Hội họa Việt Nam bất ngờ vượt kỳ vọng ở cuộc đấu giá Hong Kong

Lê Phổ - Composition, sơn dầu trên toan, kích thước 98 × 130 cm.

Tại phiên Modern & Contemporary Day Auction của nhà Sotheby’s Hong Kong (Hong Kong, Trung Quốc) ngày 29/9 vừa qua, hội họa Việt Nam đã trở thành tâm điểm khi nhiều tác phẩm của các bậc thầy Trường Mỹ thuật Đông Dương đạt mức giá ấn tượng, vượt xa kỳ vọng ban đầu.

Trong đó, nổi bật là tranh lụa Couple avec éventail sous un cerisier en fleur (Cặp đôi với quạt dưới gốc anh đào nở hoa) của Mai Trung Thứ (1906–1980), được bán thành công với giá 768.000 USD, cao gấp đôi so với ước tính.

Tác phẩm Composition của Lê Phổ (1907–2001), sơn dầu trên toan gắn nhãn Findlay Chicago gây chú ý khi đạt 425.000 USD, vượt xa mức dự kiến ban đầu. Ngoài ra, bức tranh Pommiers en fleurs (Cây táo nở hoa) của ông cũng được gõ búa với mức giá 213.000 USD.

Họa sĩ Vũ Cao Đàm (1908–2000) đóng góp hai tác phẩm quan trọng là Composition (1978), bán ở mức 262.000 USD và Maternité (Mẹ và con) (1957), sơn dầu trên ván, được chốt giá 106.000 USD, gấp đôi ước tính ban đầu.

Việc các lô tranh liên tiếp vượt giá dự kiến đã khẳng định sức hút bền vững của nghệ thuật Việt Nam trên thị trường quốc tế, đồng thời cho thấy sự trỗi dậy ngày càng rõ nét của dòng tranh Đông Dương tại các sàn đấu giá hàng đầu thế giới.

Tên tuổi lớn vẫn vững vàng, nghệ sĩ trẻ chững lại

Song song với điểm sáng từ nghệ thuật Việt Nam, cuối tuần qua, các nhà đấu giá lớn tại Hong Kong cũng khởi động loạt phiên đấu giá mùa thu.

Không có “thảm họa” nào xảy ra, ít nhất là không có cú ngã đau trị giá 70 triệu USD như trường hợp Giacometti trước đây, nhưng kết quả phản ánh một “bình thường mới” đầy thận trọng, thay vì sự hồi phục mạnh mẽ mà thị trường mong đợi.

Tác phẩm Couple avec éventail sous un cerisier en fleur (Cặp đôi với quạt dưới gốc anh đào nở hoa), tranh lụa, của họa sĩ Mai Trung Thứ.

Các bậc thầy như Pablo Picasso, Yayoi Kusama, Yoshitomo Nara, Marc Chagall tiếp tục đạt kết quả ấn tượng, trong khi nhóm nghệ sĩ “siêu đương đại” từng làm mưa làm gió tại Hồng Kông vài năm trước lại đang giảm nhiệt rõ rệt.

Tổng cộng, Christie’s, Phillips và Sotheby’s thu về 136,3 triệu USD trong các phiên buổi tối, thấp hơn nhiều so với 208,6 triệu USD cùng kỳ năm ngoái. Khi đó, riêng phiên khai trương trụ sở mới của Christie’s tại The Henderson đã mang về 134 triệu USD. Năm nay, phiên thế kỷ 20/21 của Christie’s chỉ đạt 72,7 triệu USD, giảm 46%.

Christie’s bùng nổ, Phillips thử nghiệm và Sotheby’s ghi dấu kỷ lục

Phiên đấu giá tối 26/9 của Christie’s mở màn bằng thắng lợi bất ngờ khi tác phẩm Mattino di primavera (Buổi sáng mùa xuân) (2007) của Salvo bán được hơn gấp 3 lần ước tính cao, ở mức 650.000 USD. Trong 38 lô hàng, chỉ có 3 không tìm được chủ, trong đó có Chân dung tự họa ở Villa Borghese (2023) của Adrian Ghenie và Table with Conversation (1988) của David Hockney.

Đỉnh cao của buổi tối là Picasso với Buste de femme (1944) gần như gấp đôi ước tính cao 13,6 triệu USD, đạt 25,3 triệu USD, lập kỷ lục mới cho Picasso tại châu Á. Một tác phẩm khác, Nu assis appuyé sur des coussins (1964), cũng vượt kỳ vọng khi bán được 4,14 triệu USD. Cả hai đều có bảo chứng từ bên thứ ba.

Bức Buste de femme (Chân dung bán thân phụ nữ) là một trong những sáng tác thời kỳ Thế chiến II của Picasso.

Trái ngược, 8:50 (2020) của Lucy Bull, từng lập kỷ lục đấu giá tại Hong Kong năm 2022, nay chỉ đạt 604.000 USD, thấp hơn đôi chút so với ước tính 643.000 USD. Một số điểm sáng khác có thể kể đến như tác phẩm Untitled 09-1-5 (2008) của Zeng Fanzhi đạt 1,16 triệu USD, vượt ước tính 643.000 USD, trong khi Mask Series 1999 No. 2 bán tại Phillips hôm sau thu về 1,32 triệu USD, sát mức thấp nhất dự đoán.

Dù tổng doanh thu khiêm tốn, chiến lược định giá rõ ràng hiệu quả với 14 lô vượt ước tính cao, 7 lô sát trần, chỉ 3 lô rớt dưới kỳ vọng.

Ngày 27/9, Phillips tổ chức phiên đấu giá nghệ thuật hiện đại và đương đại, thu về 20,6 triệu USD từ 20 lô, giảm nhẹ 6,5% so với tháng 11/2024. Phiên này cũng khởi động suôn sẻ khi Basic Knot (2016) của Firenze Lai gấp đôi ước tính, bán 61.000 USD. flüchtling, 17/18′ 12’02 (2002) của Miriam Cahn cũng bán trên dự kiến, ở mức 166.000 USD.

Ngôi sao của buổi tối là Yoshitomo Nara với Pinky (2000), đạt 7,28 triệu USD, vượt ước tính. Andy Warhol, Picasso và Izumi Kato cũng tạo điểm nhấn, trong khi bộ sáu tác phẩm Six Works (2017) của Javier Calleja, bán không giá sàn, chỉ đạt 50.000 USD, thấp hơn rất nhiều so với dự kiến 154.000 - 282.000 USD.

Phillips cũng thử nghiệm hệ thống đấu giá “ưu tiên” mới về việc giảm phí cho người đặt giá trước 48 giờ. Theo công ty, 54% lô hàng cuối tuần đã được hưởng lợi từ cơ chế này.

Trong phiên Modern & Contemporary Evening Sale, Jonathan Crockett, Chủ tịch Phillips châu Á kiêm người điều hành đấu giá, đã trực tiếp gõ búa cho lot 11, tác phẩm Pinky (2000) của Yoshitomo Nara. Ảnh: Courtesy Phillips.

Ngày hôm sau, Sotheby’s kết thúc tuần với doanh thu 43 triệu USD từ 38 lô, giảm 17% so với năm ngoái nhưng tăng 13% so với phiên mùa xuân. Trong đó, có hai tác phẩm không bán được, bốn tác phẩm bị rút.

Dẫn đầu vẫn là Nara, với Can’t Wait ’til the Night Comes bán 10,3 triệu USD, chỉ thấp hơn chút so với ước tính. Một tác phẩm khác, Sprout the Ambassador, vượt trội hơn, đạt 2,37 triệu USD sau 5 phút đấu giá gay cấn.

Đáng chú ý, nghệ sĩ Trung Quốc Li Hei Di lập kỷ lục mới với There Was One Summer Returning Over and Over; There Was One Dawn I Grew Old Watching, đạt 343.000 USD, hơn gấp đôi dự kiến.

Bộ sưu tập của vợ chồng Dorothy và Roy Lichtenstein tiếp tục giữ vai trò trụ cột, cả 5 lô bán được, tổng cộng 5,9 triệu USD, nâng tổng doanh thu toàn cầu từ bộ sưu tập này lên 122,3 triệu USD, vượt xa ước tính.

Theo bà Jasmine Prasetio, quyền Giám đốc mảng nghệ thuật hiện đại và đương đại châu Á tại Sotheby’s, các nhà sưu tập Trung Quốc chiếm ưu thế, sở hữu 7/10 lô có giá trị cao nhất, bên cạnh sự tham gia mạnh mẽ từ Đông Nam Á.