Một buổi sáng vào cuối tháng 8, nhà văn Mary Elizabeth Williams lái xe đưa con gái đến ký túc xá đại học ở California, Mỹ. Lúc đó, nữ nhà văn đánh giá thời tiết địa phương "đầy nắng và ấm áp". Nhưng đến giữa trưa, nhiệt độ tăng lên 41 độ C. Dự báo thời tiết thông tin ngày tiếp theo nhiệt độ có thể đạt mức gần 43 độ C.
Sống ở phía bắc, từ lâu, bà Williams đã quen với kiểu thời tiết mát mẻ, ôn hòa. Khi đưa con gái đến California, bà hiểu con mình sẽ phải đối mặt với cuộc sống mới khắc nghiệt hơn. Tuy nhiên, thành phố này lại nóng hơn tưởng tượng của người mẹ.
"Việc đi lại ngoài trời ở nơi này giống như một bài kiểm tra độ bền", bà Williams nói.
Không chỉ riêng California, những địa phương khác tại Mỹ cũng đạt mức nhiệt tương tự. Ví dụ, nhiệt độ tại Houston là gần 37,7 độ C, Las Vegas cũng chạm ngưỡng 38,3 độ C. Thành phố Phoenix được dự đoán đạt mức nhiệt 38,8 độ C, nhưng cảm giác thực là 42 độ C.
Nhiệt độ tăng, biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp trên toàn nước Mỹ. Bà Mary Elizabeth Williams lo lắng nhiều nguy cơ xảy ra khi trẻ phải đi học trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt như hiện nay.
 |
| Trẻ mất tập trung vì nắng nóng. Ảnh: Galaxyconcerns. |
Mất nước, mất tập trung
Bác sĩ Rosmy Barrios, cố vấn y tế của Health Reporter, cho biết khi nhiệt độ tăng cao, cơ thể sẽ bị sốc nhiệt. Học sinh, giáo viên sẽ cảm thấy chóng mặt, cáu kỉnh. Điều này là do lưu lượng máu tăng lên khiến mạch máu giãn ra và cơ thể mất nước do đổ mồ hôi nhiều.
Khi nhiệt độ cơ thể tăng cao hơn mức bình thường, con người sẽ cảm thấy đổ mồ hôi nhiều, chóng mặt và mệt mỏi. Những triệu chứng này khiến bạn có cảm giác như bị sốt. Không ai có thể làm việc trong tình trạng như vậy.
"Khi cơ thể gặp những tình trạng này, trẻ rất khó để tập trung học tập", bác sĩ Rosmy nói.
Một nghiên cứu năm 2018 được đăng trên tạp chí Frontiers in Physiology cũng nêu rằng nhiệt độ cao cũng khiến nhiều người bị giảm phản ứng, chậm chạp, đồng thời giảm khả năng chú ý và duy trì cường độ làm việc.
Trước đó, vào năm 2003, International Journal of Hyperthermia cũng thực hiện một đề tài về tác động của sốc nhiệt đối với khả năng tập trung, tiếp thu của con người. Báo cáo cho thấy những nhiệm vụ đơn giản không bị sốc nhiệt tác động quá nhiều. Nhưng những nhiệm vụ khó - đòi hỏi sự thận trọng, biết quan sát và làm nhiều công việc cùng lúc - lại có dấu hiệu giảm năng suất.
Một nghiên cứu năm 2017 được công bố trên Journal of Environmental Economics and Management đã đề cập đến sự ảnh hưởng của nắng nóng đến thành tích học tập của trẻ. Joe Allen, Giám đốc chương trình Harvard Healthy Buildings, cũng nói rằng một số bằng chứng đã chỉ ra não bộ con người dễ bị ảnh hưởng bởi sự bất thường của nhiệt độ.
"Sự ảnh hưởng này giống như 'nước ấm nấu ếch' vậy, chậm rãi và hầu như chúng ta không thể nhận ra", Joe nói.
 |
| Nhiều lớp học không có điều hòa khiến học sinh khó thích ứng với việc học trong thời tiết nắng nóng. Ảnh: Getty Images. |
Trẻ học kém đi vì trời nóng
Học tập trong môi trường mát mẻ sẽ giúp cải thiện một số vấn đề trên, nhưng các tác động sinh lý do sóng nhiệt gây ra không thể biến mất lập tức, dù cho trẻ "chạy trốn" cái nóng bằng cách đi vào những căn phòng được lắp điều hòa nhiệt độ.
Với những em không được học tập trong điều kiện thiếu điều hòa, cái nóng sẽ tác động rõ rệt hơn. Đây cũng là lý do những đứa trẻ đến từ các gia đình thu nhập thấp phải gánh chịu hậu quả nặng nề do sóng nhiệt gây ra.
Trao đổi với New York Times, nhà nghiên cứu R. Jisung Park (ĐH California, Los Angeles, Mỹ), nói rằng kết quả học tập dường như đang phản ánh một thực tế là học tập trong điều kiện nắng nóng, thiếu điều hòa nhiệt độ sẽ ảnh hưởng dần dần đến khả năng tiếp thu bài vở của trẻ.
Biến đổi khí hậu cũng đặt ra những nguy cơ tiềm ẩn khác đối với nền giáo dục. Cụ thể, Hiệp hội Khoa học Tâm lý Mỹ cảnh báo nhiệt độ tăng có mối liên hệ với sự gia tăng của bạo lực. Ước tính, mỗi lần nhiệt độ trung bình tăng 1 độ C, tỷ lệ tội phạm bạo lực có thể tăng 6%.
Lo lắng cũng là cảm giác của nhiều trẻ khi phải đối diện với cái nóng. Một nghiên cứu trên Lancet vào năm 2021 với hơn 10.000 trẻ em cho thấy 59% trẻ bày tỏ sự lo lắng về biến đổi khí hậu. 45% trẻ cho biết những cảm giác, suy nghĩ về biến đổi khí hậu tác động tiêu cực đến cuộc sống hàng ngày của các em.
Tim Mohin, Giám đốc phát triển bền vững của Persefoni AI nói rằng các trường học cần điều chỉnh lịch khai giảng theo diễn biến thực tế của khí hậu. Ông cho rằng sóng nhiệt ảnh hưởng đến việc học văn hóa, đồng thời ảnh hưởng các hoạt động thể dục thể thao của trẻ. Ngoài ra, ông đề xuất áp dụng những hoạt động thực tế để giảm nhiệt như trồng thêm cây xanh trong khuôn viên trường và khu vực đô thị.
"Biến đổi khí hậu là vấn đề liên quan sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là sức khỏe của trẻ. Chúng ta cần đưa ra những lựa chọn, giải pháp mới để tạo ra môi trường học tập an toàn cho con em", Tim Mohin nhấn mạnh.
