"Sự việc nữ sinh 16 tuổi nhập viện nghi bị xâm hại tập thể rất đau lòng. Tôi không tưởng tượng được có thể xảy ra chuyện này", Giám đốc Sở GD&ĐT Quảng Trị Lê Thị Hương nói với Zing.vn như vậy sau khi nữ sinh Ngô Thị Yến (đã đổi tên, 16 tuổi, huyện Triệu Phong, Quảng Trị) bị bạn hãm hại.
Ngày 26/3, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Triệu Phong đã ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam 6 nam sinh THPT để điều tra việc hiếp dâm tập thể đối với nữ sinh lớp 10. Bước đầu, nhóm này khai nhận có chủ ý hãm hại Yến từ đầu bữa tiệc sinh nhật. 6 nam sinh trực tiếp có hành vi xâm hại nữ sinh.
Một lần nữa, câu hỏi cấp thiết về giáo dục pháp luật, giới tính, trong trường học, lại được đặt ra sau những vụ việc đau lòng.
Theo TS Vũ Thu Hương - nguyên giảng viên khoa Giáo dục Tiểu học, ĐH Sư phạm Hà Nội - trong nhiều gia đình, chuyện giáo dục con về ý thức pháp luật không được quan tâm. Nhiều bố mẹ không nói cho con biết phải trả giá, bị trừng phạt như thế nào khi vi phạm pháp luật, mà lại dạy trẻ cách “lách luật”.
Khoảng trống trong giáo dục
Theo nhiều chuyên gia giáo dục, nhà trường và gia đình hiện chưa quan tâm đúng mức việc cung cấp kiến thức pháp luật, cũng như giới tính, cho các bạn trẻ đang độ tuổi phát triển, rất tò mò, hiếu kỳ. Vì thế, nhiều em không ý thức được mình sẽ bị trừng phạt thế nào khi có hành vi xâm hại bạn khác.
Cô Phạm Thị Liễu (giáo viên cấp một tại Quảng Ninh) cho hay trong cuốn Khoa học lớp 5 có bài đầu tiên về giáo dục giới tính với chủ đề: Nam hay nữ (bài 2-3); Cơ thể chúng ta được hình thành như thế nào (bài 4); Từ lúc mới sinh đến tuổi dậy thì (bài 6); Tuổi dậy thì và vệ sinh tuổi dậy thì (bài 8); Phòng tránh bị xâm hại (bài 18).
Về lý thuyết, cuốn sách viết khá chung chung. Đề cập bài học, cuốn sách nêu một số tình huống có thể dẫn đến nguy cơ bị xâm hại như đi đường tắt, về nhà muộn, người khác rủ đi chung xe. Học sinh được đặt câu hỏi làm thế nào để phòng tránh?
Bài học nêu một số trường hợp cụ thể kèm lời khuyên như không đi một mình nơi tối, vắng vẻ; không ở trong phòng kín một mình với người lạ; không nhận tiền, quà hoặc giúp đỡ đặc biệt của người khác mà không rõ lý do; không đi nhờ xe người lạ; không để người lạ vào nhà, nhất là trong nhà chỉ có một mình.
Cuốn sách không nói đến việc xâm hại tình dục trẻ em bị pháp luật xử lý như thế nào.
 |
| Phiên tòa giả định để cảnh tỉnh học sinh, giáo viên về những hành vi phạm pháp. Ảnh: Báo Gia Lai. |
Để khắc phục những kiến thức còn hạn hẹp trong sách, phiên tòa giả định được xem là cách làm mới, hiệu quả, được khuyến khích tổ chức ở trường học. Tại Gia Lai, trường THPT Nguyễn Trãi (thị xã An Khê) từng dựng lên "phiên tòa sân trường" với tình huống như sau:
Một nam sinh nghi ngờ bạn cướp người yêu của mình nên gọi "đội" vào trường đánh. Nhóm này còn kéo tụt quần để lộ bộ phận nhạy cảm của "đối thủ", quay video livestream lên mạng xã hội.
Tại "phiên tòa giáo dục pháp luật", các bị cáo bị tuyên phạm tội cố ý gây thương tích, làm nhục người khác và nhận 9-40 tháng tù. Đa số học sinh cho hay nhận thức về pháp luật của bản thân đã được “đánh thức” sau những tình huống, câu chuyện cụ thể như vậy.
Theo TS Vũ Thu Hương, đáng tiếc, những cách giáo dục kiến thức pháp luật giả định như trên chưa được phát triển rộng ở các trường học. Chương trình giáo dục thể chất trong nhà trường hiện nay còn quá ít hoặc lý thuyết, hình thức.
Ngay trong gia đình, nhiều phụ huynh cũng không làm gương cho con, chứ chưa nói dạy chúng "thượng tôn pháp luật". Không ít cha mẹ thường vượt đèn đỏ, xông vào đường cấm, cãi lý và tỏ thái độ ức chế, to tiếng, thậm chí là đánh nhau, khi bị cơ quan chức năng xử phạt.
Trẻ sẽ nghĩ rằng việc cha mẹ vượt đèn đỏ hay đi vào đường cấm là bình thường, "ai cũng làm vậy, mình đen thì bị bắt thôi". Chúng sẽ học theo và coi thường pháp luật. Đến khi con vi phạm luật, không ít phụ huynh lại đổ lỗi cho nhà trường và xã hội.
Xảy ra hậu quả, người lớn không giúp con trẻ nhận ra cái sai để khắc phục, sửa đổi, lại luôn nghĩ theo kiểu “con dại cái mang”, tìm mọi cách bưng bít cho qua chuyện.
Cần nhiều buổi tập huấn, hội thảo trong nhà trường
Ông Vũ Văn Dũng, Giám đốc Trung tâm Tư vấn Dịch vụ Truyền thông, Cục Trẻ em, Bộ Lao động, Thương Binh và Xã hội, cho hay gần đây, các vụ bạo lực học đường, xâm hại tình dục trẻ em tăng cao, rất đau xót.
Để hạn chế được vấn nạn này, ông Dũng cho rằng phải nâng cao nhận thức, hiểu biết của học sinh về vấn đề bạo lực, xâm hại nói riêng, kiến thức pháp luật nói chung.
Các trường cần tổ chức nhiều buổi tập huấn, hội thảo hơn nữa cho cả giáo viên và học sinh để thầy - trò nhận thức về pháp luật sâu hơn nữa. Học sinh sẽ "ngấm" và sợ khi được tiếp xúc những tình huống cụ thể, hiểu được nếu mình làm việc xấu này sẽ bị pháp luật trừng phạt như thế nào.
 |
| Ông Vũ Văn Dũng cho rằng cần phổ biến kiến thức sâu rộng về xâm hại tình dục đến học sinh, giáo viên. Ảnh: Q.Q. |
Đối với vấn đề xâm hại tình dục, bạo lực trong học đường, Cục Trẻ em là đơn vị quản lý Nhà nước về trẻ em. Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã triển khai chương trình phối hợp Bộ GD&ĐT về tập huấn, truyền thông các vấn đề bạo lực, xâm hại trong nhà trường.
Ông Vũ Văn Dũng cho hay tổng đài quốc gia miễn phí về trẻ em 111 đã nhận được 3 triệu cuộc điện thoại của người dân và trẻ em tố cáo, tư vấn các sự việc liên quan. Ông mong muốn các gia đình khi có vấn đề thắc mắc về tâm, sinh lý của con em, hãy gọi điện thoại tư vấn để được hỗ trợ, can thiệp.
