Đến tuổi trưởng thành, trung bình một người có từ 10 đến 40 nốt ruồi trên cơ thể. Những nốt nhỏ mọc trên da - thường có hình tròn hoặc bầu dục, có màu hồng, rám nắng, nâu hoặc đen - rất phổ biến và thường vô hại.
Tuy nhiên, một số nốt ruồi bất thường có thể là dấu hiệu của u ác tính, dạng ung thư tương đối hiếm gặp nhưng gây chết người.
Bệnh ung thư có thể chữa được
Theo Huff Post, u ác tính có thể phát triển từ một nốt ruồi hiện có, nhưng phổ biến hơn là nó xuất hiện như tổn thương mới trên da. Tổn thương này có thể xuất hiện ở bất kỳ đâu trên cơ thể, phổ biến nhất là lưng, ngực với nam giới và chân với nữ giới.
Theo GS.TS Darrell S. Rigel, chuyên gia về da liễu tại Trường Y Mount Sinai Icahn, Mỹ, nếu phát hiện sớm, ung thư hắc tố thường có thể chữa được: “Nếu chúng ta phát hiện các u ác tính dưới dạng hắc sắc tố sớm, việc cắt bỏ sẽ khá đơn giản và giúp chữa khỏi bệnh".
Tuy nhiên, một khi nó đã lan rộng, tỷ lệ sống sót của người có khối u ác tính này sẽ giảm còn 50%. Vị chuyên gia cũng nhấn mạnh đây là bệnh ung thư có tính lây lan nhanh trong giai đoạn sớm.
Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư hắc tố như phơi nắng quá nhiều, sử dụng giường tắm nắng trong nhà, có nốt ruồi không điển hình và tiền sử gia đình mắc bệnh. Nó cũng phổ biến hơn ở những người có làn da trắng, dễ bị bỏng, tóc đỏ hoặc vàng và mắt sáng.
Người da màu ít có nguy cơ mắc ung thư hắc tố hơn nhưng lại có nhiều khả năng tử vong nếu mắc bệnh. Với những người có tông màu da sẫm hơn, u hắc tố có xu hướng xuất hiện ở vùng ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như lòng bàn tay, lòng bàn chân hoặc bên dưới móng tay hoặc móng chân.
 |
| Các bất thường ở nốt ruồi có thể cảnh báo nguy cơ ung thư da. Ảnh: My Clinic. |
Cách phát hiện nốt ruồi đáng ngờ
Để xác định nốt ruồi của bạn có phải khối u ác tính ung thư hay không, các chuyên gia gợi ý quy tắc ABCDE. Đây là phương pháp do các bác sĩ da liễu đưa ra, viết tắt của A - Không đối xứng (asymmetry), B - Đường viền (border), C - Màu sắc (color), D - Đường kính (diameter) và E - Sự phát triển/độ lồi (evolving).
Nếu nốt ruồi của bạn có những đặc điểm sau đây, hãy tới gặp bác sĩ da liễu.
Asymmetry - Không đối xứng: Nốt ruồi lành tính thường có 2 nửa đối xứng. Khi nốt ruồi hoặc tàn nhang có hình dạng không đối xứng bất bình thường, bạn nên kiểm tra bằng cách vẽ đường thẳng tưởng tượng chia dọc nốt này ra. Sau đó, chúng ta đối chiếu xem nửa còn lại có tương đồng hay không. Nốt ruồi là hắc sắc tố ung thư sẽ có hai nửa không khớp hoặc hình dạng khác biệt nhau.
 |
| Hình ảnh đặc trưng của nốt ruồi không đối xứng. Ảnh: Học viện Da liễu Mỹ. |
Border - Đường viền: Theo tiến sĩ Joyce Park, bác sĩ da liễu tại Seattle, Mỹ, các nốt ruồi bất thường có thể có cạnh, khía, hình vỏ sò hoặc mờ, đường viền giữa nốt ruồi và da thường không rõ ràng. Nếu đường viền ngoài của nốt ruồi bị mờ, không rõ nét đường biên giữa da và nốt ruồi, trông khác thường với các nốt ruồi khác thì đó cũng có thể là cảnh báo ung thư. Các thương tổn của khối u ác tính thường là nguyên nhân làm mờ các đường biên của nốt ruồi lạ trên da.
 |
| Nốt ruồi có đường viền không đều với các cạnh hình sò hoặc khía. Ảnh: Học viện Da liễu Mỹ. |
Color - Màu không đồng đều: Các chuyên gia khuyến cáo bạn nên chú ý tới màu sắc không đều của nốt ruồi, dù là bất kể màu sắc gì như nâu, đen, xanh đậm, trắng hay đỏ đều đáng nghi ngờ. Nốt ruồi bình thường sẽ có một màu sắc nhất định, tương tự và đồng đều nhau trên da. Nhưng nếu trên da có nhiều nốt ruồi khác màu, hình dạng, chỗ đậm, chỗ nhạt thì nguy cơ ung thư rất cao.
Diameter - Đường kính: Đây là điểm đáng ngờ dễ nhận biết nhất. Nếu nốt ruồi có đường kính lớn hơn 0,6 cm, to bằng hạt đậu hoặc cục tẩy bút chì rất có thể đây là u hắc tố ung thư.
Evolving - Độ lồi, lan rộng: Các nốt ruồi ác tính thường phát triển về kích thước hoặc thay đổi về hình dạng, màu sắc. Bạn nên chú ý vào đặc điểm này.
 |
| Nhiều màu sắc khác nhau trong cùng một nốt ruồi là dấu hiệu cảnh báo cần chú ý. Ảnh: Học viện Da liễu Mỹ. |
Học viện Da liễu Mỹ khuyến cáo chúng ta nên tự khám da thường xuyên tại nhà. Bạn nên quan sát toàn bộ cơ thể cả ở mặt trước và sau trong gương. Sau đó, chúng ta nhấc cánh tay lên, nhìn vào bên phải, bên trái. Đừng bỏ qua cẳng tay, nách, lòng bàn tay, mu bàn chân, các ngón chân, lòng bàn chân, móng tay, cổ, da đầu.
Để giảm nguy cơ phát triển ung thư da, các chuyên gia khuyên chúng ta nên ở trong bóng râm khi có thể, đặc biệt trong khung giờ 10h-14h. Đây là thời điểm mặt trời chiếu sáng mạnh nhất, tỏa ra nhiều tia cực tím có hại, dễ gây ung thư nhất.
Chúng ta có thể ngăn ngừa nguy cơ ung thư da qua thói quen sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF 30 hoặc cao hơn, có khả năng chống nước và phổ rộng. Kem chống nắng nên được thoa lại sau mỗi vài giờ hoặc sau khi đổ mồ hôi, bơi lội.
