Cảnh báo độc tố gây chết người khi ăn so biển

Chất độc chết người

Theo Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, trong thời gian gần đây, tại một số vùng biển của Việt Nam đã ghi nhận rất nhiều trường hợp ngộ độc chết người do ăn so biển. Đa số trường hợp tử vong là do cố tình sử dụng thịt so biển để làm thức ăn dù biết rằng chúng chứa độc tố rất nguy hiểm.

Trong so biển có chứa tetrodotoxin - là độc tố thần kinh mạnh, có khả năng gây liệt cơ hô hấp, ngưng thở, gây tử vong nhanh với liều độc rất thấp (LD50 theo đường miệng đối với chuột nhắt là 334 μg/kg). Hiện nay, độc tố này chưa có thuốc giải.

Chất này cũng được phân lập từ một số loại vi khuẩn như Epiphytic bacterium, Vibrio species, Pseudomonas species (Yasumoto 1987), ở da và nội tạng con sa giông, kỳ nhông, bạch tuộc vòng xanh, cóc, cá nóc…

Đáng lo ngại, độc tố này không bị nhiệt phá huỷ, tức là dù nấu chín hay phơi khô, sấy, độc chất vẫn tồn tại.

Tetrodotoxin chỉ có thể bị phân huỷ trong môi trường kiềm hay axit mạnh. Chất độc này nếu ngâm vào dung dịch HCl (axit clohydric) 0,2-0,3% sau 8h mới bị phân huỷ hoặc đun sôi (100 độ C) sau 6h mới giảm được một nửa độc tính. Muốn phá hủy hoàn toàn độc tính phải đun sôi ở 200 độ C trong 10 phút.

Vì vậy, Cục An toàn vệ sinh thực phẩm khuyến cáo người dân không được dùng so biển làm nguyên liệu thực phẩm dưới bất kỳ hình thức nào, dù chỉ là một lần.

Cẩn thận nhầm lẫn giữa sam biển và so biển

Nhiều trường hợp ngộ độc do nhầm so biển là sam biển khi chế biến món ăn. Thực tế, ở Việt Nam cũng như trên thế giới chưa phát hiện các trường hợp ngộ độc do ăn sam biển.

Thông tin từ Cục An toàn thực phẩm cho hay sam biển, so biển là động vật giáp xác thân mềm, sống ở biển. Trên thế giới họ sam (Xiphosuridae) có 4 loài, còn ở Việt Nam chỉ có 2 loài là sam biển (Tachypleus tridentatus) và so biển (Carcinoscorpius rotundicauda).

Sam biển

Sam biển (sam lớn) phân bố ở các vùng ven biển. Môi trường sinh sống thiết yếu là các dải cát tại khu vực có thủy triều cao. Nơi chúng trưởng thành sinh đẻ cũng như là nơi sống của sam non có bãi biển sạch và không ô nhiễm. Đuôi sam biển có gờ mặt lưng, hình tam giác, sống thành từng cặp. Mỗi cặp làm tổ đều sinh sống kiểu một vợ một chồng và sống cùng nhau cho đến hết đời.

So biển

So biển (sam nhỏ) cũng sống chủ yếu ở ven biển. Môi trường sinh sống thiết yếu là các lạch nước ngọt. So biển có hình hài rất giống sam biển, nhưng kích thước nhỏ hơn và không đi theo thành từng cặp. So biển thưởng dài khoảng 20-25 cm (không kể đuôi), toàn thân màu xanh nâu đậm, đuôi không có gờ mặt lưng, tiết diện cắt ngang của đuôi có dạng hình trứng hay tròn.