Thị trường bán các sản phẩm này cũng phong phú. Nhưng tinh dầu ảnh hưởng đến sức khỏe thế nào thì chưa được xác định rõ.
Tại nhiều cửa hàng, người bán luôn giới thiệu: tinh dầu nguyên chất, tự nhiên, tuy nhiên người mua khó kiểm chứng điều này.
Nhiều hương, nhiều giá tiền
Anh Nguyễn Văn Mạnh (Q.Gò Vấp, TP.HCM) kể anh vừa được tặng một chiếc đèn xông tinh dầu dùng điện cùng một lọ tinh dầu bạc hà.
“Lúc tinh dầu tỏa ra, mùi rất dễ chịu. Tôi thấy người thoải mái hẳn”, anh Mạnh nói. Tuy nhiên, anh băn khoăn không biết tinh dầu đấy có nguyên chất không, sử dụng lâu dài có ảnh hưởng gì đến sức khỏe không.
"Người bán có quyền nói 100% tự nhiên, nguyên chất, nhưng chất lượng thật sự ra sao tùy vào người dùng cảm nhận. Quá trình chưng cất tinh dầu cũng giống như nấu rượu nhưng cần rất nhiều nguyên liệu. Khi bán có thể phải pha thêm dung dịch".
Lương y NGUYỄN ĐỨC NGHĨA
Tại một cửa hàng bán tinh dầu trên đường Hồ Biểu Chánh (Q.Phú Nhuận, TP.HCM), bày bán các mẫu tinh dầu cùng nhiều loại đèn xông. Cửa hàng có các mẫu nhỏ 5 ml, 15 ml và 100 ml, giá bán lần lượt 49.000-89.000-299.000 đồng, với các mùi: bạc hà, khuynh diệp, vỏ bưởi, quế, sả chanh, oải hương...
Người bán giới thiệu: "Các loại tinh dầu này có thể đuổi muỗi, riêng bạc hà còn đuổi được chuột. Chỉ cần cho nước vào đĩa đựng nước phía trên đèn, khi nước ấm lên nhỏ vài giọt tinh dầu vào nước rồi cắm điện hoặc đốt nến làm nóng đĩa nước. Khi nước bay hơi, tinh dầu khuếch tán tỏa hương rất dễ chịu”.
Nhân viên cửa hàng cũng nói các loại tinh dầu như sả chanh, bưởi, quế, bạc hà là cơ sở tự trồng nguyên liệu và tự chưng cất. Riêng tinh dầu oải hương được nhập về từ Ấn Độ. Người này còn hướng dẫn nên đốt tinh dầu trước khi ngủ 30 phút, không đóng cửa kín và xông tinh dầu trong khi ngủ.
 |
| Khách hàng đang lựa chọn tinh dầu và đèn xông tinh dầu ở một cửa hàng trong trung tâm thương mại - Ảnh: Minh Phượng |
Một cửa hàng trên đường Cách Mạng Tháng Tám (Q.3, TP.HCM) quảng cáo 100% tinh dầu tự nhiên cũng bán các loại đèn xông tương tự, còn tinh dầu thì có đến hơn 30 loại hương liệu khác nhau. Có nhiều loại quý như hương trầm, ngọc lan tây, xạ hương, hoắc hương, hoàng đàn...
Ở đây bán lọ 10 ml, 50 ml và 100 ml. Loại 10ml có giá từ 95.000-420.000 đồng, tùy mùi hương. Nhân viên nói tinh dầu đều nhập về từ Pháp. Ngoài để đốt, tinh dầu này còn dùng matxa, cho vào bồn tắm.
Dạo quanh các trang web và mạng xã hội, rất nhiều cửa hàng chuyên bán tinh dầu và đèn xông với đủ mẫu mã, xuất xứ và giá cả. Hầu hết đều khẳng định tinh dầu “100% tự nhiên”, “100% nguyên chất”. Ngoài công dụng xông phòng tạo cảm giác thư giãn, thoải mái, tinh dầu còn được quảng cáo chữa được rất nhiều bệnh và dùng làm đẹp!
Có thể gây dị ứng
Trao đổi về việc sử dụng tinh dầu, bác sĩ Nguyễn Hồng Sơn, phó trưởng khoa tai - mũi - họng Bệnh viện Quân y 175, TP.HCM, khuyến cáo: “Người dùng tinh dầu phải quan tâm đến nguồn gốc, nơi sản xuất, nhập khẩu phải có chứng nhận nguồn gốc nước sở tại hoặc được Bộ Y tế cấp phép lưu hành. Tuy nhiên, với những sản phẩm do người bán tự sản xuất thì khó kiểm soát".
Theo lương y Nguyễn Đức Nghĩa, tinh dầu là hương thơm trị liệu, được dùng ở nhiều nước, nhất là các nước vùng Trung Đông. Khi hít vào, tinh dầu tác động vào hệ thần kinh trung ương, kích thích thần kinh não bộ, giúp con người hưng phấn, chống mỏi mệt, có tác dụng thư giãn sau khi làm việc mệt mỏi, căng thẳng.
Tinh dầu tác động qua khứu giác lên hệ thần kinh con người rất nhanh nên ai ngửi được mùi hương sẽ thấy thích, thoải mái, ai không ngửi được, dị ứng, cơ thể tự phản ứng ngay nên không có chỉ định và chống chỉ định.
Trong khi đó, bác sĩ Phan Quốc Bảo, Bệnh viện ĐH Y dược cơ sở 2 (TP.HCM), cho biết từng gặp bệnh nhân bị dị ứng với dầu - cũng là một loại tinh dầu tiếp xúc trực tiếp với da - gây viêm loét da mà không biết, khi vết thương tổn thương sâu dần mới gặp bác sĩ.
Theo bác sĩ Bảo, tùy theo cơ địa của mỗi người có thể xảy ra phản ứng nhạy cảm khác nhau. Việc sử dụng tinh dầu nồng độ cao có thể gây ra phỏng. Đặc biệt, với người có bệnh hen suyễn mãn tính, da dễ phản ứng nhạy cảm, gia đình có trẻ sơ sinh không nên sử dụng hoặc tiếp xúc với tinh dầu.
Với sản phẩm có mùi hương trôi nổi trên thị trường không được kiểm duyệt thì người tiêu dùng không nên “nhẹ dạ cả tin” là sản phẩm 100% tự nhiên mà sử dụng vô tội vạ, bởi nếu hít lâu ngày sẽ tích tụ độc tố và gây hại cho cơ thể.
Khó quản lý!
Theo một cán bộ Sở Công thương TP.HCM, việc quản lý mặt hàng tinh dầu rất khó khăn vì là mặt hàng khá đặc thù, sản xuất nhiều, đa dạng. Tinh dầu có thể chiết xuất từ nguyên liệu thiên nhiên như hoa, thân cây, lá..., dạng mặt hàng này không thuộc diện quản lý.
Tuy nhiên, ngay cả khi tinh dầu nhưng được pha chế với các loại dung môi hoặc được chế biến từ hương liệu tổng hợp, có sử dụng hóa chất thì việc quản lý cũng không dễ dàng. Về nguyên tắc, dựa trên đăng ký công bố chất lượng của doanh nghiệp, sở sẽ rà lại danh mục quản lý hóa chất an toàn để biết sản phẩm có sử dụng nguyên liệu hóa chất an toàn và được phép sử dụng hay không.
Cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng đảm nhận hướng dẫn doanh nghiệp cách đăng ký công bố chất lượng và doanh nghiệp sẽ chịu trách nhiệm về chất lượng và các tiêu chí đã công bố khi lưu hành sản phẩm trên thị trường. “Chính vì thành phần nguyên liệu khá rắc rối nên đến nay việc quản lý mặt hàng tinh dầu hóa chất không dễ dàng”, vị này cho biết.
Theo các nhà sản xuất, tinh dầu khác hoàn toàn với hương hóa học tổng hợp. Nếu như tinh dầu nguyên chất thiên nhiên được quảng cáo có nhiều công dụng như trị cảm, giảm cân, thư giãn... thì các loại hương tổng hợp không có tác dụng trị liệu và đôi khi có thể tạo ra các ức chế thần kinh gây đau đầu, mùi cũng không thơm lâu.
N.BÌNH
