Hài kịch đang hưng thịnh hay suy vong?

Đạo diễn Lê Quốc Nam – người nhiều năm gắn bó với sân khấu hài chia sẻ với Zing.vn về lý do sân khấu hài miền Nam đang chỉ là ánh lửa tàn.

Đạo diễn Lê Quốc Nam đánh giá cao Hoài Linh, Trường Giang, Trấn Thành, Việt Hương. Ảnh: NVCC

Hài từng là thế mạnh của sân khấu miền Nam với số lượng nhóm hài và diễn viên hài lớn gấp nhiều lần ở miền Bắc. Nhưng đang tồn tại một nghịch lý,  ở thời điểm tưởng như hài đang thịnh vượng nhất với độ phủ sóng của rất nhiều game show hài, phim hài thì cũng là lúc sân khấu hài miền Nam gần như đang thoi thóp. 

Lý do hài kịch đang hấp hối

Nhìn vào số lượng các chương trình hài, độ phủ sóng của các diễn viên hài, cát-xê của những tên tuổi đình đám trong làng hài như Hoài Linh, Trấn Thành, Việt Hương, Trường Giang nhiều người cho rằng hài đang trở thành số một trong nghệ thuật. Điều này quả là điều ít ai ngờ tới vì mới vài năm trước, những cái tên số một trong giới giải trí phải là những tên tuổi trong làng nhạc như: Đàm Vĩnh Hưng, Mỹ Tâm, Hồ Ngọc Hà. Ngôi vương hiện tại thuộc về các nghệ sĩ hài. Nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc sân khấu hài đang thịnh vượng, phát triển. Thậm chí, tôi khẳng định, sân khấu hài đang tan rã.

Tại sao nói sân khấu hài sắp đến ngày tàn?

Giai đoạn năm 2000 - 2007, có thể nói là thời hoàng kim của hài với 28 nhóm hoạt động sôi nổi. Khi đó, mỗi tối, mỗi nhóm hài thường chạy tới 10 show. Một nhóm hài lại quy tụ các diễn viên nổi tiếng như nhóm kịch Thanh Bạch – Xuân Hương, nhóm Hồng Tơ – Bảo Chung… Nhóm hài của tôi và cố nghệ sĩ Hữu Lộc là hai nhóm trẻ nhất, dù đem tới làn gió mới nhưng để có được chỗ đứng không dễ.

Tôi nhớ, để được diễn tại sân khấu 126, chúng tôi sung sướng, thổn thức cả đêm không ngủ. Ngày đó, các sân khấu duyệt vở khó, không phải diễn thế nào cũng được. Bây giờ, các nhóm hài không tên tuổi, diễn tiểu phẩm không có nội dung cũng có thể được biểu diễn.

Vì sao nhà tổ chức sẵn sàng chọn những nhóm nhỏ, tiểu phẩm không nội dung? Vì họ đặt yếu tố lợi nhuận lên hàng đầu. Họ không quan tâm đến việc đem đến cho khán giả những tiết mục gì mà chỉ quan tâm, tối nay được bao nhiêu tiền. Vì điều này, những diễn viên hài tên tuổi đành lẳng lặng rút khỏi sân khấu. Họ chuyển hướng đi làm diễn viên truyền hình, tập trung vào kịch, kinh doanh… Sân khấu hài vì vậy trở nên èo uột.

Thứ hai, vào thời hoàng kim, diễn viên hài quá thực dụng, không tính đường dài. Trái với các diễn viên hài miền Bắc, show ít nhưng cát-xê cao, diễn viên hài miền Nam cát-xê rất thấp. Diễn viên hài đình đám cũng chỉ bằng với cát-xê của một ca sĩ bậc trung. Vì sao? Bởi diễn viên hài dễ dãi. Ví dụ, họ chạy show tỉnh Cần Thơ, có show ở Tiền Giang mời, cát-xê thấp hơn, vẫn nhận vì tiện đường.

Điều này vô hình chung kéo giá cát-xê hài xuống thấp. Người duy nhất thoát khỏi guồng quay này, khẳng định vị thế bởi kiên quyết giữ giá cát- xê đúng với vị trí của mình là Hoài Linh. Chính vì suy nghĩ đường dài này, Hoài Linh trụ vững ngôi sao hài số một đến tận bây giờ.

So với các loại hình nghệ thuật khác như kịch nói, cải lương, sân khấu hài phát triển tự phát, không có sự liên kết giữa các hội viên. Sau này, Hoài Linh có thành lập CLB Hội nghệ sĩ hài TP HCM nhưng hơi muộn vì sân khấu hài lúc đó đang thoi thóp. Đó là chưa kể Hoài Linh chưa thể toàn tâm toàn sức vì anh ấy còn lo xây dựng nhà thờ Tổ nghiệp. 

Những diễn viên hài số một trong làng giải trí. Ảnh: BTC

Cánh én có thể làm nên mùa xuân?

Khán giả có thể đang rất thích hài nhưng chỉ một số diễn viên hài sống được với nghề. Hiện nay, Hoài Linh, Việt Hương, Trấn Thành, Trường Giang là 4 cá thể mạnh nhất của sân khấu hài. Bằng tài năng, đúng thời cơ và may mắn, họ đã vượt ra khỏi cuộc khủng khoảng, khẳng định được vị thế của mình. Còn lại, những tên tuổi khác đều đang rất èo uột. 

Theo tôi 4 cá thể nổi bật này là 4 cá thể hoàn hảo nhất. Họ là cái tên không thể thay thế trong mỗi chương trình. Chúng ta có thể thấy, bên cạnh cái tên Việt Hương, nhà sản xuất có thể tìm được những người tương tự, danh tiếng ngang bằng nhưng tại sao họ không chọn dù phải trả giá cát-xê cao hơn? Vì trong lòng khán giả chỉ thích Việt Hương. Đó là chưa kể, sự xuất hiện của họ đảm bảo lượng rating, quảng cáo. Thời buổi này, người ta làm kinh tế nên cần cái tên trước, sức diễn tính sau. 

Nói về sự mới mẻ của 4 cá thể này thì có thể chỉ là làn gió nhẹ nhưng họ lại tạo ra sự thoải mái và dễ chịu với khán giả. Bản thân tôi là người không thích xem phim Việt vì nội dung không logic, phi thực tế, xem từ đầu đến cuối, không hiểu đạo diễn muốn nói gì nhưng tôi lại có thể ngồi xem một số game show hài hiện nay. Tôi sẽ chuyển kênh ngay nếu thấy họ diễn, họ giả tạo nhưng họ tự nhiên và chân thật. Rõ ràng, họ chính là họ, nhờ vậy đã thoát ra khỏi nghề diễn của mình. 

Có thể khẳng định, họ là số ít đứa con khỏe mạnh, cường tráng của làng hài nhưng bấy nhiêu đó không thể cứu được 80% số lượng những đứa con "bệnh tật" khác. Vì vậy, danh tiếng và độ phủ sóng của họ khó có thể cứu sân khấu hài thoát khỏi ngày tàn. Nói như vậy không có nghĩa là hết đường. Tôi hi vọng, người duy nhất cứu được hài kịch lúc này là Hoài Linh vì chỉ có anh ấy mới đủ tâm và tầm.