".
Ngày nay, quyền riêng tư của bệnh nhân được pháp luật nhiều nước bảo vệ. Nếu vi phạm, bác sĩ có thể bị xử phạt và thậm chí mất giấy phép hành nghề, tạm thời hoặc vĩnh viễn. Nhưng sự xuất hiện của mạng xã hội đang thay đổi nhiều điều.
90% bác sĩ đã sử dụng các nền tảng như Twitter và Instagram để tìm thông tin liên quan đến bệnh nhân và hành nghề vào năm 2017, theo một báo cáo của nhà phân tích thị trường Research2Guidance.
25 "người có ảnh hưởng đến y tế" hàng đầu bao gồm tài khoản của các bác sĩ có hàng triệu người theo dõi. Những người này chia sẻ nhiều câu chuyện cười liên quan đến thông tin bệnh nhân.
Một nghiên cứu năm 2020 của Wasim Ahmed thuộc Đại học Newcastle, phân tích 348 tweet về bệnh nhân còn sống, cho thấy gần 47% chứa các chi tiết có thể khiến bệnh nhân nhận dạng được chính họ.
Mặt trái của mạng xã hội
Mạng xã hội không hoàn toàn tiêu cực với ngành y tế, đặc biệt trong giai đoạn bùng phát Covid-19. Nhiều bác sĩ đã đóng góp giá trị cho các cuộc thảo luận trực tuyến về phân biệt chủng tộc trong y tế, kỳ thị đồng tính.
Một số bác sĩ sử dụng mạng xã hội để giúp bệnh nhân tiếp cận thông tin y tế. Những người khác tư vấn cách tự chăm sóc, điều trị và trả lời những câu hỏi cấp bách về đại dịch.
Nhưng sự mất lòng tin đối với các cơ sở y tế ngày càng tăng. Theo một cuộc khảo sát gần đây của NORC tại Đại học Chicago, kể từ khi Covid-19 bùng phát, 32% số người được hỏi đã giảm lòng tin vào hệ thống chăm sóc sức khỏe. Sự ngờ vực này thường phổ biến trong các cộng đồng người da đen và LGBT.
Stephanie Lee, bác sĩ huyết học tại Bệnh viện St. Michael ở Toronto, cho biết: "Covid-19 đưa các bác sĩ lên vị trí hàng đầu. Mọi người đều tìm đến bác sĩ để được hướng dẫn về những gì đang xảy ra. Nhưng sự theo dõi, yêu thích trên mạng xã hội đôi khi tạo áp lực. Khi nội dung về Covid-19 dần cạn kiệt, các bác sĩ có thể chuyển sang khai thác cuộc sống nghề nghiệp của mình, thông tin về bệnh nhân là một phần trong đó".
 |
| Một số bác sĩ thu hút sự quan tâm bằng các câu chuyện đau buồn hoặc hài hước về bệnh nhân của mình. Ảnh: Kailey Whitman. |
Theo bác sĩ Lee, ngay cả một chiến dịch gây quỹ cho bệnh nhân cũng rất dễ biến tướng thành hành động vi phạm quyền riêng tư, thông tin cá nhân.
"Các bác sĩ cần phải kiểm tra xem điều này có thực sự giúp ích cho bệnh nhân hay không? Có cách nào khác giúp ích mà vẫn có thể duy trì tình trạng ẩn danh của bệnh nhân không? Và quan trọng hơn cả, các bác sĩ phải hỏi ý kiến, phải trao quyền cho bệnh nhân để trở thành một phần của việc chia sẻ câu chuyện về họ".
Cuối năm 2021, Martin Jugenburg đã bị đình chỉ công việc trong 6 tháng sau khi vướng vào vụ kiện với các bệnh nhân của mình. Ông đã xóa tất cả nội dung về bệnh nhân có trước tháng 11/2019 khỏi tài khoản Instagram của mình.
Ủy ban kỷ luật nhận định bác sĩ Jugenburg đã theo đuổi lợi ích riêng bằng cách tăng cường sự hiện diện của mình trên mạng xã hội, và cái giá phải trả là quyền riêng tư của bệnh nhân. "Sự thờ ơ của ông Jugenburg đối với những vấn đề này thật đáng kinh ngạc và đáng bị trừng phạt".
Tuy nhiên, hiện tại, Jugenburg vẫn làm việc tại Viện phẫu thuật thẩm mỹ Toronto và tuyên bố sẽ chống lại những nỗ lực đòi bồi thường của các bệnh nhân trong vụ kiện. Tài khoản Instagram của ông vẫn ở chế độ công khai và tài khoản TikTok bắt đầu đăng tải những hình ảnh hậu phẫu của các bệnh nhân mới.
