Chua Soo Pong là một đạo diễn người Singapore từng dàn dựng một số chương trình tại Việt Nam, đáng kể hơn cả là vở tuồng cổ Dưới bóng đà huyền thoại.
Trong lần trở lại Việt Nam lần này, Chua Soo Pong nhận lời làm đạo diễn Hồng Lâu Mộng phiên bản Nhà hát Kịch Việt Nam. Đây cũng lần đầu tiên tác phẩm của Tào Tuyết Cần được chuyển thể trên sân khấu Việt.
Ngay khi thông tin về việc Hồng Lâu Mộng được dàn dựng, nhiều người hâm mộ một trong "tứ đại danh tác" này của Trung Quốc đã bày tỏ sự hồi hộp, chờ đợi.
Và sau vài tháng dựng vở, Hồng Lâu Mộng với bàn tay của Chua Soo Pong đã buổi diễn thử đầu tiên tại sân khấu thủ đô. Tuy vậy, về chất lượng, vở diễn còn nhiều điểm phải bàn luận.
'Chỉ còn tình yêu ở lại'
Hồng Lâu Mộng là một trong những tác phẩm của Trung Quốc được nhiều thế hệ khán giả Việt biết đến. Bản thân tiểu thuyết này cũng đã nhiều lần được chuyển thành các phiên bản sân khấu, truyền hình với các cách kiến giải khác nhau.
Là tiểu thuyết dài với hàng trăm nhân vật cũng tầng tầng lớp lớp thông điệp, Hồng Lâu Mộng từ xưa đến nay vẫn được xem là "một ca khó" trên sân khấu. Với đặc thù về thời lượng, cảnh trí, với bất cứ đạo diễn nào, việc dàn dựng Hồng Lâu Mộng cũng luôn gắn liền với áp lực, nhất là khi khán giả gần như đã nằm lòng nhân vật và cốt truyện.
Với phiên bản của Nhà hát Kịch Việt Nam, Chua Soo Pong cho biết ông quan tâm đến chủ đề tình yêu trong tác phẩm thuộc hàng "tứ đại danh tác Trung Quốc" này. Vì thế, khi dựng Hồng lâu mộng, ông tập trung vào các chương nói về tình yêu của Lâm Đại Ngọc và Giả Bảo Ngọc.
Vở diễn của Chua Soo Pong chủ yếu xoay quanh câu chuyện tình duyên trắc trở giữa hai anh em con cô con cậu - Giả Bảo Ngọc và Lâm Đại Ngọc. Thông điệp về tình yêu được thượng tôn, cốt truyện về một đại gia đình quý tộc đời mạt Thanh từ lúc cực thịnh cho đến lúc suy vi bị giản lược.
Lâm Đại Ngọc (Diễm Hương) tiếp tục được xây dựng như một người con gái có dung mạo tuyệt sắc, một tâm hồn thi phú đích thực. Nhưng cô cũng lại hết mực nhạy cảm và mảnh mai, tính tình hay sầu bi, cô độc. Thương hoa, khóc hoa, thậm chí chôn hoa khi hoa tàn, hoa rụng.
Ngược lại với Lâm Đại Ngọc là Tiết Bảo Thoa (Khánh Linh) - một cô gái học thức, đài các, sắc sảo, kiêu sa - người sống đúng khuôn phép chuẩn mực phong kiến. Lâm Đại Ngọc cũng là người được được đại phu nhân (bà nội của Giả Bảo Ngọc) cùng các phu nhân chọn để kết đôi cùng công tử độc tôn nhà họ Giả.
Trong bản gốc của tiểu thuyết, bản thân Giả Bảo Ngọc từng có cảm tình với cả hai cô gái trước khi nhận ra tình yêu thực sự chỉ dành cho Lâm Đại Ngọc. Nhưng trong cách lý giải của Chua Soo Pong, ngay từ đầu tình yêu Giả Bảo Ngọc dành cho "em Lâm" đã vượt trội.
Giả Bảo Ngọc (Tô Tuấn Dũng) không mất nhiều thời gian cho những mông lung "đứng giữa hai dòng nước". Cách xây dựng nhân vật cho thấy, Giả Bảo Ngọc hiện lên là một chàng trai quyết xóa bỏ lề thói phong kiến với "dùi mài kinh sử" với tình yêu "môn đăng hộ đối", sắp đặt.
Lâm Đại Ngọc và Giả Bảo Ngọc gặp nhau ở khao khát tự do của tuổi trẻ nhưng tiếc thay vẫn thất bại trước thành trị phong kiến. Cặp thanh mai trúc mã chẳng thể đến được với nhau. Lâm Đại Ngọc chết theo cách tôn trọng nguyên bản.
Còn Giả Bảo Ngọc được Chua Soo Pong cho kết thúc bằng một lựa chọn trong nhiều lựa chọn mà khán giả phải đến '"đích mục sở thị", tức trực tiếp đến xem vở kịch mới thấy được sự bất ngờ và nhận ra sự thỏa đáng.
 |
| Cảnh Lâm Đại Ngọc và Giả Bảo Ngọc gặp nhau chốn tiên cảnh. |
Nhiều điểm chưa trọn vẹn
Chua Soo Pong được thông cảm vì Hồng Lâu Mộng là một tác phẩm khó lại quá đỗi quen thuộc. Tuy nhiên, công bằng mà nói, khán giả khi xem vở diễn không thực sự hài lòng vì Hồng Lâu Mộng thiếu Việt hóa, cách kể chuyện cũng không mới mẻ.
Nhiều cảnh được cho là tương đối giống với phiên bản phim truyền hình của Trung Quốc năm 1987, đơn cử như cảnh Lâm Đại Ngọc được đón về phủ và gặp bà ngoại.
Cách bài trí sân khấu thiên về tả cảnh, mô phỏng mà thiếu sự ước lệ cần có - đặc sản của sân khấu Việt. Sân khấu tuy rực rỡ sắc màu theo kiểu Trung Quốc nhưng lại thiếu điểm nhấn nổi bật cần có. Hấp dẫn về màu sắc nhưng lại không thể làm khán giả bất ngờ, ngạc nhiên khi chuyển cảnh.
Đạo diễn Chua Soo Pong muốn lý giải vở diễn theo hướng "chỉ còn tình yêu", giản lược các yếu tố về lịch sử, thông điệp xã hội thời điểm đó ở Trung Quốc. Nhưng tình yêu trong vở diễn cũng chưa thực thuyết phục. Có cảm giác tình yêu chưa giữa Lâm Đại Ngọc và Giả Bảo Ngọc "bị chín ép", tức chưa đủ đong đầy để lấy được xúc cảm của người xem.
Khánh Linh trong vai Tiết Bảo Thoa diễn xuất tương đối tốt trong khi Diễm Hương với vai Lâm Đại Ngọc lại bị lộ kỹ thuật diễn. Ánh mắt, cách thể hiện thiên nhiều về diễn và thiếu sự tự nhiên cần có.
Dù rằng nữ diễn viên đã cố gắng thoát ra khỏi hình dáng của những nhân vật đánh đá mà mình từng đóng, nhưng sự mảnh mai, yếu đuối bên cạnh một tâm hồn thơ mộng của Đại Ngọc, Diễm Hương chưa thực sự làm được.
Dù còn mắc lỗi về đài từ nhưng Tô Tuấn Dũng diễn tròn vai Giả Bảo Ngọc. Nhưng không biết vô tình hay cố ý, cách thể hiện của nam diễn viên tương đối giống với Âu Dương Phấn Cường trong Hầu Lâu Mộng năm 1987.
Trong khi, rõ ràng cách xây dựng nhân vật Bảo Ngọc của Âu Dương Phấn Cường cũng chỉ là một cách, và có thể chưa phải là cách tốt nhất.
