Ngày 9/1, phiên tòa xét xử Đinh La Thăng và 21 đồng phạm trong vụ án xảy ra tại Công ty cổ phần xây lắp dầu khí Việt Nam (PVC) bước sang ngày làm việc thứ 2.
Các diễn tiến đáng chú ý trong phiên xử sáng 9/1:
- HĐXX để Vũ Đức Thuận, nguyên Tổng giám đốc PVC và Nguyễn Mạnh Tiến, nguyên Phó tổng giám đốc PVC cách ly để làm rõ lời khai của Trịnh Xuân Thanh.
- HĐXX chất vấn bị cáo Đinh La Thăng chuyện PVC có đủ năng lực làm tổng thầu.
- Ông Đinh La Thăng từng chất vấn cấp dưới vì sao không chuyển tiền cho PVC.
- Trịnh Xuân Thanh nói gì về khả năng khi được nhận thêm Dự án Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2?
'PVC có đủ năng lực thực hiện'
Bị cáo Đinh La Thăng khai giữ vai trò Chủ tịch HĐTV Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) từ tháng 2/2006 đến tháng 8/2011. Công việc của ông ta là tổ chức thực hiện, triển khai đường lối, chính sách, chỉ đạo thành viên tập đoàn.
Khi bị hỏi tại sao lại chỉ định PVC làm tổng thầu, ông Thăng khai việc chỉ định đơn vị này xuất phát từ chiến lược phát triển Tập đoàn dầu khí Việt Nam đến năm 2025 đưa dầu khí thành tập đoàn kinh tế mạnh. Trong đó có nội dung quan trọng là tăng doanh thu dịch vụ trong tổng doanh thu.
Lý giải về việc chọn PVC làm tổng thầu, bị cáo Thăng cho hay vì tình hình lúc đó rất cấp bách.
"Trước khi chọn PVC làm tổng thầu có kiểm tra năng lực tài chính không?", tòa hỏi. Ông Thăng đáp việc chọn căn cứ vào năng lực cũng như căn cứ vào thực tiễn. Bản thân ông ta đồng ý về mặt nguyên tắc cho PVC làm tổng thầu. Lý do thứ 2 chọn PVC làm tổng thầu vì năm 2010, có lãi 1.000 tỷ đồng đồng thời PVN cũng bán 40% cổ phần của PVC, thu được 2.500 tỷ đồng. Trước đó, PVC và Lilama từng liên doanh trong một số dự án, thực hiện triển khai tốt, tiết kiệm được khoản tiền lớn vì hoàn thành trước tiến độ…
“Tại thời điểm đó bị cáo có kiểm tra báo cáo tài chính của PVC để xem đơn vị này có đủ năng lực hay không?” tòa nêu câu hỏi.
"HĐTV làm việc có bộ máy giúp việc, các phòng ban đều có báo cáo PVC đủ năng lực thực hiện. Căn cứ vào báo cáo của chủ đầu tư, HĐTV đã xem xét, giao cho giám đốc trực tiếp chỉ đạo”, ông Thăng khai.
Tòa hỏi, ngày 24/2 bị cáo mới phê duyệt thiết kế điều chỉnh đầu tư, làm sao sau 4 ngày có thể khởi công xây dựng được khi hồ sơ còn thiếu. Thăng đáp: “Thưa chủ tọa, đối với tập đoàn không phải chỉ thực hiện Thái Bình 2 mà thực hiện hàng trăm dự án, công trình. Do đó để đảm bảo tiến độ, tập đoàn luôn luôn chỉ đạo đồng bộ các công việc”.
Người từng đứng đầu Tập đoàn PVN nói: “Đối với bị cáo, PVC là đơn vị hạch toán độc lập, công ty đại chúng, kiểm toán hàng năm công khai trên thị trường, lãi của PVC gần 1.000 tỷ. Còn khó khăn tại một thời điểm nhất định là việc hết sức bình thường”. Sau đó, Đinh La Thăng khai việc chỉ định PVC là chủ trương đúng.
"Đến giờ bị cáo nhận thức quá trình chỉ đạo có sai phạm”, tòa hỏi. Bị cáo Thăng đáp: Suốt quá trình điều tra bị cáo cũng nhận trách nhiệm trước cơ quan điều tra, trách nhiệm người đứng đầu. Đến nay sau 10 năm vụ án được phá, nhìn lại vụ án trong bối cảnh 10 năm về trước bị cáo có nóng vội, có lúc quá quyết liệt dẫn đến nhiều lúc quyết định sai.
 |
| Bị cáo Đinh La Thăng tại phiên xử sơ thẩm. Ảnh: P.D. |
Ông Thăng từng 2 lần truy cấp dưới tại sao không chuyển tiền cho PVC?
Khi bị thẩm vấn về việc yêu cầu tạm ứng 10% giá trị hợp đồng khi hợp đồng 33 chưa có đủ các điều kiện, ông Thăng khai lúc đó chưa biết gì về hợp đồng trên.
Trước lời khai này, HĐXX hỏi bị cáo Ninh Văn Quỳnh: "Bị cáo Quỳnh hôm qua có khai về quá trình giám sát hợp đồng còn thiếu sót, bị cáo đã báo cáo với HĐTV”. Quỳnh đáp: “Bị cáo chỉ báo cáo về hợp đồng 33, còn một số khiếm khuyết báo cáo trực tiếp với anh Nguyễn Xuân Sơn. Bị cáo không báo cáo với anh Đinh La Thăng”.
Tòa hỏi thêm bị cáo Vũ Hồng Chương, nguyên Trưởng ban quản lý Dự án điện lực Dầu Khí Thái Bình 2 thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam liên quan tới các cuộc họp 31/3 và 1/6. Ông Chương khai tại cuộc họp hôm 31/3, ông Đinh La Thăng có chỉ đạo rà soát lại hợp đồng để ký lại giữa PVC và PVN. Ngày 1/6 thì yêu cầu ban quản lý dự án tạm ứng 10% giá trị hợp đồng.
Theo lời bị cáo Chương, ông ta còn bị Đinh La Thăng gọi lên hỏi tại sao không chuyển tiền cho PVC. Bị cấp trên hỏi, ông Chương cho biết đã nói với ông Thăng xem lại công văn hợp đồng 33 không phù hợp với nghị định số 48 của Chính phủ…
"Sau đó ông Thăng gọi Nguyễn Xuân Sơn lên hỏi tại sao không chuyển tiền. Lúc đó tôi thấy hợp đồng mới chuyển đổi chủ thể, hợp đồng có 2 trang, chưa có phòng ban nào ký nháy vào đó…”, Chương khai tại tòa.
Trước lời khai trên, HĐXX hỏi bị cáo Thăng có ý kiến gì không. Ông Thăng nói tôn trọng ý kiến của Chương, tôn trọng ý kiến của các bị cáo tòa hỏi thêm để làm rõ.
Trịnh Xuân Thanh khai gì khi nhận thêm Dự án Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2?
Trước đó, hai bị cáo được HĐXX hỏi là Vũ Đức Thuận (sinh năm 1971), nguyên Tổng giám đốc PVC và Nguyễn Mạnh Tiến (sinh năm 1966), nguyên Phó tổng giám đốc PVC. Sau một số câu hỏi, luật sư cho rằng để làm rõ vai trò của bị cáo Trịnh Xuân Thanh, nguyên Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc PVC, HĐXX cần cách ly Thuận và Tiến ra phòng riêng.
Sau khi lời đề nghị trên được thực hiện, HĐXX thẩm vấn bị cáo Thanh. Đứng trên bục, Trịnh Xuân Thanh khai bản thân là lãnh đạo đơn vị, thực hiện triển khai kế hoạch năm thông qua PVC.
Trả lời về vấn đề tài chính của PVC năm 2011, nguyên Chủ tịch HĐQT PVC nói 2 năm trước đó PVC đã là công ty đại chúng. Theo báo cáo năm 2011, Thanh nói có lãi nhưng ông không nhớ con số là bao nhiêu. Lúc này đã tiềm ẩn nguy cơ thua lỗ.
Đến 2011, mức vốn mà chủ đầu tư cho các công ty thành viên vượt. Bởi vốn điều lệ khoảng 2.500 tỷ mà vốn đầu tư trên 3.000 tỷ. Nói tới đó, bị cáo Thanh đi vào lý giải nguyên nhân, cho rằng có sự vượt trên là vì lúc đó thực hiện tái cơ cấu. PVC là 1 trong 5 mũi nhọn của PVN. PVC thuộc khối dịch vụ thực hiện thi công xây lắp. Khi thực hiện tái cơ cấu thì PVN có chuyển một số đơn vị như bất động sản, tài chính của điện lực,… về tổng công ty của ông ta.
"Khi chuyển về PVC, các đơn vị trên không có vốn. Chính vì vậy số tiền đó vượt lên, tổng công ty không đủ vốn”, Trịnh Xuân Thanh lý giải.
Trước câu hỏi của HĐXX rằng lúc đó PVC có vay ngân hàng không, bị cáo cho biết trước khi chuyển về chỉ vay vốn ngân hàng để kinh doanh nhưng sau khi chuyển về, vay ủy thác qua Oceanbank, một số khác thì có thể cho nợ.
"Bị cáo cũng chỉ là người đại diện vốn. Việc tăng vốn không đúng lộ trình 2011 nên mới như thế”, Thanh khai. Cũng theo lời bị cáo, khi PVN chỉ đạo PVC thực hiện Dự án Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2, PVC là đơn vị thi công nên rất mừng vì đã được chọn làm tổng thầu. PVC lúc đó cũng đi liên hệ với nhà thầu nước ngoài.
"Bản thân bị cáo lúc đó biết PVC cũng chưa đủ điều kiện nhưng thực tế thời điểm đó cả nước cũng chỉ có PVC và Lilama làm được. Lúc đó PVC cũng từng liên kết với Lilama thực hiện dự án vượt tiến độ và rất thành công", bị cáo đang bị truy tố 2 tội Tham ô tài sản và Cố ý làm trái khai.
Theo lời Thanh, khi thực hiện dự án Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2, họ mong muốn xây dựng tốt cho tập đoàn.
"Với năng lực như vậy theo bị cáo nhận thức việc gánh thêm dự án Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2 là gánh nặng hay thuận lợi?”, tòa hỏi. Thanh khai việc mất cân đối tài chính là do thực hiện tái cơ cấu thì kế hoạch 2012 tăng vốn để trả. Tại thời điểm như vậy, một đơn vị xây lắp nhận được dự án như thế là rất tốt, có dự án sẽ có lợi nhuận. Khi khó khăn có công việc càng mừng. Bị cáo biết đây là dự án lớn.
"PVN duyệt cho PVC nhiều dự án khi PVC đang khó khăn là tạo thuận lợi hay tăng thêm khó khăn”, tòa hỏi lại. Thanh khẳng định đây là điều thuận lợi. “Nhận được công việc, thuận lợi nhiều hơn là khó khăn”, bị cáo đáp.
 |
| Bị cáo Vũ Đức Thuận (áo xám, cổ viền đỏ) tại phiên tòa sáng 8/1. Ảnh: P.D. |
'Anh Đạt rất bức xúc, lên phòng bị cáo gần như là khóc'
Ngay sau đó, HĐXX cho bị cáo Phạm Tiến Đạt, nguyên Kế toán trưởng PVC lên đối chất. Bị cáo 39 tuổi nói về nguyên tắc tiền tạm ứng phải sử dụng đúng dự án. Do mất cân đối trầm trọng mà HĐQT PVC quyết định góp vốn vào lúc mất nguồn vốn nên công ty phải chiếm dụng tiền dự án khác.
“Bị cáo cũng báo cáo việc dùng tiền này là không được”, Đạt nói và khai rằng cuộc họp giao ban nào cũng báo cáo với HĐQT, Ban giám đốc và các phòng ban về việc sử dụng tiền. Chủ trương đầu tư là HĐQT quyết, việc thực hiện là Tổng giám đốc giao Ban kế toán xem xét nguồn vốn để báo cáo phê duyệt.
Khi góp vốn vào 5 công ty là thực hiện Nghị quyết HĐQT đúng không? Đạt xác nhận và khẳng định về nguyên tắc không ai cho vay góp vốn. Do không có tiền nên bị cáo phải làm theo chỉ đạo cấp trên. Lúc này, Trịnh Xuân Thanh ngồi ngay sau lưng, lắng nghe chăm chú.
Tiếp tục được xét hỏi, bị cáo Thanh đứng lên bục trả lời, 2 tay đan chéo: “Anh Đạt nói có phần đúng”. Tuy nhiên cựu Chủ tịch PVC cho rằng Tổng giám đốc và kế toán có trách nhiệm báo cáo xem nghị quyết đúng hay sai.
Trịnh Xuân Thanh khai ông ta nhận thức việc sử dụng là sai. “Thời điểm đó anh Đạt rất bức xúc, lên phòng bị cáo gần như là khóc. Bị cáo báo cáo HĐQT về việc sử dụng sai và có văn bản yêu cầu các dự án dùng đúng tiền”, Thanh khai ở tòa.
Bị cáo Tiến cũng khẳng định việc chi tiền thực hiện theo nghị quyết HĐQT. “Nếu không có nghị quyết bị cáo không dám. Quá trình chuyển tiền không phải mình bị cáo ký là xong”, Tiến nói.
 |
