Theo các bác sĩ, lối sống thiếu khoa học có thể khiến trẻ có "cơ hội" phát triển sớm hơn bình thường.
Hốt hoảng khi con 6 tuổi đã có kinh nguyệt
Chị Nguyễn Thị Hoài (Hà Nội) cho biết con gái chị mới 6 tuổi nhưng ngực nở hơn các bạn cùng trang lứa. Chị vẫn nghĩ do con béo. Cách đây khoảng một tuần, con gái chị hoảng sợ khi thấy máu.
Khi đi khám, chị mới giật mình, hốt hoảng vì con bắt đầu có kỳ kinh nguyệt đầu tiên. Tại khoa Nội tiết - Chuyển hóa - Di truyền, Bệnh viện Nhi Trung ương, bác sĩ đã kết luận con gái chị dậy thì sớm.
Con gái chị thường ít ăn thịt. Chị lại có thói quen cho con ăn đồ ăn nhanh. Lo sợ con vào lớp 1 sẽ nhỏ, chị thường tự ý mua thuốc dạng vitamin tổng hợp cho bé uống.
Tình trạng lạm dụng thuốc khiến bé thay đổi quá trình bài tiết. Theo các bác sĩ, chính những lối sống thiếu khoa học đã khiến bé có "cơ hội" phát triển sớm hơn bình thường. Nghe kết luận của bác sĩ, chị rất hối hận.
 |
| Bé gái 6 tuổi bị dậy thì sớm do thói quen ăn uống, sinh hoạt không lành mạnh. Ảnh minh hoạ: Youthdynamics. |
Thực tế, tình trạng dậy thì sớm ở trẻ hiện nay không còn quá xa lạ. Việc con lớn nhanh hơn bạn bè chưa chắc là niềm vui với cha mẹ.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), độ tuổi dậy thì của các bé gái đang có hiện tượng đến sớm hơn 2-3 năm, bé trai cũng sớm hơn 1-2 năm so với trước đây. Đây là xu hướng tất yếu khi xã hội phát triển, chất lượng sống đang ngày càng nâng cao.
Theo bác sĩ Lê Thị Hải - nguyên Giám đốc Trung tâm Tư vấn dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng quốc gia - dậy thì sớm ở trẻ phần lớn không có nguyên nhân cụ thể, đơn thuần là sự trưởng thành trước thời hạn.
Tuy nhiên, một số yếu tố làm tăng nguy cơ dậy thì sớm ở trẻ từ môi trường như phim ảnh, sách truyện, người lớn... Cùng với đó, lượng nội tiết tố đưa vào cơ thể trẻ quá nhiều qua thực phẩm, đồ dùng và ăn những thực phẩm còn tồn dư hormone tăng trưởng. Điều này làm thay đổi môi trường nội tiết tố bình thường của trẻ dẫn đến trục trặc tuyến yên.
Chuyên gia cho biết một số thói quen mà cha mẹ làm có thể kích thích làm trẻ dậy thì sớm hơn, chẳng hạn:
- Cho trẻ ăn quá nhiều đồ ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn, bồi bổ dinh dưỡng quá mức dẫn tới béo phì cũng thúc đẩy bé dậy thì sớm. Việc duy trì chế độ ăn khoa học, tăng cường vận động là điều rất quan trọng.
- Lạm dụng thực phẩm chức năng là tâm lý của rất nhiều cha mẹ khi mong con được mập, khỏe mạnh. Việc bổ sung thêm cho trẻ không sai nhưng cần theo đúng chỉ định của bác sĩ.
- Ngoài ra, các nhà khoa học cũng chứng minh thói quen bật đèn khi đi ngủ có ảnh hưởng rất lớn tâm, sinh lý ở trẻ. Ngủ trong ánh sáng lâu ảnh hưởng đến mắt, ngủ không sâu mà còn làm giảm tần suất tiết hormone sinh trưởng của trẻ. Nó làm thay đổi quy luật tự nhiên trao đổi chất làm giảm tốc độ sinh trưởng của trẻ.
Thận trọng khi tự ý "kìm" dậy thì sớm ở trẻ
PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng - nguyên Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai - cho biết trẻ dậy thì sớm thường sẽ bị lùn ở giai đoạn trưởng thành vì các đầu xương đã đóng kín sớm. Dậy thì sớm cũng dẫn tới tâm lý không tốt cho trẻ. Bé gái dậy thì sớm với thân hình phổng phao đối mặt nguy cơ xâm hại rất lớn.
Dấu hiệu nhận biết trẻ dậy thì sớm ở bé gái là ngực to, 25-30% có kinh. Bé trai có biểu hiện dương vật lớn, vỡ giọng. Cha mẹ nên đưa trẻ đi khám. Bác sĩ sẽ có thuốc can thiệp để giảm quá trình dậy thì, giúp trẻ lớn đạt mức.
Hơn nữa, mọi người cũng cần để ý tình trạng dậy thì giả ở trẻ. Dậy thì giả ở trẻ có nhiều nguyên nhân gây ra như bệnh về não (u não, viêm não) hoặc bệnh ở thận, tuyến thượng thận… tiết ra hormone kích thích sự phát triển của các bộ phận như buồng trứng, tinh hoàn. Nếu dậy thì giả từ những bệnh lý như u não, u thượng thận, trẻ cần chữa trị ngay.
 |
| Cha mẹ không nên tự ý dùng thuốc "kìm" dậy thì cho trẻ. Ảnh minh họa: WebMD. |
Các chuyên gia khuyến cáo để phòng tránh trẻ dậy thì sớm, cha mẹ nên thay đổi ngay những thói quen, lối sống thiếu khoa học cho trẻ. Do tâm lý e ngại khi đưa con đi khám, cha mẹ thấy con có biểu hiện đã tự mua thuốc về tiêm cho trẻ để ức chế sự phát triển dậy thì sớm. Điều này rất liều lĩnh.
Việc tiêm hormone này phải có sự chỉ định cũng như theo dõi chặt chẽ của các bác sĩ chuyên khoa. Nếu không đúng chỉ định sẽ làm trẻ không có được quá trình dậy thì bình thường, ảnh hưởng đến tâm sinh lý của bé.
Khi vào viện, tùy theo tình trạng lâm sàng, bác sĩ sẽ thực hiện một số xét nghiệm để xác định các bệnh lý tiềm ẩn như xét nghiệm máu để kiểm tra nội tiết tố, chụp cắt lớp, MRI, siêu âm, X-quang bàn tay để xác định tốc độ trưởng thành của xương.
