Chính quyền ông Trump quét mạng xã hội, xóa bài liệu có an toàn?

Chính quyền ông Trump truy vết mạng xã hội của người nộp đơn visa. Ảnh: Reuters.

Ngày 27/5, chính quyền Tổng thống Donald Trump ra lệnh ngừng đặt lịch hẹn mới cho những người xin visa du học và visa chương trình trao đổi. Ngoài ra, Bộ Ngoại giao Mỹ cũng mở rộng việc kiểm tra mạng xã hội của sinh viên quốc tế, đồng thời tuyên bố Mỹ sẽ sử dụng "mọi công cụ" để kiểm tra những người muốn nhập cảnh.

Trước tình hình này, nhiều người đặt câu hỏi liên quan vấn đề sử dụng mạng xã hội, kiểm soát các nội dung trên trang cá nhân, trong đó có việc xóa các bài đăng. Những người quan tâm vấn đề này cũng thắc mắc liệu Mỹ có “truy vết” những bài đăng đã bị xóa hay không.

Xóa bài vẫn có thể bị quét

Trao đổi với Tri Thức - Znews, chị B.A., chuyên viên tư vấn tại một trung tâm du học ở Hà Nội, cho biết trước khi chính quyền ông Trump đưa ra quy định mới về việc kiểm soát mạng xã hội, không mấy ai để tâm đến việc thể hiện quan điểm thế nào trên mạng, miễn là không phạm pháp hoặc đăng bài mang tính khủng bố.

Trước đây, việc khai trang mạng xã hội vào hồ sơ visa Mỹ là điều tùy chọn, không bắt buộc, nhưng trung tâm của chị B.A. vẫn khuyên học sinh nên điền thông tin này vào đơn.

Với các học sinh đặt mục tiêu du học Mỹ, các em và gia đình sẽ ký hợp đồng với trung tâm du học từ sớm, thường là khoảng 1-2 năm trước khi qua Mỹ học tập. Do đó, ngay từ những ngày đầu ký hợp đồng, học sinh đã được hướng dẫn về việc sử dụng mạng xã hội đúng mực, phù hợp để tránh gặp rắc rối khi nộp hồ sơ xin visa.

Về việc đại sứ quán kiểm tra nội dung mạng xã hội, chị B.A. cho biết đây là “bí ẩn thế kỷ” vì nhiều nội dung người ứng tuyển cho là đã giấu kín, nhưng đại sứ quán vẫn có thể truy vết dễ dàng.

“Nhiều bạn cứ nghĩ xóa mạng xã hội hay xóa bài là xong, nhưng thực tế mình không thể giấu được gì. Mọi nội dung trên mạng vẫn có thể bị truy ra, nên chúng tôi thường khuyên học sinh dùng mạng xã hội lành mạnh ngay từ đầu cho yên tâm”, chị A. nói với Tri Thức - Znews.

Chung quan điểm với chị B.A., anh Mai Thanh Phú, người quản trị nhiều trang Facebook lớn, cũng nói rằng việc xóa bài đăng trên mạng xã hội sẽ không hiệu quả, bởi vì vấn đề còn tùy thuộc nền tảng mạng xã hội có lưu trữ, thu thập dữ liệu hay không. Thực chất, việc xóa bài đăng chỉ đồng nghĩa với việc bài viết không còn hiển thị trên trang cá nhân, còn hệ thống của các trang mạng vẫn còn lưu trữ những nội dung đó.

Với những người có ý định khóa, chuyển trang cá nhân về chế độ riêng tư, anh Phú nói rằng cách này cũng không thể tránh được việc truy quét. Phía đại sứ quán vẫn có thể tra soát nếu có sự hợp tác, hỗ trợ của các nền tảng mạng xã hội.

“Đại sứ quán Mỹ có nhiều cách để truy quét thông tin của ứng viên. Ví dụ, họ có thể phân tích dữ liệu thông qua nền tảng mạng xã hội như Facebook, X, YouTube; sử dụng AI để phân tích hành vi người dùng, mối quan hệ… để xem họ có dấu hiệu vi phạm hay không”, anh Phú thông tin.

Việc sử dụng mạng xã hội thiếu kiểm soát có thể ảnh hưởng đến cơ hội xin visa Mỹ. Ảnh: Pexels.

Nên làm gì với mạng xã hội?

Tháng 6/2019, Bộ Ngoại giao Mỹ từng đăng tải một văn bản trả lời các câu hỏi liên quan việc kiểm tra mạng xã hội của ứng viên xin visa. Trong đó, bộ nêu rằng người nộp hồ sơ cần cung cấp tên hoặc mã định danh trên mạng xã hội, bao gồm Facebook, X, Instagram...

Tất cả người xin visa không định cư và visa định cư đều được yêu cầu cung cấp thông tin này, ngoại trừ những người xin visa A-1, A-2, C-2, C-3 (trừ người phục vụ, người giúp việc hoặc nhân viên cá nhân của các viên chức được công nhận), visa G-1, G-2, G3, G-4, NATO-1, NATO-2, NATO-3, NATO-4, NATO-5 hoặc NATO-6.

Bộ Ngoại giao Mỹ cũng nhấn mạnh bộ chỉ tìm kiếm thông tin nhận dạng trên mạng xã hội, không yêu cầu cung cấp mật khẩu. Bộ yêu cầu thông tin này nhằm xác định người nộp đơn có đủ điều kiện xin visa theo luật hiện hành của Mỹ hay không.

Trong trường hợp người nộp đơn có nhiều tài khoản mạng xã hội, bộ yêu cầu cung cấp tất cả tài khoản đó. Bộ cũng lưu ý người nộp đơn nên khai báo trung thực, bởi vì sự thiếu trung thực có thể khiến hồ sơ bị từ chối.

Bên cạnh đó, Bộ Ngoại giao Mỹ khẳng định việc kiểm tra mạng xã hội không phải hành động xâm phạm quyền riêng tư. Bởi vì các viên chức ở đại sứ quán không yêu cầu cấp mật khẩu, cũng không có khả năng thay đổi biện pháp kiểm soát quyền riêng tư trên nền tảng của người nộp đơn.

“Chúng tôi sẽ chỉ sử dụng thông tin này để xác định quyền được nhận visa của người nộp đơn theo luật hiện hành của Mỹ”, Bộ Ngoại giao Mỹ nêu.

Dù Bộ Ngoại giao nói việc kiểm tra mạng xã hội không xâm phạm quyền riêng tư, anh Mai Thanh Phú vẫn lo ngại việc truy quét vẫn phần nào ảnh hưởng. Lý do là Chính phủ Mỹ có thể dễ dàng hợp tác với các công ty lớn như Meta, Google, X để có được thông tin cá nhân của người dùng.

“Ngay cả khi nói chuyện trên mạng xã hội Facebook, chúng ta vẫn có thể bị nghe lén để lấy dữ liệu phục vụ cho việc quảng cáo Facebook”, anh Phú lấy ví dụ.

Bị truy đến cả tin nhắn cũng là điều từng xảy ra và gây ảnh hưởng đến người nhập cảnh Mỹ. Vào ngày 19/3, The Guardian đưa tin một nhà khoa học người Pháp bị từ chối nhập cảnh vào Mỹ. Lý do là nhân viên xuất nhập cảnh tại sân bay kiểm tra điện thoại, máy tính xách tay của người này và phát hiện tin nhắn ông chỉ trích Tổng thống Trump.

Truyền thông Pháp cho biết nhà khoa học này đang làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp. Vào ngày 9/3, khi đến Houston (Mỹ) dự hội thảo, ông gặp sự cố và không thể nhập cảnh vào Mỹ.

Từ những vấn đề nêu trên, anh Thanh Phú khuyên các học sinh nên sử dụng mạng xã hội thông minh, giữ cho trang cá nhân thật “sạch”, tránh các nội dung vi phạm, gây tranh cãi về chính trị, tôn giáo, bạo lực, phân biệt chủng tộc… Ngoài ra, các bạn cũng nên rà soát lịch sử các bài viết cũ, kiểm tra các hội nhóm đã tham gia, các page đã thích/theo dõi.

“Các bạn cũng nên rà soát lại danh sách bạn bè. Bởi vì dù bạn không thể hiện quan điểm hoặc vi phạm, nhưng lại có quan hệ bạn bè với thành phần chống phá, bạn vẫn có nguy cơ bị liên đới và ảnh hưởng đến việc xin visa. Các bạn nên nhớ rằng không điều gì là riêng tư hay an toàn tuyệt đối”, anh Phú nhấn mạnh.