Ngày 2/8, Sở Tư pháp TP.HCM tổ chức tọa đàm Giải pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác hòa giải ở cơ sở.
Tọa đàm này là một trong chuỗi hoạt động trong năm 2017 do cụm thi đua số 2 gồm phòng tư pháp các quận 4, 6, 8, Gò Vấp, Bình Thạnh, Tân Phú, Phú Nhuận tổ chức.
Tình tay ba tuổi xế chiều
Bà Hoa kể vợ chồng ông Ngọc đã gần 70 tuổi, có cháu nội, cháu ngoại đầy đủ, gia đình êm ấm, không điều tiếng gì ở địa phương. Nhưng một buổi chiều nọ, có người phụ nữ tên Hà khóc sướt mướt chạy tới gặp bà.
Chị Hà kể trong nước mắt rằng chị gãy gánh tình duyên giữa đường, một mình nuôi con nên khi gặp người tốt như ông Ngọc thì đem lòng yêu mến. Ông Ngọc thường qua lại và thỉnh thoảng có cho tiền chị phụ nuôi con nên tình cảm ngày càng mặn nồng. Giờ vợ ông Ngọc biết chuyện làm ầm lên, chửi đổng, chị khổ sở vì ngày nào cũng nghe những lời đay nghiến của vợ ông Ngọc vì gần nhà nhau.
 |
| Bà Nguyễn Thị Hoa (đứng), hòa giải viên quận Tân Phú, TP.HCM, chia sẻ kinh nghiệm tại tọa đàm. |
“Nghe xong tôi cũng bất ngờ nhưng phải khuyên nhủ cô ấy cố gắng tìm mọi cách dừng ngay mối quan hệ với ông Ngọc”. Bà Hoa phân tích: Xét về đạo đức thì chị Hà là người thứ ba. Xét về pháp luật, chị Hà cũng vi phạm vì họ là vợ chồng hợp pháp được pháp luật bảo vệ, chị Hà chen vào mối quan hệ ấy là có lỗi.
Bà Hoa tiếp: “Cũng tội nghiệp vì chị Hà đang tuổi hồi xuân, cần người quan tâm. Nhưng tôi chưa kịp tìm hiểu đầu đuôi câu chuyện thì tới lượt vợ ông Ngọc tìm đến để tố chồng về chuyện ngoại tình”. Bà bảo ban đầu thấy chồng khác khác, sau thì chưng diện và lạnh nhạt với bà. Bà gặng hỏi thì ông Ngọc kể ra sự thật. Bà muốn hòa giải viên (HGV) tìm cách gỡ rối và để ông Ngọc quay về chứ bà không muốn ly hôn. Bởi ông bà đã lớn tuổi, có sui gia, có cháu nội ngoại, con cái thành đạt...
“Xác định đây là ca khó nên ban đầu tôi khuyên nhủ hai bên bình tĩnh. Sau đó tôi đến nhà chị Hà và cả gia đình ông Ngọc để tìm hiểu hoàn cảnh tường tận", bà Hoa kể.
Sau đó bà Hoa nói với vợ ông Ngọc rằng nếu muốn giữ chồng thì không nên làm lớn chuyện. Ông cũng tỏ ra hối hận, hứa bỏ tính trăng hoa thì bà nên tha thứ và theo dõi xem chồng có giữ lời hứa không.
Bà Hoa cũng khuyên chị Hà nên từ bỏ ông Ngọc vì cả lý lẫn tình chị đều sai, có thể bị phạt hành chính, thậm chí hình sự. Rồi khi lớn lên con của chị sẽ biết chuyện, nghĩ về mẹ như thế nào? Dù phải tới lui khuyên giải nhiều lần nhưng với sự kiên trì của mình, bà Hoa đã thành công.
Kết quả là ông Ngọc và chị Hà không còn qua lại với nhau nữa, khu phố bình yên, vợ chồng ông Ngọc sáng sáng lại chở nhau đi ăn sáng, uống cà phê.
Phải chủ động, nhiệt tình
Đó là giải pháp ông Phạm Minh Trí, HGV quận Phú Nhuận, đưa ra. Theo ông Trí, tổ hòa giải cơ sở phải chủ động tiếp cận, can thiệp ngay khi mâu thuẫn bắt đầu để không bùng phát lớn. Sau đó cần động viên, can thiệp chứ không chờ đương sự gửi đơn yêu cầu giải quyết. Ngoài ra, muốn hòa giải tốt phải am hiểu tận tường câu chuyện dẫn đến mâu thuẫn, nhiều khi chỉ là chuyện vặt vãnh nhưng cư xử không khéo nên thành phức tạp. Chẳng hạn có khi chỉ là chuyện tắm rửa cho chó làm nước chảy qua nhà hàng xóm, rồi lời qua tiếng lại, xích mích….
Cũng theo ông Trí, HGV cần phải nắm chắc địa bàn, hộ dân cư, nghề nghiệp, tính tình của người cần hòa giải. Với người nóng tính thì phải nói kiểu nào để họ chịu nghe. HGV còn phải đóng vai trò như tổ dân phố, khu phố, mặt trận, chi hội luật gia, tư pháp, cựu chiến binh, trợ giúp pháp lý cộng đồng… “Tôi nhắm mắt lại cũng có thể vẽ sơ đồ các hộ dân nơi tôi phụ trách. Làm cái nghề này ngoài uy tín thì phải chịu khó, nhiệt tình và có trách nhiệm thì mới làm tốt được", ông Trí chia sẻ.
Bà Nguyễn Thị Hoa bổ sung, HGV làm nghề bằng cái tâm, cái tình chứ chưa hẳn là đúng quy trình mà xong. Chưa kể phải tìm hiểu cơ bản về các quy định pháp luật liên quan đến việc hòa giải như Luật Hôn nhân và gia đình, Luật Đất đai, Nhà ở, Môi trường…
Ông Nguyễn Văn Vũ, Phó giám đốc Sở Tư pháp TP.HCM, cho rằng nhiệm vụ của các phòng tư pháp quận, huyện là làm sao để khi xảy ra tranh chấp, mâu thuẫn thì người dân biết tới tổ hòa giải để nhờ cậy. Họ phải biết gặp ai để giãi bày, tâm sự. Mục đích của hòa giải là giúp các bên tìm được tiếng nói chung, giải quyết ổn thỏa mâu thuẫn, tranh chấp. Nếu các tổ HGV làm tốt thì sẽ giảm tải cho các cơ quan hành chính, cơ quan xét xử.
Chẳng hạn như xây nhà làm nứt tường nhà hàng xóm, HGV cơ sở có thể cho các bên tự thương lượng với nhau về bồi thường. Thậm chí phân tích khả năng nếu kiện ra tòa, thời gian giải quyết để hai bên cân nhắc, lựa chọn cách xử lý hợp lý, hợp tình. Muốn vậy phải trang bị kiến thức pháp luật khi làm việc. Tổ hòa giải nào có HGV am hiểu pháp luật thì đó chính là lợi thế.
Hòa giải viên giúp cha hết đánh con
Bà Nguyễn Thị Hoa tâm sự: “Lần đó tôi đến nhà dân thì bị anh chồng đuổi rồi mắng: “Chuyện nhà tôi, tôi tự xử lý. Chị rảnh, chị không chồng chị mới lo bao đồng chứ ai cũng lo cơm áo gạo tiền hết”. Tôi buồn lắm nhưng mình đã làm cái nghề này rồi thì phải biết dẹp hoàn cảnh cá nhân để lo tròn trách nhiệm”.
Vợ chồng anh này có ba đứa con nhỏ, đẻ dày nên rất vất vả khi chăm con. Người chồng thường hay đánh đập tụi nhỏ đến mức hàng xóm phải gọi điện thoại nhờ can thiệp. Hiểu được áp lực ấy, bà Hoa vẫn kiên nhẫn dù không được chào đón. Nhiều buổi chiều bà cứ xông vào nhà phụ chăm con cho họ rồi tỉ tê với người chồng rằng dù lý do gì cũng không được đánh con. “Tôi trở thành vú em của gia đình ấy lúc nào không biết. Nhưng tôi vui và hạnh phúc vì ông chồng đã đổi tính, không trút giận áp lực công việc lên vai vợ con nữa...”, bà Hoa nói.
