'Gáo nước lạnh' với tham vọng xanh của ngành hàng không

Các nhà khoa học cảnh báo khó tìm ra giải pháp thay thế cho nhiên liệu truyền thống trong ngành hàng không. Ảnh: Shutterstock.

Chuyển sang sử dụng nhiên liệu bền vững là chìa khóa cho mục tiêu “jet zero” - cam kết đạt mục tiêu phát thải ròng bằng không của ngành hàng không Vương quốc Anh vào năm 2050.

Tuy nhiên, nghiên cứu mới nhất của Hiệp hội Hoàng gia Anh cho thấy hiện nay không có lựa chọn thay thế nào cho nhiên liệu truyền thống trong ngành hàng không.

Lựa chọn khó khăn

Theo số liệu năm 2019, ngành hàng không chịu trách nhiệm cho 2,4% lượng khí thải nhà kính toàn cầu và 8% lượng khí thải của Vương quốc Anh, góp phần dẫn đến sự nóng lên toàn cầu và biến đổi khí hậu.

Nhu cầu chuyến bay dự kiến ngày càng tăng. Trong khi đó, các chính phủ cũng như ngành hàng không đang thử nghiệm nhiều giải pháp để giảm tác động của nhiên liệu dầu hỏa truyền thống.

Các tác giả báo cáo của Hiệp hội Hoàng gia Anh đã xem xét 4 lựa chọn thay thế 12,3 triệu tấn nhiên liệu máy bay được sử dụng hàng năm ở nước này. Song họ kết luận không thể có giải pháp thay thế nhiên liệu hóa thạch cho máy bay trong ngắn hạn.

Một số hãng hàng không hiện sử dụng một lượng rất nhỏ nhiên liệu sinh học, phần lớn được làm từ cây trồng. Trong đó, London Heathrow sử dụng nhiều nhiên liệu sinh học nhất thế giới, nhưng cũng chỉ chiếm 0,5% nhu cầu nhiên liệu của sân bay.

Các nhà khoa học cảnh báo khó tìm ra giải pháp thay thế cho nhiên liệu truyền thống trong ngành hàng không. Ảnh: Bloomberg.

Hiệp hội Hoàng gia Anh cho biết để sản xuất đủ nhiên liệu cung cấp cho ngành hàng không nước này sẽ cần một nửa diện tích đất canh tác, gây áp lực lên nguồn cung thực phẩm. Trong khi đó, nhiên liệu từ rác thác chỉ có thể giải quyết “một phần rất nhỏ” nhu cầu sử dụng nhiên liệu của máy bay, theo Guardian.

Một lựa chọn khác là nhiên liệu hydro được sản xuất bằng điện xanh. Song Vương quốc Anh hiện cũng không tạo ra đủ lượng điện tái tạo để đáp ứng nhu cầu.

Bên cạnh đó, động cơ máy bay hiện nay không thể sử dụng nhiên liệu gốc hydro. Amoniac và nhiên liệu tổng hợp cũng đang được các nhà khoa học cân nhắc, nhưng cả hai đều cần nhiều hydro xanh hơn và không rõ liệu các máy bay hiện nay có thể sử dụng chúng hay không.

Hy vọng dài hạn

Dù chưa thấy tín hiệu khả quan trong ngắn hạn, các chuyên gia đang kêu gọi nghiên cứu thêm về nhiên liệu hàng không bền vững, với hy vọng Vương quốc Anh có thể trở thành quốc gia dẫn đầu toàn cầu nếu đầu tư vào giải quyết vấn đề.

Ông Guy Gratton, phó giáo sư ngành Hàng không và Môi trường Đại học Cranfield, cho biết việc tạo ra các đội máy bay hoàn toàn mới có khả năng chạy bằng nhiên liệu hydro sẽ rất tốn kém nhưng vẫn là giải pháp khả thi.

“Nếu đầu tư vào nghiên cứu và cơ sở hạ tầng, chúng ta có thể tiến gần đến việc giảm đáng kể lượng khí thải hướng đến mục tiêu năm 2050”, ông nói thêm.

Một số tổ chức tại Anh đề xuất đánh thuế những hành khách thường xuyên di chuyển bằng máy bay. Ảnh: British Airways.

Theo các chuyên gia, loại nhiên liệu mới cần phải khả thi về mặt tài chính, có tính an toàn, sử dụng được trên toàn thế giới và có mật độ năng lượng cao phù hợp với các chuyến bay đường dài.

Trước mối lo ngại, cơ quan thương mại của các hãng hàng không Vương quốc Anh - Airlines UK - vẫn nhấn mạnh cam kết đạt được mục tiêu “jet zero” vào năm 2050.

"Chẳng có viên đạn thần kỳ nào (giúp giải quyết vấn đề hiện nay). Tuy nhiên, bằng cách hiện đại hóa không phận, phát triển công nghệ mới và tăng cường sử dụng nhiên liệu bền vững trong thập kỷ này, chúng ta có thể đạt được mục tiêu", cơ quan này cho biết trong một tuyên bố.

Liên quan đến khẳng định của Hiệp hội Hoàng gia rằng việc cung cấp nhiên liệu bền vững cho ngành hàng không của Anh sẽ gây áp lực lên nguồn cung cấp thực phẩm, Airlines UK khẳng định nước Anh có đủ nguyên liệu.

Ban đầu, nhiên liệu sẽ được lấy từ rác thải sinh hoạt, hoạt động thương mại, nông nghiệp, lâm nghiệp và khí thải công nghiệp. Airlines UK khẳng định hoạt động này không ảnh hưởng tới lương thực.

Trong khi đó, các nhà vận động môi trường nói rằng chính phủ cũng phải khuyến khích người dân sử dụng máy bay ít hơn.

“Không phải tất cả thiệt hại do cuộc sống hiện đại gây ra đều có thể được sửa chữa bằng công nghệ. Và ngành hàng không đang cho thấy rõ điều này”, ông Leo Murray, giám đốc đổi mới của tổ chức khí hậu Possible, nhận định.

Tổ chức Possible đã đề xuất chính phủ Anh đánh thuế những người thường xuyên sử dụng máy bay. Theo họ, một số ít người thực hiện khoảng 70% chuyến bay từ các sân bay ở nước này.

“Thuế dành cho khách hàng thường xuyên sẽ giúp giảm nhu cầu từ nhóm chịu trách nhiệm cho hầu hết thiệt hại môi trường hiện nay, đồng thời không ảnh hưởng đến kỳ nghỉ gia đình hàng năm”, ông nói.