Vào ngày đầu năm mới nhiều người dân Việt Nam vẫn duy trì thói quen mua muối. Ngược lại, cuối năm sẽ mua vôi. Chính vì vậy mới có câu: “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi”. Trả lời Zing.vn, ông Vương Duy Bảo - Cục phó Cục Văn hóa Cơ sở (Bộ VH,TT&DL) từng cho biết câu dân gian trên có rất nhiều ý nghĩa. Tuy nhiên, nhiều người không hiểu hết ý nghĩa chính của nó. Họ chỉ đơn giản hiểu, “đầu năm mua muối” là mua sự mặn mà về nhà cho cả năm. Trong đời sống hàng ngày của đồng bào Bắc Bộ, muối có một vị trí rất quan trọng và chỉ đứng sau gạo. Đầu năm, người ta thường mua một bát muối đong đầy tới tận ngọn chứ không gạt ngang miệng bát để cầu mong sự đủ đầy.
Ngoài ra, ông Bảo bổ sung thêm, người Việt vốn cần cù, chịu khó và rất tiết kiệm. Ý nghĩa của việc mua muối đầu năm là để cha mẹ nhắc nhở con cái “ăn dè, ăn nhịn”, tiết kiệm để dành tiền “cuối năm mua vôi” xây nhà. Sở dĩ, câu nói này có ý nghĩa như vậy bởi, đối với người Bắc Bộ, “tậu trâu, lấy vợ, làm nhà” là 3 việc quan trọng nhất của đời người.
 |
| Vào sớm ngày mùng 1 Tết, người dân thường mua một bát muối đầy, có ngon. Ảnh minh họa. |
Đó là theo quan niệm dân gian, còn xét về khoa học, muối là một thành phần không thể thiếu trong cuộc sống và cơ thể chúng ta. Theo các bác sĩ dinh dưỡng, thành phần chủ yếu của muối chính là Natri và Clo - hai nguyên tố đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng thể dịch trong cơ thể, đảm bảo cho hoạt động bình thường của các tế bào. Muối ăn thông thường rất cần thiết để duy trì lượng máu tuần hoàn và huyết tương trong cơ thể. Muối cũng giúp cho đường gluco có thể thấm qua thành ruột non và giúp cho cơ chế phản ứng của các dây thần kinh nhạy bén hơn.
Thông thường muối có dạng tinh thể, màu trắng và thu được từ nước biển hay các từ các mỏ muối. Có rất nhiều dạng muối ăn như muối thô, muối tinh, muối iốt. Chúng đều cần thiết cho sự sống của mọi cơ thể sống, tham gia vào việc điều chỉnh độ chứa nước của cơ thể (cân bằng lỏng). Đặc biệt, muối chính là gia vị không thể thiếu trong mỗi bữa ăn và cũng là phương tiện bảo quản thức ăn tốt nhất hiện nay.
Mất muối nguy hiểm ra sao?
Theo bác sĩ Nguyễn Văn Tiến – Trưởng khoa Cấp Cứu, Bệnh viện 103, lượng muối trong cơ thể chủ yếu do thận điều chỉnh. Nếu nồng độ muối quá thấp, cơ thể sẽ sản sinh ra hormone aldosterone, làm tăng lượng muối trong thận. Mặt khác, nếu nồng độ muối trong cơ thể quá cao, bạn sẽ thấy khát và cần uống nhiều nước. Đây chính là cách duy trì sự cân bằng cần thiết giữa nước và muối của cơ thể.
Bình thường cơ thể mất muối do thải hồi qua phân, mồ hôi (khoảng 0,5 gam), nôn mửa và tiêu chảy. Nếu bị thiếu muối ít, cơ thể sẽ tự thích ứng bằng cách làm giảm đào thải natri qua nước tiểu và mồ hôi. Cơ thể cũng sẽ có cảm giác thèm ăn mặn hơn nên sẽ sớm có được lượng muối cần thiết trong cơ thể.
Tuy nhiên, khi cơ thể mất quá nhiều muối, lượng huyết tương trong máu sẽ giảm. Trong trường hợp nghiêm trọng, lượng muối quá thấp sẽ dẫn đến chuột rút cơ, chóng mặt, nôn mửa... Thậm chí, mất muối còn có thể gây sốc, bất tỉnh và tử vong.
Tuy nhiên, bác sĩ cũng cho rằng mất muối là hiện tượng ít gặp vì chế độ ăn của chúng ta thường cung cấp nhiều muối nhiều hơn mức cần thiết ngoại trừ những người ra quá nhiều mồ hôi do tập thể thao hoặc bị tiêu chảy nặng mà không được bù nước và muối hợp lý.
Ăn bao nhiêu muối là vừa?
PGS.TS Nguyễn Thị Lâm, Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng cho hay việc thiếu muối khiến cơ thể gặp nguy hiểm song thừa muối cũng gây không ít phiền toái. "Ăn quá mặn cũng dẫn đến ung thư dạ dày, sỏi thận, thận hư nhiễm mỡ và nhất là có thể phá vỡ ADN khiến các cơ chế phục hồi tế bào trong cơ thể ngừng hoạt động hoặc hoạt động kém hiệu quả", PGS Lâm cho hay.
Theo chuyên gia này, việc thừa muối hiện nay đáng lo ngại hơn thiếu muối bởi theo thống kê, trung bình một người Việt Nam sử dụng 18-22 g muối/ngày, cao gấp 3 lần so với khuyến cáo. Đặc biệt nguồn cung cấp muối nhiều nhất hiện nay chính là các sản phẩm đóng gói sẵn với mọi loại gia vị đi kèm, khiến chúng ta đang vô tình nạp vào cơ thể một lượng muối ngày càng cao mà không hề hay biết.
Theo đó, mỗi ngày chúng ta chỉ nên tiêu thụ 4-6 g, với người cao huyết áp chỉ nên dùng 2-4 g. Trẻ em, người già và phụ nữ mang thai nên dùng ở tỷ lệ thấp hơn.
Để hạn chế muối, người dân cần tránh xa những loại thực phẩm chế biến sẵn như mì sợi, thực phẩm đông lạnh, các loại dưa chua, khoai tây chiên... Khi chế biến thức ăn bạn nên cho muối vào sau cùng, để có cảm giác mặn hơn, nhờ đó lượng muối đưa vào cơ thể ít hơn.
