Con số 200.000 đồng đang là "trend" trên mạng xã hội. Chỉ trong vài giờ, hàng chục meme được tạo ra từ con số này. Thế nhưng nguồn cơn xu hướng của nó lại bắt nguồn từ sự việc không hề vui.
22h ngày 4/3, một cô gái 20 tuổi đi vào thang máy ở chung cư tại đường Lê Văn Lương (quận Thanh Xuân, Hà Nội) thì thấy người đàn ông lạ mặt đi theo sau. Khi bị từ chối cho số điện thoại làm quen, hắn lao tới ép cô vào góc và có hành vi sàm sỡ như ôm, hôn.
Sau khi làm đơn tố cáo, Công an quận Thanh Xuân (Hà Nội) xử phạt hành chính 200.000 đồng đối với Đỗ Mạnh Hùng (37 tuổi, quê Hải Phòng), kẻ có hành vi xâm hại cô gái.
Những câu chuyện như trên không mới, thậm chí xảy ra thường xuyên đối với nhiều chị em phụ nữ. Bị sàm sỡ, gạ tình, thậm chí xâm hại là câu chuyện tế nhị mà không mấy ai dám chia sẻ công khai. Chỉ đến khi có người dám đứng ra lên tiếng hay có sự việc bị phát giác, đưa lên mạng xã hội thì nhiều người mới lên tiếng “mình cũng từng bị”.
Ngay cả nơi công cộng còn bị xâm hại, thì ở đâu an toàn cho phụ nữ?
 |
| Nữ sinh viên tại Hà Nội bị thương sau khi kháng cự hành vi quấy rối của người đàn ông lạ. Ảnh: NVCC. |
Phụ nữ không an toàn dù ở nơi công cộng?
Năm 2014, một báo cáo có tên “Thành phố an toàn cho phụ nữ và trẻ em gái” do tổ chức ActionAid chỉ ra: Rất nhiều đàn ông ở Việt Nam nghĩ việc trêu ghẹo phụ nữ là “bình thường” và thậm chí chính phụ nữ cũng thấy vậy, dù họ cảm thấy “không thoải mái” và đôi khi “sợ hãi”.
Báo cáo trên tiến hành khảo sát 2.000 người tại Hà Nội và TP.HCM. Theo đó, “87% phụ nữ và trẻ em gái đã từng bị quấy rối tình dục nơi công cộng”.
Nhóm học sinh và sinh viên nữ bị quấy rối nhiều nhất (60%), sau đó là nhóm công chức nhà nước, giúp việc gia đình, nhân viên văn phòng, nhân viên kinh doanh và nhóm thất nghiệp.
Cuối tháng 10 năm ngoái, một nữ du khách Hà Nội khi đang đi trên đường Hồ Tùng Mậu (quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng) thì bị một nam thanh niên đi xe máy vỗ vào mông từ phía sau. Bị bất ngờ, cô hoảng hốt tri hô "cướp".
Nhiều người dân ở gần khu vực này cùng lực lượng công an sau đó đã tóm được tên "yêu râu xanh" sau quãng đường truy đuổi gần 5 km. Qua xác minh, đối tượng có quê ở tỉnh Quảng Ngãi, trước đây từng thực hiện những hành vi tương tự tại quê nhà.
Trước đó vào năm 2015, hình ảnh nhiều cô gái bị sàm sỡ, động chạm cơ thể khi tham gia vui chơi miễn phí ở Công viên nước Hồ Tây (Hà Nội) cũng khiến nhiều người bức xúc.
Nhiều nam thanh niên lợi dụng khung cảnh đông người, các cô gái mặc đồ bơi nên có hành vi sờ soạng, thậm chí lột áo họ. Khi một số cô gái bị rách bikini, nhiều thanh niên còn tỏ ra thích thú, phấn khích vì tận mắt chứng kiến cảnh “hot”.
 |
| Nhiều cô gái bị sàm sỡ khi vui chơi tại Công viên nước Hồ Tây (Hà Nội) năm 2015. Ảnh: FB. |
Khoảng tháng 8/2017, cảnh sát ở khu Vạn Bách Lâm, tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc cũng bắt giữ một tên "yêu râu xanh" thường xuyên động chạm vòng một của phụ nữ đi đường.
Gã thanh niên họ Hàn này thường mặc bộ đồ màu xanh, đội mũ bảo hiểm kín mít, lợi dụng lúc đường vắng sẽ điều khiển xe máy tăng ga áp sát những cô gái đi trên đường rồi thò tay sang thật nhanh sờ vào vòng một của nạn nhân.
Vui hay không vui?
Theo một nghiên cứu khác do Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội thực hiện với sự hỗ trợ của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), phần lớn các nạn nhân bị quấy rối tình dục ở Việt Nam là nữ giới (78,2%) ở độ tuổi từ 18 đến 30.
Bắt đầu từ những hành vi tưởng chừng là “trò đùa”, quấy rối tình dục không chừa giới tính hay môi trường nào, cho dù là người nổi tiếng hay “thường dân” công sở. Đến một lúc nào đó, người ta không còn phân định được đâu là ranh giới giữa đùa vui và quấy rối.
Liên Hợp Quốc định nghĩa quấy rối tình dục là hành vi tình dục mà người bị tác động không mong muốn, có thể là hành vi gợi ý, đòi hỏi về tình dục bằng ngôn ngữ hay đụng chạm cơ thể.
Theo định nghĩa, nhiều hành động được liệt kê sau đây có thể khiến nhiều người ngỡ ngàng: nhìn chằm chằm hoặc thể hiện cử chỉ mà người đó không muốn; gửi thư, tin nhắn, gọi điện tán tỉnh, quấy rối, đùa giỡn, đặt câu hỏi hoặc bình luận về tình dục khiến đối tượng khó chịu; gọi một người lớn là “gái”, “khoai to”, “em yêu”; huýt sáo trêu ghẹo; hay khi thảo luận công việc lại chuyển qua nói chủ đề tình dục.
Định nghĩa này nhấn mạnh yếu tố “không mong muốn" của hành động. Nạn nhân bị quấy rối tình dục bề ngoài vẫn có thể chấp nhận để hành vi đó diễn ra ở mức độ nào đó, nhưng nó vẫn là hành vi xúc phạm và gây khó chịu. Chỉ cần đối tượng tiếp nhận cảm thấy không thoải mái với những hành vi đó, nó đã là quấy rối.
Ở Việt Nam, xã hội thậm chí đã quen với cảnh quấy rối tình dục tới mức nó được chấp chấp nhận và coi nhẹ ở nơi công cộng, như ActionAid đề cập: “Phần lớn người bị hại khi phải đối mặt với tình huống bị quấy rối tình dục hoàn toàn bị động và những người chứng kiến hoàn toàn thờ ơ - 66% phụ nữ và trẻ em gái được phỏng vấn không có bất kỳ hành động phản ứng nào và 65% nam giới và người chứng kiến không hề có các hành động can thiệp”.
 |
| Một phụ nữ tham gia biểu tình ủng hộ cho các nạn nhân bị tấn công tình dục ở Hollywood, Los Angeles (Mỹ). Ảnh: Reuters. |
Ứng phó ra sao khi gặp 'yêu râu xanh'?
Theo nhiều chuyên gia, phần lớn nạn nhân bị sàm sỡ đều không dám lên tiếng vì tâm lý e ngại, sợ “quê”, xấu hổ, sợ không ai ủng hộ hoặc do không biết nên phản ứng như thế nào.
Theo BBC, điều cần nhất khi bạn gặp quấy rối ở nơi công cộng là phải phản ứng bình tĩnh, kiên quyết và không lăng mạ lại kẻ xấu.
Đầu tiên, đừng bao giờ im lặng. Nếu bị trêu ghẹo, sàm sỡ ở trên đường, hãy nói lớn lên cho người qua đường nghe thấy những gì kẻ quấy rối vừa nói hoặc làm với bạn. Cách này sẽ giúp thu hút được sự chú ý của người khác và làm cho kẻ quấy rối phải chùn bước vì hành vi của mình có thể bị người khác nhìn thấy.
Một phương pháp khác, tránh ở một mình ngoài đường, nơi vắng vẻ, ngõ nhỏ, đường lạ hoặc với những người bản thân cảm thấy không tin tưởng. Hạn chế ra ngoài vào ban đêm, nếu đi thì nên đi cùng 2, 3 người. Khi cảm thấy có người đi theo, hãy tạo ra tiếng động hoặc bấm sẵn số điện thoại khẩn cấp, khi cần sẽ gọi ngay.
Kế đó, luôn có vật phòng thân trong túi xách. Trang bị bình xịt hơi cay, bột ớt hoặc đồ phát ra tiếng động (còi, kèn) sẽ giúp ích cho bạn khi phải ra ngoài một mình. Nếu có thể, học một môn võ nào đó để tự vệ và thoát thân hoặc đánh trả lại khi cần thiết.
Khi bị quấy rối, điều quan trọng nhất là không nên im lặng chịu trận vì điều đó có thể khiến kẻ xấu hiểu lầm là bạn đồng tình. Nếu cần, đừng ngần ngại tố cáo sự việc với các tổ chức cơ quan hoặc chính quyền như nữ sinh viên ở Hà Nội nói trên, để kẻ quấy rối phải chịu hình phạt thích đáng.
Một ngày sau khi mức phạt 200.000 cho hành vi sàm sỡ trong thang máy được đưa ra, Zing.vn phỏng vấn hơn 20 người phụ nữ. Tất cả đều trong tâm trạng hoang mang và lo lắng.
Kim Xinh (19 tuổi, TP.HCM) cho biết từ khi biết vụ việc, cô bỗng thấy việc đi thang máy, thang bộ một mình trở nên nguy hiểm.
"Từ bây giờ em phải rủ người đi cùng, lúc nào cũng nên cảnh giác và tỉnh táo. Làm sao có thể biết ở một góc nào, có kẻ xâm hại đang rình rập mình. Thời này, 200.000 đồng chỉ đủ uống 4 ly trà sữa thôi!".
