|
|
BS Ngô Văn Tỵ thăm khám sau khi phẫu thuật áp xe vú cho bệnh nhân H. Ảnh: BVCC. |
Mới đây, BS Ngô Văn Tỵ, khoa Ung Bướu, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, cho biết vừa phẫu thuật cho 2 trường hợp áp xe vú do tắc tuyến sữa. Điều đáng nói là hai trường hợp này đã cai sữa nhiều năm.
Cai sữa từ lâu vẫn tắc tia sữa
Trường hợp thứ nhất, bệnh nhân H. (40 tuổi, ở Hà Nội) đã cai sữa 2 năm, có con nhỏ hơn 3 tuổi. Chị H. nhập viện trong tình trạng một bên ngực sưng to, đỏ, căng bóng, đau kèm ngứa. Khối áp xe vú của chị H. đã lớn, sắp vỡ, buộc phải mổ cấp cứu trước khi bị vỡ.
Chị H. cho biết trước đây, khi cho con bú, chị rất ít sữa, một bên ngực trái bị tụt núm vú nên chị gần như không cho con bú bên trái. Trong quá trình nuôi con, bệnh nhân chưa bao giờ có nhiều sữa và bị áp xe vú.
Tuy nhiên, gần đây, bệnh nhân H. thấy bên ngực trái sưng đỏ, cứng, nóng ran và đau như bị tắc tia sữa. Dù vậy, bệnh nhân nghĩ cai sữa đã 2 năm nên không thể bị tắc tia sữa. Thay vào đó, chị H. lo sợ mình bị ung thư vú. Sau 2 tuần, bệnh nhân phải tới Bệnh viện Đại học Y Hà Nội thăm khám.
Trường hợp thứ 2 là bệnh nhân M. (27 tuổi) đã cai sữa một năm, có con nhỏ 2,5 tuổi. Bệnh nhân cho hay khi nuôi con có nhiều sữa nhưng cho con bú không đều cả 2 bên do một bên núm vú bị tụt.
Tháng 8/2022, chị M. thấy một bên ngực trái đau, nóng, sưng đỏ. Bệnh nhân tới khám bác sĩ sản khoa và được chẩn đoán có khối áp xe nhưng cũng có thể là ung thư vú đang trong giai đoạn phát triển.
Bác sĩ này kê đơn cho bệnh nhân uống kháng sinh nhưng không thấy ổ áp xe đỡ nên chỉ định chụp cộng hưởng từ.
 |
| Hình ảnh khối áp xe vú trên phim chụp. Ảnh: BVCC. |
Sau đó, bệnh nhân được phẫu thuật trích rạch nhỏ ổ áp xe ở bệnh viện tuyến huyện. Gần đây, chị lại thấy xuất hiện triệu chứng bị áp xe ở chính bên ngực trái. Lần này, bệnh nhân quyết định tới Bệnh viện Đại học Y Hà Nội để điều trị.
Hai trường hợp nêu trên đều có khối áp xe lớn, có những vết hoại tử trên da nên phải tiến hành mổ cấp cứu nạo bỏ tổ chức.
“Nếu không phẫu thuật kịp thời, để khối áp xe vú tự vỡ có thể dẫn đến biến chứng nặng như nhiễm khuẩn huyết, suy thận, suy đa cơ quan, rối loạn đông máu, hoại tử các chi, nguy hiểm đến tính mạng, vùng bị hoại tử sẽ lan rộng, mất rất nhiều thời gian để hồi phục, hình thành sẹo xấu, sẹo co rúm sau này...”, BS Tỵ nhận định
Dấu hiệu nguy hiểm
BS Tỵ cho biết áp xe vú là bệnh lý nhiễm trùng thường xuất hiện sau sinh 3-8 tuần. Sau thời gian cai sữa, một số lượng nhỏ phụ nữ (khoảng 10%) xuất hiện áp xe tuyến vú. Trường hợp bị áp xe vú sau khi đã cai sữa một thời gian dài khá ít gặp.
Vị chuyên gia chia sẻ: “Có những trường hợp phải cắt bỏ, khoét đi tới khoảng 1/3 vú do bệnh nhân để lâu, khối áp xe quá lớn rất ảnh hưởng tới thẩm mỹ. Sau phẫu thuật, kích thước bầu ngực sẽ chênh lệch rõ rệt”.
Theo BS Tỵ, khi bị áp xe, vú sẽ xuất hiện các nang giống túi chứa đầy mủ, bao quanh bởi các mô viêm. Bệnh nhân dễ mệt mỏi, đau từ ngực lan ra sau lưng, sang bả vai và cánh tay. Vùng da trên ổ áp xe sưng nóng, căng tức, phù tím, có thể sốt cao, rét run, môi khô, đau đầu, sữa có thể lẫn mủ chảy qua núm vú.
“Một trong những nguyên nhân chính dẫn tới áp xe vú là quá trình cho con bú không đúng cách. Để phòng tắc tia sữa dẫn đến áp xe, người mẹ nên massage nhẹ nhàng, cho con bú sớm ngay sau sinh, bú thường xuyên và đúng tư thế. Nên cho trẻ bú hết sữa và luân phiên hai bên vú. Nếu không, phải vắt hết sữa thừa sau mỗi lần con bú. Vệ sinh núm vú đúng cách và sạch sẽ trước và sau khi cho con bú”, BS Tỵ khuyến cáo.
Đối với các bà mẹ đang cho con bú, khi ngực căng, có dấu hiệu tắc sữa không thể cho con bú, vị chuyên gia khuyên các sản phụ chườm mát hoặc massage ngực để thông sữa trở lại.
“Có thể thông tắc sữa bằng máy hút sữa hoặc làm mềm ngực bằng máy vật lý trị liệu như đèn hồng ngoại, sóng siêu âm. Khi có vết đỏ, sưng hay đau vùng ngực; núm vú bị tụt vào trong hay có dịch mủ chảy ra từ núm vú, cảm thấy đau khi cho con bú, cơ thể sốt, lạnh run... sản phụ nên đi khám sớm”, BS Tỵ khuyên.
Tùy mức độ, các bác sĩ sẽ kê thuốc kháng sinh, kháng viêm hoặc can thiệp như chích rạch hay chọc hút, tránh để ổ áp xe lan rộng. Một vấn đề sản phụ cũng cần chú ý là không cai sữa sớm. Khi cai sữa, các bà mẹ nên giảm dần số lượng và số cữ bú.
Đối với phụ nữ nói chung, BS Tỵ cũng khuyến cáo nên tránh làm nứt hoặc xước núm vú, tạo điều kiện vi khuẩn xâm nhập, gây viêm tuyến sữa. Mọi người cũng nên mặc áo ngực phù hợp, vừa vặn... tránh gây tổn thương.
Cuốn sách bên bờ sự sống
Ngành y là ngành luôn chứng kiến ranh giới sự sống - cái chết của người khác, nhưng Khi hơi thở hóa thinh không lại là một cuốn sách đặc biệt khi nó là khoảnh khắc đối diện cái chết của người viết trong cả vai trò bác sĩ lẫn bệnh nhân. Cuốn hồi ký được bác sĩ thần kinh Paul Kalanithi viết khi căn bệnh ung thư trở nặng, anh ngồi trên xe lăn và nhớ về những tháng ngày cống hiến cho ngành y.
