Theo thông tin được đăng tải trên các tờ báo, chỉ tính từ đầu năm 2015 tới nay, trên địa bàn cả nước xảy ra ít nhất 11 vụ án mạng mà hung thủ và nạn nhân là học sinh cấp 2, cấp 3. Trong đó, một tuần đầu tháng 5 xảy ra 2 vụ. Rất nhiều vụ án xảy ra ngay trong khuôn viên và trước cổng trường học.
Chỉ vì tức nhau câu nói, một cái nhìn, chê nhau kiểu tóc lạ…, những sát thủ nhí sẵn sàng rút dao đâm chết bạn học. Nghiêm trọng hơn, không ít vụ trọng án với những tình tiết dã man, gây chấn động dư luận.
 |
| Hiện trường vụ 2 học sinh ẩu đã khiến 1 người chết hôm 12/1 trước cổng trường THCS Đan Phượng, Hà Nội. |
Điển hình, ngày 3/5 vừa qua, tại thôn Dương Ô (phường Phong Khê, TP Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh), vụ án xảy ra khiến em Nguyễn Thị H (SN 1999, học sinh lớp 9 trường THCS Phong Khê) tử vong. Hung thủ được xách định là Nguyễn Hoàng Long, bạn học cùng lớp H.
Khủng khiếp hơn, khi gây án xong, hung thủ tìm cách xoá dấu vết bằng cách kéo xác nạn nhân xuống bờ ao, rồi lấy chiếc xe đạp điện của nạn nhân bỏ trốn khỏi hiện trường.
Trước đó, hồi tháng 1, dư luận hết sức bàng hoàng trước vụ án mà nghệ sĩ Đỗ Linh bị giết hại dã man bằng dao tại một căn nhà trên đường Hưng Phú, phường 10, quận 8, TP HCM. Hung thủ giết hại nghệ sĩ này là nam học sinh mới 15 tuổi, Nguyễn Công Bảo, ở phường 1, quận 5, TP HCM.
Có thể nói, số lượng các vụ án mạng liên quan lứa tuổi học sinh đang xảy ra ngày một nhiều. Vậy đâu là nguyên nhân khiến những nam sinh này giết người không chút ghê tay? Chuyên gia tâm lý Nguyễn An Chất - Giám đốc Công ty tâm lý An Việt Sơn chia sẻ về vấn đề này.
 |
| Nhà nghiên cứu tâm lý Nguyễn An Chất. |
- Thưa ông, gần đây liên tiếp xảy ra các vụ án mạng mà hung thủ là học sinh cấp 2, cấp 3, ông nghĩ gì về điều này?
- Đúng là trong khoảng 1 - 2 năm trở lại đây, số vụ án do các nam sinh gây ra có xu hướng tăng. Trong đó, có cả các vụ trọng án như giết người, cướp của chứ không chỉ những án bình thường. Chỉ vì những lý do rất vớ vẩn, học sinh cũng có thể giết nhau.
Bên cạnh đó, tình trạng nữ sinh đánh lộn, túm tóc, xé quần áo, chửi nhau cũng xảy ra rất nhiều.
Đó thực sự là điều đáng buồn, là lời cảnh báo cho mỗi gia đình và toàn xã hội trong việc nuôi dưỡng, giáo dục thế hệ mầm non của đất nước.
Tuy nhiên, đây không phải hiện tượng phổ biến, chiếm số đông trong xã hội. Chúng ta không nên coi đó là biểu hiện của sự suy thoái đạo đức của một thế hệ, hãy coi đó là vấn đề nguy kịch của xã hội hiện đại.
Bên cạnh việc đáng trách, bản thân tôi thấy các học sinh gây án cũng rất đáng thương. Các em phạm tội sẽ bị pháp luật xử lý, đó là một điều thiệt thòi cho chính các em. Ở lứa tuổi này, các em chưa thể nhận thức toàn diện về hành vi, cũng như hậu quả của hành vi do mình gây ra.
- Theo ông, đâu là nguyên nhân khiến học sinh dễ dàng rút dao đâm chết người khác, thậm chí đó là bạn học của mình?
- Có nhiều nguyên nhân khiến học sinh đánh lộn, thậm chí giết người. Trước hết, về mặt trực tiếp, có thể các em nổi nóng, ức chế vì một câu nói, sự trêu đùa của bạn bè.
Tuy nhiên, trong các vụ án, đặc biệt trọng án, do học sinh gây ra, phần lớn vì các em này không được giáo dục, dạy bảo tốt. Như tôi đã nói, các em chưa nhận thức được hành vi và hậu quả có thể xảy ra.
Lỗi ở đây một phần cũng do người lớn, do tác động của môi trường sống thiếu lành mạnh. Tính cách của một học sinh chịu ảnh hưởng bởi 3 môi trường giáo dục cơ bản là trong xã hội, gia đình và nhà trường. Cả 3 môi trường này hiện nay đều có những vấn đề chưa thực sự ổn.
Trước hết, ở thời điểm bùng nổ Internet, mạng xã hội, sự phổ biến của máy tính, điện thoại hiện nay giúp học sinh dễ dàng tìm kiếm những kiến thức bổ ích. Nhưng đó cũng là con dao hai lưỡi, bởi trong các môi trường này đầy những thông tin, trò chơi, phim ảnh bạo lực, trái thuần phong mỹ tục.
Ở lứa tuổi vị thành niên, học sinh nhận thông tin nhưng chưa biết lựa chọn, xử lý, chưa biết thông tin nào đúng, cần thiết cho cuộc sống của mình. Chính vì thế, một khi tiếp nhận quá nhiều những thông tin bạo lực, các em sẽ có xu hướng hành động giống như vậy.
Từ đó, khi gặp điều gì trái với ý muốn xảy ra trong cuộc sống, một số học sinh sẽ có xu hướng nổi nóng, hành động tức thời theo bản năng mà không suy nghĩ tới hậu quá. Hành động bản năng đó chính là đánh nhau, giết người.
Có thể nói, một số học sinh hiện nay có nhiều hành vi sai trái bởi các em đã sống trong một môi trường không tốt. Bản thân một đứa trẻ từ khi sinh ra như một tờ giấy trắng. Bị môi trường tác động tới bản thân như thế nào, các em có xu hướng đối xử với người khác như vậy.
Ở tuổi vị thành niên, các em luôn muốn khẳng định cá tính, gây sự chú ý, nổi trội hơn người khác… Nếu thiếu sân chơi lành mạnh, không có sự quan tâm, cảm thông của gia đình, nhà trường, các em dễ dàng sa ngã vào những mặt trái của xã hội.
Bên cạnh đó, học sinh không may mắn có bố mẹ ly hôn hoặc qua đời, các em thiếu thốn tình cảm và sự dạy bảo của gia đình, cũng dễ hình thành tâm lý xấu và dẫn đến có vi phạm pháp luật.
- Theo ông, nhà trường có trách nhiệm thế nào khi học sinh giết người?
- Nhà trường, nơi học sinh vi phạm pháp luật có trách nhiệm rất lớn và cần phải xem lại cách thức quản lý và giáo dục học sinh của mình. Bởi học sinh của họ đem dao, gây án ngay tại trường mà nhà trường không kịp thời phát hiện để có biện pháp ngăn chặn.
Nếu nhà trường tạo môi trường, sân chơi lành mạnh cho học sinh, thầy cô giáo luôn cởi mở, giúp đỡ, chia sẻ trước bất cứ vấn đề gì, có thể học sinh của họ sẽ nhờ tới sự can thiện của nhà trường khi các em cần giúp đỡ.
Ngược lại, khi tạo cho học sinh tâm lý lo sợ, các em sẽ có xu hướng tự xử lý khi mâu thuẫn xảy ra ngay tại trường học mà không muốn sự can thiệp của nhà trường.
- Sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán và 30/4 vừa qua, trên cả nước có hàng nghìn người nhập viện do đánh nhau, liệu điều này có ảnh hưởng tới trẻ em?
- Số người nhập viện do đánh nhau nhiều sau mỗi dịp nghỉ lễ, Tết cho thấy nếp sống, văn hóa ứng xử quá kém của một bộ phận người dân.
Trẻ em có hành động sai trái một phần cũng là do lỗi của người lớn. Người lớn như vậy, làm sao dạy bảo được trẻ em? Hết các trò chơi, phim ảnh bạo lực, giờ đây người lớn cũng đánh nhau, trẻ em biết học hỏi cái gì?
- Theo ông, làm sao để hạn chế các vụ án mạng thương tâm do học sinh gây ra?
- Rất nhiều gia đình hiện nay coi trọng đồng tiền quá mức mà không có thời gian quan tâm, chăm sóc con cái. Tôi khuyên các bậc phụ huynh nên giành nhiều thời gian hơn cho con cái.
Hãy động viên, trang bị cho con những kiến thức cơ bản về cuộc sống. Chẳng hạn, khi gặp vấn đề bức xúc, cần phải biết kìm chế bản thân, nhờ sự tư vấn, can thiệp của nhà trường, gia đình và các cơ quan chức năng.
Gia đình, nhà trường hãy dạy dỗ thế hệ trẻ bằng sự yêu thương, chia sẻ chứ không phải bằng những lời mắng mỏ hay roi vọt, bạo lực.
Đối với các cơ quan quản lý nhà nước trong cách lĩnh vực liên quan giáo dục trẻ em, thiếu niên, cần phải nâng cao hơn nữa trách nhiệm của mình. Toàn xã hội phải tạo môi trường lành mạnh cho các em.
Một vấn đề rất đáng lo ngại hiện nay, đó là tình trạng đồ chơi trẻ em và các quán Internet xuất hiện tràn lan ở khắp nơi.
Là người nghiên cứu tâm lý, chúng tôi nhận thấy chúng có tác động cực kỳ xấu tới sự hình thành nhân cách các em. Tuy nhiên, các nhà quản lý có thể không nhận thức rõ điều này.
Tôi kiến nghị cần phải tiến hành rà soát, xử lý nghiêm đối với các trường hợp vi phạm.
