Cộng đồng gốc Việt ở California chật vật vì Covid-19

Vào một ngày đẹp trời tháng 12, ánh nắng rọi vào những gương mặt đang đi vào trung tâm thương mại Grand Century ở thành phố San Jose (hạt Santa Clara, bang California). Nơi đây từng tấp nập người mua sắm trước khi đại dịch ập đến.

Hầu hết chủ cửa hàng và nhân viên ở các gian hàng đều làm cùng một việc: dọn dẹp và chuẩn bị các đơn gửi đi cho khách hàng.

San Jose là nơi sinh sống của hàng trăm nghìn cư dân Mỹ gốc Việt, đông nhất trong số các thành phố tại xứ cờ hoa. Toàn hạt Santa Clara có hơn 180.000 cư dân gốc Việt, theo Eater. Thế nhưng, ít ai biết rằng đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng thế nào đến cộng đồng này.

Khu ăn uống toàn quán ăn Việt Nam tại trung tâm thương mại Grand Century. Ảnh: Hiếu Trung.

Thông tin thất thiệt lan truyền

Cổng thông tin hạt Santa Clara không cung cấp dữ liệu về các ca nhiễm virus SARS-CoV-2 và tỷ lệ tử vong cho các nhóm thiểu số gốc Á, bao gồm cả gốc Hoa, gốc Philippines và gốc Ấn Độ. Sau áp lực của người dân tại cuộc họp Hội đồng giám sát ngày 8/12, chính quyền hạt cam kết sẽ cung cấp thông tin đó.

Huy Tran, thành viên hội đồng quản trị tại Hội Bàn tròn người Mỹ gốc Việt ở San Jose, cho biết việc thiếu dữ liệu phân tách cụ thể các nhóm gốc Á khiến cộng đồng của anh khó nắm bắt được tác động của Covid-19.

"Chúng ta đang nói về một hạt rất đa dạng. Trải nghiệm của người tị nạn Đông Nam Á rất khác với người nhập cư Nam Á gần đây", anh nói.

Huy cho biết thông tin sai lệch về dịch bệnh xuất hiện tràn lan trên các phương tiện truyền thông bằng tiếng Việt ở nơi đây.

Anh nhắc lại chuyện một đài truyền hình địa phương đã phỏng vấn một cặp vợ chồng già gốc Việt sống sót sau khi mắc Covid-19.

Các học sinh trung học Nathan Le, Andrew Le và Jonathan Nguyen đứng bên ngoài trung tâm thương mại Grand Century ở San Jose. Ảnh: Sonya Herrera.

Khi phóng viên hỏi họ đã thực hiện các biện pháp nào để bảo vệ sức khỏe, hai ông bà trả lời rằng họ chỉ đơn giản súc miệng bằng nước muối - một phương pháp không hề có khả năng ngăn ngừa Covid-19 trên thực tế.

“Một gia đình ở thành phố Omaha (bang Nebraska) mà tôi biết cũng đã nghe chuyện đó, dẫn đến việc họ coi nhẹ dịch bệnh và cho rằng ‘Ồ Covid-19 chẳng có gì phải đáng lo’. Có thể thấy, thông tin giả mạo này đang lan truyền nhanh chóng”, anh nói.

Cộng đồng gốc Việt nơi đây có lý do riêng để họ đặc biệt nhạy cảm với virus corona.

“Số người Mỹ gốc Việt được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường nhiều hơn các nhóm gốc Á khác, cũng như người da trắng trong hạt”, theo một báo cáo từ hạt Santa Clara vào năm 2019.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) cũng xác định tiểu đường loại I và II là một trong những bệnh lý làm tăng trầm trọng các triệu chứng Covid-19.

Khó khăn tài chính

Linda Do, chủ tiệm làm móng Blossom Nail Spa ở thành phố San Jose, cho biết phụ nữ Việt Nam sinh sống nơi đây gặp nhiều khó khăn vì đại dịch Covid-19.

Nhiều người trong số họ làm việc trong lĩnh vực bị hạn chế bởi lệnh đóng cửa của chính quyền hạt, như tiệm làm móng, làm tóc. Họ cũng phải giám sát việc học online của con cái, mặc dù không thạo tiếng Anh và các thiết bị công nghệ.

Anh Linh bên cạnh những chiếc máy sưởi xếp xó trong quán. Ảnh: Sonya Herrera.

“Chúng tôi không được hỗ trợ tài chính, nhưng đồng thời chính quyền không cho phép chúng tôi đi làm để chu cấp gia đình. Bản thân tôi cần phải chịu trách nhiệm với 50 nhân viên của mình”, Linda nói.

Linh Nguyen, chủ quán cà phê Paloma Cafe, đồng ý rằng sự thay đổi cách thức hoạt động khiến các cơ sở kinh doanh gặp khó khăn. Bên trong quán của anh là loạt đèn sưởi chưa dùng tới và những chiếc ghế xếp xó.

Hoang Truong, người đàn ông sinh ra và lớn lên ở San Jose, cho biết anh cảm thấy may mắn khi được giữ lại công việc toàn thời gian. Nhờ đó, anh có thể vừa làm việc tại nhà, vừa hỗ trợ vợ và đứa con mới một tuổi.

Nhiều người trong cộng đồng của anh từng làm thu ngân hoặc bồi bàn trong nhà hàng đã mất việc vì Covid-19. “Cuộc sống ngày càng đắt đỏ, trong khi chúng tôi gặp nhiều khó khăn về tài chính”, anh nói.

Hoang cho biết người già cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Trước đây, nhóm cư dân này có thể đến các trung tâm cộng đồng để cùng nhau hoạt động xã hội. Nhưng giờ đây, những địa điểm đó đều đóng cửa.

“Nó thực sự ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của người cao tuổi. Họ cảm thấy buồn chán, cô đơn khi không thể nói chuyện với bất kỳ ai khác”, anh chia sẻ.

Cộng đồng gốc Việt ở San Jose cũng bị chia rẽ sâu sắc khi tranh luận xem có nên tái mở cửa hay không.

"Tất nhiên, giới trẻ thực sự muốn mở cửa. Họ cần đi làm để nuôi sống gia đình. Trong khi đó, hầu hết người già vẫn lo sợ Covid-19", Hoang nói.

Gia đình chia cắt

Daljeet Rai, bác sĩ tại Bệnh viện O’Connor ở thành phố San Jose, cho biết dựa trên quan sát của ông và dữ liệu công khai, người Latin chịu ảnh hưởng nhiều nhất bởi Covid-19.

Tuy nhiên, người Mỹ gốc Việt và gốc Philippines mới là đối tượng bị tác động nặng nề hơn cả trong số cư dân gốc Á, dù chưa có số liệu cụ thể.

Các trung tâm xã hội dành cho người cao tuổi đóng cửa. Ảnh: City of San Jose.

“Đó là một sự khó khăn đối với chúng tôi và các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Tôi chắc chắn rằng những nhà dịch tễ học đang cố gắng cung cấp những dữ liệu này cho chúng tôi còn gặp khó khăn hơn thế nữa”, Daljeet nói.

Theo bác sĩ, các nhóm sắc tộc, đặc biệt là người Mỹ gốc Việt và gốc Mexico, phải dung hòa giữa thực trạng đại dịch và truyền thống trong nền văn hóa riêng của họ.

“Người phương Tây ít khi gắn bó với đại gia đình. Họ không gặp khó khăn trong việc từ chối người thân, bạn bè ‘qua nhà chơi’ như người gốc Á. Bạn phải lịch thiệp và tỏ lòng hiếu khách”, ông chia sẻ.

Bác sĩ Daljeet cho biết nhiều người gốc Á cũng phải làm việc trong những ngành nghề thiết yếu để chu cấp cho gia đình, gặp nguy cơ bị phơi nhiễm virus cao hơn.

“Họ buộc phải làm việc để thanh toán các hóa đơn. Nhiều khi, họ cũng không hiểu hệ thống chính quyền để xem những dịch vụ hỗ trợ nào có sẵn”, ông nói.

Linh, chủ quán cà phê, cho biết những quy định giãn cách của hạt khiến anh chỉ duy trì 80% nhân viên do doanh thu giảm mạnh. Anh bù đắp lượng nhân công thiếu hụt bằng sự hỗ trợ của vợ và 2 con gái lớn mỗi khi họ rảnh. Tuy nhiên, Linh ủng hộ biện pháp của chính quyền.

“Tôi ưu tiên sức khỏe trên hết. Đóng cửa là quyết định đúng đắn”, anh nói.