|
|
Đa số các bạn trẻ đều nghĩ rằng mình còn rất khỏe, chạy nhảy linh hoạt nên không thể bị đau khớp. Ảnh: Pexels. |
Gần đây, tôi nhận nhiều ca tư vấn đau khớp gối cho bệnh nhân trẻ tuổi. Thống kê cho thấy đau khớp gối ở người trẻ rất hay gặp, cứ 3 người lại có một trường hợp bị đau khớp gối ít nhất một lần. Nguyên nhân chính từ tổn thương bởi lặp lại các hoạt động quá sức.
Đa số các bạn trẻ đều nghĩ rằng mình còn rất khỏe, chạy nhảy linh hoạt nên không thể bị đau khớp. Đây là suy nghĩ sai lầm, vì tuy rằng các khớp ở người trẻ ít bị tổn thương nhưng bất kỳ hoạt động quá mức hay sai tư thế đều dẫn đến tổn thương.
Cấu trúc của khớp gối phức tạp với nhiều dây chằng, dây gân, cơ bắp, mạch máu và xương. Khi các bệnh nhân lạm dụng, dùng quá mức và quá sức của khớp gối, chúng sẽ dẫn đến đau viêm khớp.
Viêm gân dây chằng (tendonitis) và viêm túi dịch (bursitis) là các tổn thương hay gặp ở người trẻ thường vận động. Các loại viêm này do người trẻ hoạt động thường xuyên, khiến các dây chằng hay túi dịch làm việc quá sức. Tuy nhiên, những người ít chạy bộ, ít vận động thỉnh thoảng lại vận động sức, quá lâu cũng có thể khiến viêm gân hay viêm túi dịch. Vì vậy, bạn nên tập thể dục thường xuyên nhưng vừa phải và tăng từ từ nếu muốn tập nặng.
Chúng ta hay gặp nhất ở người trẻ là hội chứng đau khớp chạy bộ. Ngoài ra, những nguyên nhân khác gây đau như viêm khớp thoái hóa, viêm khớp dạng thấp và viêm khớp do gout.
Hội chứng đau khớp chạy bộ
Đây là chấn thương hay xảy ra ở người chạy bộ. Bệnh nhân cảm giác đau phần trước và mặt sau của đầu gối. Lý do chính là sự mất cân đối trong hoạt động giữa các cơ và dây chằng đầu gối. Một số cơ yếu hơn khiến các cơ khác phải hoạt động nhiều hơn, lâu dài dẫn đến viêm đau và sưng. Người bị bệnh này thường đau khớp gối nhiều hơn khi ngồi xuống, lên xuống cầu thang hay vận động.
Chẩn đoán bệnh này chủ yếu dựa vào bệnh sử và thăm khám lâm sàng. Bác sĩ có thể sẽ siêu âm khớp gối để tìm nước giữa khớp. Điều trị bệnh này bằng thuốc kháng viêm sưng NSAID và vật lý trị liệu. Bệnh nhân cần sửa tư thế chạy, tập vận động các cơ khớp khác như cơ khớp vùng háng, lưng và chân để hỗ trợ khớp gối.
 |
| Bệnh nhân đau khớp do chạy bộ sẽ có cảm giác đau phần trước và mặt sau của đầu gối. Ảnh: Geglobo. |
Viêm khớp do thoái hóa
Mặc dù đa số viêm khớp thoái hóa xảy ra ở người lớn tuổi, một phần không ít bệnh nhân có thể mắc bệnh khi chỉ 20 tuổi. Nhiều lý do dẫn tới tình trạng này như thừa cân, ít vận động, vận động sai tư thế quá nhiều và các bệnh di truyền.
Béo phì là một trong những lý do chính gây đau khớp ở người trẻ tuổi vì trọng lượng cơ thể lớn dẫn đến áp lực liên tục lên sụn khớp, lâu dài dẫn đến tổn thương khớp.
Vận động quá nhiều, nhất là vận động nặng như nhảy cao, chạy nhảy có nhiều lực áp lực trực tiếp lên khớp làm tổn thương sụn.
Tổn thương mạnh đến sụn khớp gối do chấn thương tiếp xúc khi chơi đá bóng hay bóng bầu dục cũng tăng rủi ro bị thoái hóa khớp sớm hơn.
Đau khớp gối ở thanh thiếu niên
Các bạn thanh thiếu niên cũng có thể bị đau khớp gối do lười vận động hay vận động quá nhiều với lý do như trên. Ngoài ra, hai bệnh đau khớp thường xảy ra ở các bệnh nhân tuổi thiếu niên là bệnh Osgood-Schlatter (OS) và hội chứng Sinding-Larsen Johansson (SLJ).
Ở bệnh OS, bệnh nhân cảm giác đau nhức ở xương bánh chè (kneecap) và bên dưới, nơi dây chằng dẫn đến xương chân. Trong khi đó, hội chứng SLJ thường đau nhức ở phần dưới dây gân xương bánh chè. Cả hai bệnh này thường do hoạt động quá mức.
Điều trị đau khớp ở tuổi thanh thiếu niên bắt đầu bằng chỉnh sửa tư thế vận động, dùng thuốc NSAID khi cần và tập vật lý trị liệu.
Đau khớp do viêm khớp dạng thấp (RA) và gout
Bệnh nhân khỏe mạnh, tập thể dục thường xuyên vẫn có thể bị viêm thấp khớp và viêm khớp do gout nếu có những rủi ro về hai loại bệnh này. Điểm quan trọng là bệnh nhân cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng. Ăn uống không kiểm soát sẽ dẫn đến tăng uric acid, béo phì và cuối cùng là đau khớp gối.
Tóm lại, đau khớp gối ở người trẻ rất hay gặp. Lý do chủ yếu là vận động quá mức không đúng cách dẫn đến tổn thương khớp gối. Các lý do khác là béo phì, lười vận động và có những bệnh lý làm tăng rủi ro tổn thương khớp.
Tập thể dục thường xuyên nhưng vừa phải, từ từ theo khả năng của mình, không tăng cân và dinh dưỡng cân bằng là cách tốt nhất để bảo vệ khớp gối.
Bài viết do PGS.TS.BS Huỳnh Wynn Trần, Bệnh viện Methodist Hospital, giảng dạy tại Đại học Y khoa California Northstate, Mỹ, cung cấp thông tin.
Muốn ăn uống lành mạnh nhưng hay stress công việc? Muốn tập thể dục đều đặn nhưng hay làm việc trễ? Mục Sức khỏe của Zing giới thiệu một số sách để đồng hành cùng bạn từ phòng gym đến đường chạy, từ văn phòng đến bếp ăn. Tuyển tập này sẽ cung cấp thêm nhiều lựa chọn, và bớt đi một số nỗi lo trên hành trình cân bằng cuộc sống hiện đại.
