Điều gì đang xảy ra với đậu mùa khỉ?

Theo dữ liệu mới từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ, những người đủ điều kiện nhưng không tiêm vaccine đậu mùa khỉ có nguy cơ nhiễm bệnh cao hơn 14 lần so với nhóm đã tiêm hai liều vaccine. Giám đốc CDC, ông Rochelle Walensky, nhận định kết quả này mang lại sự lạc quan ở mức thận trọng về việc vaccine đang hoạt động như dự kiến.

Theo CDC, mặc dù số ca mắc mới đã giảm những ca nhiễm trùng nặng vẫn xuất hiện trong những tuần gần đây ở nam giới, phần lớn trong số họ là người Latin và da đen.

CDC đã ban hành lời khuyên sức khỏe cho các bác sĩ lâm sàng, cảnh báo họ về “những biểu hiện nghiêm trọng” ở nam giới có hệ miễn dịch kém vì nhiễm HIV giai đoạn nặng. Trong nhiều trường hợp, những bệnh nhân này có tới hơn 100 tổn thương.

Dịch đậu mùa khỉ đã bị xóa sổ chưa?

Đậu mùa khỉ đang có dấu hiệu chậm lại ở Mỹ và toàn cầu. Các ca nhiễm mới hàng ngày ở Mỹ hiện khoảng 200 người, sau khi đạt đỉnh khoảng 450 ca vào giữa tháng 8. Giới chức y tế cho rằng sự suy giảm là do hiệu quả vaccine, thay đổi hành vi. Nhưng họ cũng đang chuẩn bị cho phương án đậu mùa khỉ trở thành mối đe dọa thường kỳ.

“Mục tiêu là xóa sổ. Các ổ dịch sẽ giảm xuống và chỉ còn là các ca nhiễm lẻ tẻ nếu chúng ta tiếp tục những nỗ lực như hiện nay", ông Demetre Daskalakis, phó điều phối viên của liên bang về ứng phó với bệnh đậu mùa ở khỉ, nói.

Một báo cáo của CDC cho biết đợt bùng phát rất có thể vẫn tập trung ở nam giới có quan hệ tình dục đồng giới. Song, các ca bệnh sẽ chậm lại trong những tuần tới và giảm đáng kể trong vài tháng tới. Báo cáo cũng lưu ý "tình trạng lây nhiễm mức độ thấp có thể tồn tại vô thời hạn".

Một nhân viên y tế công cộng vào khu vực tập trung tiêm chủng vaccine đậu mùa khỉ ở Charlotte. Ảnh: Logan Cyrus/Washington Post.

Bệnh đậu mùa khỉ có thể trở nên tồi tệ hơn không?

Các chuyên gia cảnh báo ca bệnh có thể tăng trở lại khi mọi người hạ thấp cảnh giác hoặc sự bảo vệ của vaccine hóa ra chỉ là tạm thời. Điều này đã xảy ra với Covid-19.

Chuyên gia về bệnh truyền nhiễm Peter Chin-Hong, Đại học California tại San Francisco, cho biết: “Vô hình không có nghĩa là nó không hiện diện. Nó chỉ không ở ngay trước mặt hoặc trung tâm của sự quan tâm".

Các quan chức y tế liên bang cũng cho biết bệnh đậu mùa khỉ tiếp tục là mối đe dọa đối với Mỹ nếu virus này tiếp tục lây lan trên toàn cầu. Các nhà chức trách nhận định đợt bùng phát hiện tại ở Mỹ bắt đầu từ những người trở về từ những quốc gia mà virus đã lây lan mạnh. Bệnh đậu mùa khỉ cũng có thể trở thành dịch bệnh đặc hữu ở Mỹ nếu nó tràn vào các quần thể động vật hoang dã.

Các câu hỏi về bệnh đậu mùa khỉ vẫn chưa được giải đáp, bao gồm cả hiệu quả của vaccine khi sử dụng theo phương pháp tiêm mới và ngăn ngừa lây nhiễm khi virus lây truyền trong quan hệ tình dục.

Nhà dịch tễ học Anne Rimoin, người đã nghiên cứu bệnh đậu mùa khỉ ở châu Phi trong hai thập kỷ, cho biết: “Đây là đợt bùng phát và dịch bệnh mới mà chúng tôi vẫn đang tìm hiểu về nó. Chúng ta không thể ngạo mạn bởi những gì chúng ta thấy chỉ dựa trên dữ liệu ở thời gian ngắn".

Ai đang mắc bệnh đậu mùa khỉ?

Trên toàn cầu, đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ tập trung ở những đàn ông có quan hệ tình dục đồng giới. Các cơ quan y tế vẫn chưa nhận thấy sự lây lan rộng rãi ở các nhóm khác.

Nhưng bệnh lây nhiễm hầu như không còn chỉ ở những người đồng tính nam và lưỡng tính. Dữ liệu của CDC cho thấy tỷ lệ ca mới ở nam giới có quan hệ tình dục với người đồng giới đang giảm trong suốt mùa hè, dù tỷ trọng vẫn cao, chiếm 2/3 số trường hợp được thống kê.

Các chuyên gia cho rằng không có gì đáng ngạc nhiên khi một số trẻ em hoặc phụ nữ có thể nhiễm virus, đặc biệt nếu họ ở cùng nhà với người thuộc nhóm nguy cơ cao. Nhưng nhóm này cũng ít có khả năng truyền virus qua tiếp xúc thân mật gần gũi.

Sự bùng phát cũng ngày càng ảnh hưởng đến người da đen. Họ chiếm gần 50% trường hợp trong tuần 11/9. Trong khi đó, tỷ lệ ca mắc mới giảm ở người Latin và vẫn ổn định ở người da trắng.

Thẻ thông tin về vaccine và phiếu đăng ký cho người tiêm chủng tại một điểm tại ở Charlotte. Ảnh: Logan Cyrus/The Washington Post.

Bao nhiêu người đã chết vì bệnh đậu mùa khỉ?

Bệnh đậu mùa khỉ không gây chết người nhiều trong đợt bùng phát toàn cầu gần đây so với những đợt bùng phát trước đó ở cchâu Phi. Tại lục địa này, tỷ lệ tử vong của ca bệnh là 3-6%.

Tại Mỹ, giới chức đã xác nhận hai ca tử vong, gồm một người ở California, bị suy giảm miễn dịch nghiêm trọng và một đàn ông ở Ohio, mắc các bệnh nền khác. Giới chức đang điều tra nguyên nhân cái chết của một người Texas bị bệnh đậu mùa khỉ. Người này cũng có các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn nghiêm trọng và hệ thống miễn dịch suy yếu.

Họ cho biết những người bị suy giảm miễn dịch, bao gồm cả những người sống chung với HIV, nên đặc biệt cảnh giác vì đây là nhóm có nguy cơ bị biến chứng nặng cao, nhất là tử vong.

Trên toàn thế giới, trong số 66.000 ca mắc, 12 người đã tử vong.