Được áp dụng đầu tiên bởi Toyota, mô hình này đã nhanh chóng chứng minh được hiệu quả và được phổ biến đến nhiều quốc gia. Năm hoạt động trong 5S có ý nghĩa như sau.
Sàng lọc
Sàng lọc nhằm phân loại đồ vật cần thiết và không cần thiết nhằm loại bỏ đồ không cần thiết hoặc di dời khỏi khu vực làm việc. Với hoạt động sàng lọc, ta có thể giảm tồn kho và tận dụng diện tích nhà máy hiệu quả hơn, từ đó góp phần giảm chi phí sản xuất.
Sắp xếp
Hoạt động sắp xếp nhằm quy định vị trí, cách thức đặt, để và hiển thị sao cho dễ tìm thấy, nhanh chóng lấy được đồ vật cần thiết.
Khi thực hiện tốt hoạt động này trong nhà máy, ta sẽ giảm được tình trạng mất mát dụng cụ, đồ vật, giảm được thời gian tìm kiếm công cụ cần thiết, giảm tình trạng thiếu an toàn trong môi trường làm việc, đồng thời giảm được thời gian dừng chờ đợi mỗi khi có sự thay đổi. Những lợi ích trên giúp nhà máy tăng hiệu suất làm việc.
Sạch sẽ
Về cơ bản, sạch sẽ tức là vệ sinh khu vực, bảo đảm không còn rác hay bụi bẩn và kiểm tra cẩn thận xem có vấn đề gì hay không. Hoạt động này giúp ta chấm dứt được tình trạng rò rỉ dầu và khí, nhờ đó duy trì và cải thiện năng lực máy, cải thiện môi trường làm việc và giảm nguy cơ tai nạn lao động. Nhờ đó, chất lượng sản phẩm tăng lên và tỷ lệ xảy ra sự cố giảm xuống.
5S là tên công cụ quản lý, sắp xếp nơi làm việc của người Nhật. |
Săn sóc
Hoạt động săn sóc góp phần đáng kể cho việc cải thiện môi trường làm việc, tăng độ an toàn lao động, giúp ta dễ dàng phát hiện những hiện tượng bất thường, từ đó mang lại lợi ích lớn về mặt an toàn và môi trường của nhà máy.
Sẵn sàng
Hoạt động này thực chất hướng đến việc tạo thói quen thực hiện những công việc đã được tiêu chuẩn hóa trong săn sóc. Với hoạt động sẵn sàng, việc tuân thủ những quy định được đặt ra giúp giảm tình trạng làm việc bất cẩn, tăng tính kỷ luật trong nhà máy, đồng thời giúp các mối quan hệ giữa người với người trở nên tốt hơn, từ đó nâng cao tinh thần làm việc của công nhân viên.
Có thể nói, 5S giúp nhà máy cải thiện được tất cả yếu tố QCDSME (quality - chất lượng, cost - chi phí, delivery - tiến độ giao hàng, safety - an toàn, morale - tinh thần, environment - môi trường). Dù đơn thuần là những quy tắc sắp xếp, tổ chức nơi làm việc, mô hình 5S vẫn cho thấy sự tinh tế trong mọi mặt cuộc sống của người Nhật cũng như tinh thần kỷ luật và hiệu quả làm việc của họ.
“Kaizen 5S - Cải tiến chất lượng liên tục” là một trong 15 chuyên đề thuộc chương trình đào tạo trực tuyến của Trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa phía Bắc (thuộc Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư), hướng dẫn bởi giảng viên Kobayashi Noriaki, chuyên gia cao cấp của JICA. Chương trình được ngân sách nhà nước hỗ trợ 100% kinh phí. Độc giả tìm hiểu thêm về các chuyên đề và đăng ký tham dự tại đây.