Cách VĐV Olympic sống sót và chiến thắng tại ‘lò nướng’ Paris

Kristian Blummenfelt, VĐV 3 môn phối hợp ở Olympic, lắp cảm biến để theo dõi nhiệt độ cơ thể khi thi đấu. Ảnh: CORE.

Đối với Christopher Blevins, một vận động viên (VĐV) xe đạp của đội tuyển quốc gia Mỹ, những cuộc đua luôn tràn ngập khó khăn. “Bạn sẽ không bao giờ cảm thấy thoải mái khi phải vận động liên tục suốt 90 phút”, Blevins, người từng tham gia Olympic Tokyo lẫn Paris, chia sẻ.

Một điều có thể khiến những chặng đua của Blevins trở nên khắc nghiệt hơn là nhiệt độ của thủ đô nước Pháp. Kể từ lần gần nhất Olympic được tổ chức tại Paris nào năm 1924, nhiệt độ của thành phố này đã tăng lên 1,8 độ C. Báo cáo mới nhất cũng cho thấy “những ngày nắng nóng và đêm oi bức” của thành phố đã tăng 2.100% so với trước đây.

Blevins chỉ là một trong hàng nghìn VĐV đang tìm cách chống chọi với nhiệt độ nóng bức của Paris. Các tay đua marathon tại Olympic là nạn nhân lớn nhất của vấn đề này. Các thiết bị cảm biến nhiệt, áo phao nước đã được sử dụng. Thậm chí, nhiều người còn đến những khu vực nóng bức tập luyện vài tuần trước khi thi đấu chính thức.

“Con gà trong lò nướng”

Cơ thể con người vận động càng nhiều thì càng nóng. Theo Mike Sawka, khi nhiệt độ bên ngoài thấp hơn bên trong, cơ thể sẽ tản nhiệt thông qua da và mồ hôi. Nhưng khi nhiệt độ bên ngoài cao hơn, cơ thể người sẽ gặp rắc rối vì nhiệt độ không được giải phóng.

“Các VĐV ở Olympic 2024 đang bị quay như con gà trong lò nướng. Họ vừa phải đối phó với thời tiết nắng nóng vừa phải tìm cách giải quyết lượng nhiệt mà cơ thể sinh ra”, TS Sebastien Racinais, chuyên gia về nhiệt của Ủy ban Olympic Quốc tế, cho biết.

Kristian Blummenfelt (áo trắng, giày cam) đã giành huy chương vàng tại Olympic Tokyo 2021 nhờ mặc một bộ quần áo trắng. Ảnh: CORE.

Kristian Blummenfelt là một VĐV ba môn phối hợp người Na Uy và đã giành huy chương vàng tại Olympic Tokyo 2021. Anh cho biết căng thẳng do nhiệt độ cao là “một loại đau khổ như đang sống trong hỏa ngục”.

“Nhiều khi tôi đứng đơ ra khi đang đạp xe hoặc chạy bộ. Không phải vì mệt mà do nhiệt độ đang hành hạ cơ thể tôi”, anh chia sẻ. Các cố vấn y tế cho Blummenfelt lúc đó anh đã gặp tình trạng say nắng nhẹ và có thể dẫn đến tử vong nếu tiếp tục vận động mạnh dưới trời nóng.

“Tin tốt! Các VĐV có thể thích nghi với nắng nóng”, TS Racinais nói. “Nếu luyện tập trong thời gian dài với điều kiện nhiệt độ cao, cơ thể người sẽ ít bị ảnh hưởng hơn”.

Vài tuần trước khi thi đấu tại Olympic Tokyo, Blummenfelt đến Thái Lan để thích nghi với khí hậu oi bức của châu Á. Và khi chuẩn bị tham gia Olympic Paris năm nay, anh còn đến dãy núi Pyrenees (Pháp) để cơ thể quen với việc vận động trong điều kiện nhiệt độ cao.

Các nghiên cứu cho thấy VĐV marathon không thể thi đấu toàn lực dưới điều kiện nhiệt độ cao. Ảnh: Joshua H Guy.

Blevis, một VĐV sống ở bang California của Mỹ, còn mặc 5 lớp quần áo trong khi luyện tập tại nhà và không bật máy lạnh trong suốt thời gian vận động. Anh còn dành thời gian trong phòng xông hơi khô để cơ thể dần thích nghi với nhiệt độ cao.

VĐV ba môn phối hợp người Ấn Độ Pragnya Mohan thường tập luyện ở Anh vì Ấn Độ quá nóng để luyện tập ngoài trời. Năm ngoái, Mohan đã có một cuộc thi ở Ấn Độ với nhiệt độ dự kiến trong ngày thi đấu là 40 độ C, cô phải bay về Ấn Độ trước hai tuần để thích nghi với thời tiết.

“Về cơ bản, kiểu luyện tập này giúp cơ thể của VĐV học cách đổ mồ hôi và tự làm mát hiệu quả hơn”, ông Brent Ruby, giám đốc Trung tập Sinh lý Lao động tại Đại học Motana, cho biết. “Chúng ta là loài động vật điều hòa nhiệt độ giỏi nhất hành tinh và việc mà các VĐV cần làm là đảm bảo cho khả năng tuyệt vời này được kích hoạt”.

Ám ảnh với nước lạnh

Tuy nhiên, việc luyện tập trong điều kiện nóng bức và hy vọng cơ thể sẽ đáp ứng được mục tiêu là chưa đủ. Các VĐV Olympic liên tục thách thức mọi giới hạn của cơ thể, ngay cả những sai sót nhỏ nhất cũng có thể đưa họ từ bục vinh quang đến người “chiến thắng trong lòng khán giả”. Đó là lý do mà nhiều người đang áp dụng công nghệ cao lẫn thủ công để theo dõi và làm mát cơ thể trong quá trình luyện tập và thi đấu.

Không ít VĐV bị nước lạnh ám ảnh mỗi khi thi đấu. Có người liên tục xối nước vào cơ thể khi đang chạy marathon để hạ nhiệt khẩn cấp cho cơ thể. Song các chuyên gia cho biết giải pháp này không mang lại quá nhiều hiệu quả. “Nước chỉ giúp hạ nhiệt độ trong một thời gian ngắn và dễ tạo ra ảo tưởng cho các VĐV rằng họ không cần các biện pháp nào khác”, Giám đốc Ruby nói.

Các VĐV tập thích nghi với nhiệt độ cao bằng cách mặc quần áo dày và vận động trong nhà. Ảnh: Blevins.

Nhiệt độ cơ thể là một trong những chỉ số quan trọng. Thông thường, bác sĩ sẽ sử dụng nhiệt kế hậu môn để ghi nhận chính xác tình trạng nhiệt của cơ thể. Song đây là một điều bất khả thi với những người đang chạy bằng cả mạng sống để giành huy chương Olympic.

Thay vào đó, các VĐV như Blummenfelt đang sử dụng một thiết bị cảm biến nhiệt trị giá 300 USD để theo dõi tình trạng căng thẳng do nhiệt độ. Thiết bị này sử dụng cảm biến truyền năng lượng nhiệt để theo dõi nhịp tim và nhiệt độ trên da của các VĐV.

Không chỉ có thiết bị cảm biến nhiệt, các VĐV còn được trang bị nhiều thiết bị để hạ nhiệt trước, trong và sau các cuộc thi. Blevis mang theo một tấm nệm với khả năng làm mát đặc biệt, giúp anh tránh mất ngủ trong những đêm oi bức. Trong khi đó, Blummenfelt đã chiến thắng tại Olympic Tokyo nhờ mặc một bộ trang phục trắng muốt - màu sắc được các huấn luyện viên lựa chọn nhờ khả năng làm mát đặc trưng.

Những thủ thuật làm mát còn quan trọng hơn hẳn khi hành tinh ngày càng nóng, đặc biệt là trong trường hợp Olympic vẫn giữ truyền thống tổ chức vào hai tháng 7 và 8 - thời điểm nóng nhất trong năm ở Bắc bán cầu.