Vào giai đoạn giữa những năm 70, các vụ cướp xe tải diễn ra gần như hàng ngày ở thành phố New York, Mỹ. Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) giao đặc vụ Joseph “Joe” Pistone thực hiện nhiệm vụ xâm nhập thế giới ngầm trong 6 tháng để tìm ra nơi những tên trộm có liên hệ với mafia lấy những xe tải bị đánh cắp. Biệt danh của Joe khi đó là "Donnie Brasco”.
 |
| Tên giả của Joe Pistone khi xâm nhập băng đảng mafia là Donnie Brasco. Ảnh: Reviewjournal.com. |
“Vai diễn” của Joe đã khiến những trùm mafia ở New York treo thưởng 500.000 USD để giết ông, song việc đó không bao giờ xảy ra. Ngược lại, những bằng chứng mà Joe thu thập đã khiến hơn 200 phần tử mafia ra tòa và hơn 100 tên lĩnh án tù. Joe đã góp phần quan trọng nhất vào sự sụp đổ của Bonanno, một trong 5 tổ chức tội phạm lớn nhất New York thời bấy giờ.
Đặc vụ ngầm vào hàng ngũ thủ lĩnh mafia
Vỏ bọc của Joe trong thế giới ngầm là kẻ trộm đồ trang sức. Từ năm 1976 đến năm 1981, với tư cách là kẻ trộm đồ trang sức lão luyện, ông từng bước xâm nhập các nấc thang quyền lực của tổ chức tội phạm Bonnano. Chưa đặc vụ nào của FBI từng thâm nhập sâu đến vậy. Trước đó, FBI phải lấy thông tin từ đặc tình.
Để hóa thân thành kẻ trộm đồ trang sức, Joe tham gia lớp đào tạo chế tác đồ trang sức, rồi thường xuyên tới các quán bar và nhà hàng mà các ông trùm mafia hay đến. Vì lớn lên trong khu vực của người nghèo gốc Italy ở thành phố Paterson, bang New Jersey, Mỹ, nên Joe hiểu cách thức giao tiếp với giới mafia.
Những lần tới các câu lạc bộ của người Italy khi còn nhỏ đã giúp Joe có những kỹ năng quý để tạo lòng tin với các phần tử tội phạm gốc Italy. Các ông trùm của băng đảng Bonnano tin tưởng Joe đến nỗi chúng đưa ông lên hàng ngũ thủ lĩnh ngay trước khi FBI dừng chiến dịch của ông.
Ban đầu, Joe kết giao với những phần tử mafia cấp thấp. Ông luôn đeo thiết bị nghe lén và phải cố gắng nhớ tên, biển số xe của từng phần tử mafia đáng chú ý. Tới năm 1976, Joe đã giành được niềm tin của một số thủ lĩnh cộm cán trong băng đảng Bonnano, bao gồm Benjamin Ruggiero (kẻ đã giết 26 người) và Dominick Napolitano.
Benjamin đã kết nối Joe với hàng ngũ thủ lĩnh cấp cao của băng đảng. Joe chủ yếu hoạt động ở bang New York và Florida để tránh xa gia đình. Ông cũng yêu cầu những người họ hàng rời khỏi bang New York và Florida để phòng ngừa hậu họa.
Với tên giả “Donnie Brasco”, ông giúp Benjamin Ruggiero vận chuyển hàng lấy cắp và bán súng. “Donnie Brasco” cũng tham gia các hoạt động cho vay nặng lãi, tống tiền, đánh bạc bất hợp pháp.
Vai diễn khiến hơn 100 phần tử mafia vào tù
Năm 1981, Joe nhận nhiệm vụ giết một đối thủ. Đó là lúc FBI quyết định rút ông ra khỏi băng đảng, đồng thời bắt hàng loạt nhân vật thuộc tổ chức Bonanno. Từ năm 1982, bằng chứng mà Joe cung cấp khiến hơn 100 phần tử mafia nhận án tù dài hạn. Cơ quan công tố đánh giá cao vai trò của ông đối với nỗ lực kết án 21 bị cáo liên quan tới hoạt động sử dụng các tiệm bánh pizza để vận chuyển heroin và rửa tiền cho mafia.
Joe nghỉ hưu và rời khỏi FBI vào năm 1986. Trong những năm 90, Salvatore Gravano, từng là thủ lĩnh trong băng đảng Gambino trước khi trở thành người cung cấp thông tin cho FBI, kể tiếng tăm của Joe đã khiến các băng đảng mafia ở New York ngừng hợp tác với băng đảng Bonanno.
 |
| Ở tuổi 53, Joe Pistone tái gia nhập FBI sau khi vượt qua khóa huấn luyện khắc nghiệt. Ảnh: Wane. |
Song Joe không muốn an hưởng tuổi già quá sớm. Năm 1992, ở tuổi 53, ông nộp đơn xin tái gia nhập FBI. Đặc vụ nghỉ hưu chỉ có thể tái gia nhập FBI nếu ông vượt qua khóa huấn luyện khắc nghiệt trong 16 tuần. Joe vượt qua khóa huấn luyện cùng với các thanh niên ở độ tuổi đôi mươi. FBI đã tái tuyển dụng Joe, và ông tiếp tục làm việc tới tuổi nghỉ hưu bắt buộc là 57.
Năm 1988, Joe phát hành cuốn hồi ký về sự nghiệp làm nội gián của ông với tựa đề “Donnie Brasco: My Undercover Life in the Mafia”. Tác phẩm nhanh chóng trở thành một trong những cuốn sách bán chạy nhất nước Mỹ thời bấy giờ. Dựa trên nội dung cuốn sách, bộ phim “Donnie Brasco” đã ra rạp vào năm 1997, với tài tử gạo cội Johnny Depp thủ vai Joe Pistone, còn tài tử Al Pacino đóng vai ông trùm Benjamin Ruggerio.
