Ngày 11/12, nhà nghiên cứu, giáo sư người Mỹ Larry Berman thông báo ông sẽ hợp tác với đạo diễn Charlie Nguyễn và hãng BHD trong dự án điện ảnh về chiến sĩ tình báo Phạm Xuân Ẩn. Thông tin sau đó đã được Charlie Nguyễn xác nhận với Zing. Đây sẽ là bộ phim điện ảnh đầu tiên về vị huyền thoại tình báo được sản xuất trong vòng 15 năm kể từ khi ông qua đời hồi 2006.
Theo thông tin được phía tác giả Larry Berman tiết lộ, nội dung phim được chuyển thể từ cuốn X6 - Điệp viên hoàn hảo do ông chấp bút. Tác phẩm phi hư cấu từng được dịch và xuất bản tại Việt Nam vào các năm 2007 và 2013. Ông Berman cũng là người sẽ đảm nhận vai trò cố vấn lịch sử cho dự án điện ảnh.
Một cuộc đời đầy tính điện ảnh
Trong cuộc phỏng vấn với Zing ngày 13/12, ông Larry Berman chia sẻ cuộc đời nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn có nhiều biến cố và bước ngoặt hấp dẫn, khơi gợi trí tò mò. Đây là chất liệu hoàn hảo cho một bộ phim điện ảnh. Tác giả cuốn X6 - Điệp viên hoàn hảo hy vọng bộ phim sẽ xây dựng một bức chân dung cho thấy khía cạnh nhân văn trong con người Phạm Xuân Ẩn.
 |
| Phạm Xuân Ẩn trong ngày cuối cùng của chiến tranh. Ảnh từ sách Điệp viên hoàn hảo. |
Vị giáo sư nói: “Cuốn sách chứa rất nhiều tình tiết cũng như tuyến truyện phụ tiềm năng để đưa lên màn ảnh. Tôi hy vọng bộ phim tập trung mô tả khía cạnh nhân văn trong con người Phạm Xuân Ẩn. Đời ông là một câu chuyện phức tạp về tình bạn, sự trung thành, nghề điệp viên, lòng ái quốc, quãng thời gian ở Mỹ, những ước vọng tương lai… và tất nhiên, chiến tranh và hòa bình”.
“Tôi rất hài lòng khi bắt tay cùng Charlie Nguyễn tạo ra một bộ phim sẽ được thưởng thức bởi khán giả toàn thế giới cũng như tại Việt Nam. Câu chuyện về cuộc đời Phạm Xuân Ẩn chứa đựng nhiều chi tiết hấp dẫn để khai thác. Tôi rất mong được thấy bộ phim thành hình”, ông Berman nói.
Nhờ tài tiếng Anh lưu loát và sự quảng giao, chiến sĩ Phạm Xuân Ẩn dễ dàng thâm nhập vào bộ máy chính quyền Sài Gòn thập niên 1950. Tháng 10/1957, theo chỉ đạo của đồng chí Mai Chí Thọ và Trần Quốc Hương (Mười Hương), ông sang Mỹ học ngành báo chí. Phạm Xuân Ẩn trở thành sinh viên Việt Nam đầu tiên tới Mỹ theo học trường Orange Coast College tại Quận Cam, California.
 |
| Hình ảnh về thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn được ông Larry Berman chia sẻ trên trang cá nhân. Ảnh: NVCC. |
Trong cuốn X6 - Điệp viên hoàn hảo, Berman viết giai đoạn theo học trường báo từ 1957-1959, Phạm Xuân Ẩn được nhiều bạn bè người Mỹ yêu mến, quý trọng. Ông từng đảm nhiệm vai trò biên tập viên trang hai cho tờ báo của trường Orange Coast College. Trước khi trở về Việt Nam, Phạm Xuân Ẩn từng tự thực hiện một chuyến đi xuyên Mỹ bằng xe hơi.
Phạm Xuân Ẩn đã xây dựng được quan hệ với sĩ quan cao cấp, các nhân viên tình báo, an ninh quân đội, thậm chí CIA trong thời gian hoạt động tại Sài Gòn. Những tin tức và phân tích tình báo chiến lược sắc bén của ông đóng góp không nhỏ vào chiến thắng 30/4/1975. Sau khi thân phận điệp viên của Phạm Xuân Ẩn được hé lộ, ông và nhiều bạn bè cũ trong nghề báo vẫn giữ liên lạc và duy trì mối quan hệ tốt đẹp.
Một bộ phim đặc biệt
Cuộc đời và sự nghiệp huyền thoại tình báo Phạm Xuân Ẩn là chất liệu cho nhiều tác phẩm văn chương. Trong 20 năm qua, đã có bốn cuốn sách phi hư cấu về chân dung Phạm Xuân Ẩn được viết và xuất bản. Ba trong số này là tác phẩm do các nhà báo, nhà nghiên cứu nước ngoài chấp bút. Ông cũng trở thành nguồn cảm hứng để nhà văn Chu Lai và Nguyễn Khải viết nhiều tác phẩm đề tài chiến tranh được độc giả yêu thích.
Trên lĩnh vực điện ảnh và truyền hình, đã có những dự án phim về Phạm Xuân Ẩn được công bố từ đầu năm 2014. Chùm tác phẩm dự kiến gồm một series dài 32 tập và một phim điện ảnh. Cả hai đều được chuyển thể từ cuốn sách X6 - Điệp viên hoàn hảo với Larry Berman đóng vai trò cố vấn kịch bản. Tuy nhiên, sau 7 năm, vẫn chưa có thêm thông tin về các dự án này.
 |
| Ông Larry Berman ký tặng độc giả cuốn X6 - Điệp viên hoàn hảo tại Việt Nam. Ảnh: Bá Ngọc. |
Khi được hỏi ông nghĩ điều gì khiến bộ phim do Charlie Nguyễn đạo diễn tạo nên đột phá, giáo sư Berman cho rằng đó là quyết tâm của nhà làm phim. Ông nói: “BHD và Charlie Nguyễn thực sự quyết tâm làm bộ phim này”.
“Các buổi gặp gỡ và trò chuyện giữa ba bên thuyết phục tôi tin rằng đây là ê-kíp hoàn hảo. Đây là những người sẽ hoàn thiện dự án phim này. Chúng tôi đồng lòng và nghiêm túc với mục tiêu chung mình hy vọng đạt được”, giáo sư Berman chia sẻ.
Việc đạo diễn Charlie Nguyễn thực hiện phim về thiếu tướng tình báo Phạm Xuân Ẩn là trường hợp hiếm gặp tại thị trường điện ảnh Việt Nam. Nhiều thập kỷ qua, đề tài chiến tranh nói chung và phim tiểu sử anh hùng cách mạng thường là “đặc sản” của các hãng phim nhà nước, được sản xuất theo đặt hàng nhằm phục vụ mục tiêu chính trị.
Thêm vào đó, kể từ sau phim truyền hình Vị tướng tình báo và hai bà vợ (2003), đề tài này vẫn chưa có thêm tác phẩm gây được tiếng vang. Ấn tượng của khán giả về những chiến sĩ hoạt động tình báo tại Việt Nam vẫn chỉ dừng lại ở Ông cố vấn (1996) hay Ván bài lật ngửa (1982-1987).
 |
| Trong sự nghiệp, giáo sư Berman đã dành nhiều thời gian và công sức nghiên cứu lịch sử cuộc chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam. Ảnh: Bá Ngọc. |
Từ lượng tư liệu trong X6 - Điệp viên hoàn hảo, có nhiều hướng phát triển mà bản chuyển thể điện ảnh có thể lựa chọn. Phim có thể xoáy sâu vào một giai đoạn trong cuộc đời Phạm Xuân Ẩn hoặc thuật lại nó từ đầu đến cuối. Tác phẩm cũng có thể được làm dưới dạng tiểu sử tái hiện chân dung nhân vật hoặc lấy Phạm Xuân Ẩn làm cảm hứng để dựng nên một nhân vật hư cấu… Hiện chưa rõ tác phẩm điện ảnh của Charlie Nguyễn sẽ lựa chọn hướng đi nào.
Với tư cách cố vấn lịch sử cho bộ phim, giáo sư Larry Berman bày tỏ quan điểm: “Tất cả những gì tôi biết là viết sách, không phải làm phim hay tạo kịch tính cho tác phẩm, đặc biệt với một nhân vật có cuộc đời phức tạp như Phạm Xuân Ẩn. Đây sẽ là một bộ phim điện ảnh, không phải tác phẩm tài liệu, thế nên Charlie Nguyễn sẽ là người đưa ra các quyết định trên khía cạnh sáng tạo”.
