Năm 2021, giá thuê nhà tại 55 thành phố lớn của Trung Quốc tăng trung bình gần 10%. Tại 8 thành phố lớn nhất của đất nước, con số này tăng gần 1/4, tức khoảng 24,5%, so với năm 2020.
Thành phố Thành Đô dẫn đầu với mức tăng 40%. Bắc Kinh, Thượng Hải và trung tâm công nghệ phía đông của Hàng Châu đều chứng kiến giá thuê tăng trung bình hơn 20%, theo Sixth Tone.
Ba thập kỷ trước, tác động của đợt tăng đột biến này phần lớn sẽ đổ lên vai người lao động nhập cư từ các vùng nông thôn. Vào những năm 1990, những người trẻ ở thành thị, có trình độ học vấn thường chỉ thuê nhà trong thời gian ngắn trước khi tiết kiệm đủ tiền để mua căn hộ riêng.
Ngày nay, ngày càng có nhiều người trẻ ở thành thị thuê nhà dài hạn.
 |
| Trên khắp Trung Quốc, giá thuê nhà đang tăng nhanh. Ảnh: Noel Celis/Getty. |
Không thể mua nhà
Trong cuộc khảo sát gần đây đối với cư dân tại 10 thành phố lớn trên khắp Trung Quốc, nhóm nghiên cứu của Xiang Jun, trợ lý giáo sư xã hội học tại Đại học Thượng Hải, phát hiện rằng người Trung Quốc ở độ tuổi 20-30 hiện là nhóm người thuê nhà lớn nhất, chiếm gần 63% tổng số.
3/4 trong đó là người di cư từ vùng nông thôn hoặc các thành phố khác ở xứ tỷ dân. Trong số người thuê nhà không phải là cư dân địa phương ở nhóm tuổi này, 61% có bằng đại học trở lên.
Nói cách khác, nhóm di cư là nhân viên văn phòng, có trình độ đại học đang chiếm phân khúc quan trọng của thị trường cho thuê nhà ở Trung Quốc.
 |
| Người trẻ xứ tỷ dân ngày càng khó mua nhà ở thành phố. Họ phải chọn phương án thuê nhà dài hạn. Ảnh: Supchina. |
Lý do cho sự thay đổi này là bong bóng bất động sản của Trung Quốc, khiến ngay cả những người có công việc ổn định cũng không thể sở hữu nhà ở các thành phố lớn.
Khoảng 10 năm trước, giới trẻ Trung Quốc vẫn có thể mua nhà ở những nơi như Thâm Quyến và Thượng Hải bằng hình thức thế chấp, miễn là có sự giúp đỡ của cha mẹ. Ngày nay, căn hộ rộng 90 m2 ở vùng ngoại ô gần Thượng Hải, từng có giá 2 triệu nhân dân tệ (khoảng 300.000 USD) vào đầu những năm 2010, hiện có giá lên tới 7-8 triệu nhân dân tệ.
Nhiều người trẻ không có khả năng mua nhà tại thành phố họ sinh sống, ngay cả khi có sự hỗ trợ từ phụ huynh. Điều này đẩy họ vào phương án thuê nhà dài hạn, có thể tác động tiêu cực đến tài chính và ảnh hưởng tới hạnh phúc cũng như nhận thức về công bằng xã hội.
Ảnh hưởng đến hạnh phúc
Trong nghiên cứu của mình, nhóm Xiang Jun nhận thấy với điều kiện thị trường cho thuê hiện tại cùng chính sách đăng ký hộ khẩu của Trung Quốc, việc sở hữu nhà hay không là chỉ số quan trọng đánh giá mức độ hạnh phúc và nhận thức của thanh niên về công bằng xã hội.
Ví dụ, 77% người được hỏi là chủ nhà tự mô tả mình “hạnh phúc”, cao hơn gần 20 điểm phần trăm so với người thuê nhà không phải dân địa phương. Các chủ nhà có mức độ hài lòng tổng thể cao hơn 24 điểm phần trăm so với người thuê nhà không phải dân địa phương.
Lý do khiến việc sở hữu nhà có ảnh hưởng lớn đến hạnh phúc của cư dân là giá thuê quá cao.
Ngay cả trước khi tăng đột biến vào năm ngoái, tiền thuê nhà của người có trình độ đại học, không phải dân địa phương, chiếm gần 1/3 tổng thu nhập của họ.
Mặc dù thu nhập cá nhân trung bình cao hơn nhiều so với chủ nhà địa phương, số tiền họ bỏ ra để thuê nhà hạn chế rất nhiều khả năng đầu tư vào nhiều thứ khác như giáo dục cho con cái hoặc hạnh phúc của chính họ.
 |
| Việc sở hữu nhà hay không ảnh hưởng đến hạnh phúc của người trẻ. Ảnh: Sixth Tone. |
Những năm gần đây, các thành phố nhỏ không nhấn mạnh tầm quan trọng của hộ khẩu. Tuy nhiên, ở những trung tâm đô thị lớn hơn như Bắc Kinh và Thượng Hải, hộ khẩu của một người vẫn tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc xác định khả năng tiếp cận các nguồn lực công cộng như giáo dục, chăm sóc sức khỏe và an sinh xã hội.
Ví dụ, trẻ em không có hộ khẩu địa phương gặp khó khăn hơn nhiều trong việc tiếp cận các nguồn giáo dục công và không thể tham gia kỳ thi tuyển sinh đại học ở nơi sinh sống. Do đó, bất kể là chủ nhà hay không, cư dân thành thị có hộ khẩu địa phương thường nghĩ xã hội công bằng hơn.
Cần lưu ý rằng người trẻ ở thành thị, có trình độ đại học được hưởng những lợi thế về địa vị xã hội và thu nhập, nhưng nhận thức của họ về công bằng xã hội là tiêu cực nhất trong tất cả nhóm khảo sát.
Mức độ hạnh phúc của nhóm này cũng tương đối thấp. Họ thường bày tỏ sự không hài lòng với các chính sách và sáng kiến của chính quyền địa phương. Điều này có lẽ xuất phát từ việc không đủ khả năng mua nhà, buộc phải trả tiền thuê cao hay bị loại khỏi một số dịch vụ công cộng.
Thực tế, những người chịu thiệt thòi nhất ở khu vực thành thị là các cá nhân thuê nhà không có trình độ đại học và không có hộ khẩu tại địa phương: chủ yếu là nhân viên ngành dịch vụ và công nhân. Họ cũng phải đối mặt với sự kỳ thị xã hội và trải qua nhiều bất ổn nhất, cả trong công việc lẫn điều kiện sống.
Đô thị hóa là chìa khóa cho sự đổi mới và phát triển trong tương lai của Trung Quốc.
Nhưng chi phí nhà ở liên tục tăng đang khiến cuộc sống và công việc ở thành phố lớn ngày càng căng thẳng, kéo theo nhiều hệ quả tiêu cực đối với cảm giác hạnh phúc và niềm tin vào công bằng xã hội của giới trẻ. Do đó, không chỉ giá nhà đất tăng cao mà giá thuê nhà cũng cần được giải quyết.
Theo chuyên gia, để đạt được điều đó, các thành phố nên xem xét lại ưu tiên phát triển của mình. Đặc biệt, họ nên tăng nguồn cung nhà ở giá cả phải chăng và nhà ở công cộng bằng cách dành nhiều đất hơn cho mục đích này.
 |
| Chi phí nhà ở liên tục tăng đang khiến cuộc sống và công việc ở thành phố lớn ngày càng căng thẳng. Ảnh: WSJ. |
Việc tạo ra các hệ thống an ninh nhà ở toàn diện tại các thành phố lớn nhất của Trung Quốc sẽ mất nhiều thời gian. Tuy nhiên, khi xu hướng thuê nhà dài hạn ngày càng trở nên phổ biến, chính phủ cần phải thích ứng, bao gồm giảm giá thuê và tăng quyền lợi cho người thuê nhà.
Nếu những người lao động trẻ ở thành thị không thể sống ổn định, vui vẻ, sự phát triển đô thị và công nghiệp của Trung Quốc sẽ phải gánh chịu hậu quả.
