Cử nhân giỏi vẫn thất nghiệp

Nhiều cử nhân tốt nghiệp loại giỏi vẫn thất nghiệp vì thiếu kỹ năng làm việc. Thực tế, những gì họ được học trên giảng đường rất xa lạ với nhu cầu tuyển dụng

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Anh, Trung tâm Nghiên cứu chính sách và Phát triển (DEPOCEN), cho hay trung tâm từng nhận được nhiều  hồ sơ xin tuyển dụng của các tân cử nhân với bảng điểm đẹp. Thế nhưng, có những sinh viên tốt nghiệp ĐH ngoại ngữ nhưng dịch không được mà giao tiếp với khách hàng người nước ngoài cũng rất khó khăn.

Thiếu kỹ năng thực hành

Các kỹ năng làm việc theo nhóm, quản lý thời gian, giao tiếp với khách hàng, với lãnh đạo, báo cáo của sinh viên đều có vấn đề. Khả năng lướt web của họ rất nhanh nhưng trình bày bản chuẩn trên Word, Excel thì lại không làm được.

Theo TS Nguyễn Ngọc Anh, ngay cả với các cử nhân khoa học tự nhiên như ngành toán thì cũng chỉ một số ít xác định rõ công việc thực sự là gì nên có sự chuẩn bị phù hợp. “Nhiều người đến phỏng vấn nhưng không biết nhà tuyển dụng cần vị trí gì, công việc như thế nào” - ông cho biết.

Nộp hồ sơ tuyển dụng công chức tại Cục Thuế TP.HCM.

Một luật sư có tiếng, hiện đang là trưởng một văn phòng luật sư ở Hà Nội, kể không ít cử nhân mang hồ sơ xin việc đến văn phòng nhưng nhà tuyển dụng nhanh chóng thất vọng khi nhận ra những thứ học được trên giảng đường hóa ra rất xa lạ với đòi hỏi của công việc thực tế.

“Chúng tôi gần như không cần đến những mớ khái niệm, phạm trù, nguyên tắc, đặc điểm mà sinh viên học được trong nhà trường.

Cái mà chúng tôi cần là kỹ năng thực hành, kiến thức về sự vận hành của luật pháp trong thực tiễn, chứ không cần sự trích dẫn các văn bản quy phạm pháp luật vì có thể tra cứu không khó khăn gì. Điều quan trọng nhất trước một vụ tranh chấp là thân chủ cần biết được trong thực tiễn, tòa án sẽ phán quyết thế nào chứ không phải là kết quả sẽ ra sao nếu vận dụng các nguyên tắc luật học chung chung. Vì thế, rất nhiều cử nhân luật bị chúng tôi từ chối” - ông giải thích.

Ứng dụng thay nghiên cứu hàn lâm

Mục tiêu của giáo dục ĐH là đến năm 2020, ít nhất 70% sinh viên được đào tạo theo định hướng thực hành. Đó là định hướng đúng, do vậy, đã có một số trường ĐH khởi động triển khai chương trình đào tạo nghề nghiệp - ứng dụng thay vì nghiên cứu hàn lâm.

Chương trình này được đánh giá là có ưu điểm vượt trội về kiến thức thực tế, thực tập và ứng dụng, kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, tư duy độc lập sáng tạo, nhạy bén và biết nắm cơ hội ngoài kiến thức chuyên môn như các chương trình truyền thống. Sinh viên chương trình này cũng được đánh giá là tích cực, năng động và tự tin hơn, khả năng có việc làm sau khi tốt nghiệp cũng cao hơn…

Ưu điểm nhiều nhưng việc nhân rộng các chương trình đào tạo nghề nghiệp - ứng dụng thực sự rất khó khăn. Hiện có tới 6/8 trường thực hiện chương trình này coi mình là trường định hướng nghiên cứu.

GS Phạm Quang Trung, Phó Hiệu trưởng ĐH Kinh tế Quốc dân Hà Nội, phân tích: Học phí của chương trình đào tạo nghề nghiệp - ứng dụng cao gấp nhiều lần so những chương trình truyền thống khiến sự lựa chọn của người học với chương trình này không cao. Đó là chưa kể đến việc các chương trình truyền thống chủ yếu học lý thuyết, đánh giá qua thi cử nên điểm số của sinh viên cao hơn hẳn.

TS Phạm Thị Ly, ĐH Quốc gia TP.HCM, cho rằng chính thói quen quan tâm đến bảng điểm hơn là tay nghề và khả năng thực sự của sinh viên ở nhiều nhà tuyển dụng đang ảnh hưởng lớn đến chương trình đào tạo nghề nghiệp - ứng dụng. Nếu theo chương trình này, sinh viên khó có được một bảng điểm đẹp bởi  dự án thực hành, bài tập nhóm cũng như những kỹ năng thực hành… có yêu cầu cao. Hơn thế, tâm lý trọng bằng cấp trong xã hội đã tạo ra những lo ngại về khả năng chuyển tiếp lên học các bậc học cao hơn của sinh viên chương trình đào tạo nghề nghiệp - ứng dụng.

Theo Người Lao Động