Bảo tàng 'độc nhất' khu vực
Trong số 30 bảo vật quốc gia được Thủ tướng Chính phủ công nhận năm 2013, Đà Nẵng đã sở hữu 3 bảo vật. Bảo tàng Điêu khắc Chăm là nơi duy nhất ở Đà Nẵng lưu giữ 3 bảo vật này.
Ngoài các bảo vật quốc gia gồm: Tượng Bồ tát Tara, Đài thờ Mỹ Sơn E1 và Đài thờ Trà Kiệu với niên đại hơn 1.000 năm tuổi, bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng còn lưu giữ những cổ vật, tác phẩm điêu khắc Chăm hàng ngàn năm tuổi được thu tập.
 |
| Một góc bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng. |
Bảo tàng Điêu khắc Chăm trưng bày hàng ngàn hiện vật được xem là độc bản trên thế giới về nền văn hóa Chăm Pa hàng nghìn năm tuổi.
Toàn bộ toà nhà và phong cách kiến trúc ban đầu của bảo tàng vẫn còn giữ lại cho đến ngày nay và bảo tàng Điêu khắc Chăm trở thành nơi lưu giữ những cổ vật quý, mang tính độc bản của nền văn hóa Chăm Pa rực rỡ một thời.
 |
| Nơi đây lưu giữ nhiều hiện vật có gái trị lịch sử cùng niên đại hàng ngàn năm tuổi |
Sau nhiều lần mở rộng, nâng cấp, bảo tàng Điêu khắc Chăm có gần 2.000 m2 dành cho không gian trưng bày và được bố trí thành những khu vực chuyên biệt như liên quan đến những thời kỳ phát triển của phong cách điêu khắc Chăm Pa.
Một loạt các khu trưng bày như: phòng Mỹ Sơn - Quảng Trị; phòng Trà Kiệu, Phòng Đồng Dương; phòng Tháp Mẫm và các hành lang Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Kon Tum được hình thành.
Đặc biệt, những không gian riêng biệt cho những Bảo vật quốc gia được hình thành đáp ứng nhu cầu nghiên cứu và tham quan của du khách.
Báu vật quốc gia và duyên cơ lưu giữ
Ba báu vật quốc gia tại Đà Nẵng là những cổ vật mang đậm phong cách kiến trúc điêu khắc Chăm qua từng thời kỳ. Mỗi cổ vật có những đặc điểm riêng, đặc trưng cho từng phong cách, cho từng giai đoạn. Và là độc bản và còn nguyên vẹn.
 |
| Tượng Bồ Tát Tara, một trong 3 báu vật quốc gia được lưu giữ tại bảo tàng. |
“Tượng Bồ Tát Tara mang đặc trưng của phong cách Đồng Dương, phong cách tồn tại cách đây hơn 1.000 năm (thế kỷ thứ 9). Đài thờ Mỹ Sơn E1 đại diện cho phong cách điêu khắc Mỹ Sơn E1, là đài thờ có niên đại sớm nhất (thế kỷ thứ 7-8) cách đây 1.300-1.400 năm. Đền thờ Trà Kiệu lại đại diện cho một phong cách điêu khắc khác, một bước phát triển nữa của nghệ thuật điêu khắc Chăm Pa”, ông Trần Văn Thắng, Giám đốc Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng cho biết.
Và việc được lưu giữ những cổ vật này như một “cơ duyên”, bởi những Báu vật này được lưu giữ từ thời Pháp, khi người Pháp tiến hành khai quật khảo cổ tại các di chỉ kiến trúc Chăm xưa.
“Điều độc đáo của các cổ vật khiến chúng thành báu vật quốc gia chính là điều khác biệt, độc đáo mang tính độc bản, đại diện cho phong cách kiến trúc đặc trưng từng thời kỳ của các cổ vật. Trong khi Tượng Bồ Tát Tara mang đặc trưng tiêu biểu cho phong cách Đồng Dương và kỹ thuật đúc đồng tinh xảo, kết hợp với chạm khắc tồn tại từ thế kỷ 9, cách đây hơn 1.000 năm, thì Đài thờ Mỹ Sơn E1 là đài thờ có niên đại sớm nhất (thế kỷ 7-8) còn lại nguyên vẹn nhất từ trước đến nay”, Giám đốc Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng chia sẻ.
 |
| Đài thờ Mỹ Sơn E1 có niên đại hàng ngàn năm tuổi |
Còn Đài thờ Mỹ Sơn E1 là một điển hình trang trí chạm khắc tinh xảo xung quanh chân đài thờ. Các hình ảnh tái diễn sống động về cuộc sống sinh hoạt, các hoạt động trong rừng, chơi nhạc… cho đến nghi thức tế lễ tín ngưỡng của các tu sĩ Ấn Độ giáo ẩn dật, tu tập và hành đạo cách đây 1.300-1.400 năm. Đặc biệt, đài thờ đã phản ánh được mối quan hệ giao lưu văn hóa giữa Ấn Độ và Chăm Pa trong giai đoạn đầu.
Bảo vật thứ ba là Đài thờ Trà Kiệu. Đây là bước chuyển tiếp của phong cách điêu khắc Chăm Pa trong giai đoạn thế kỷ 7-10, đặc trưng cho phong cách điêu khắc Trà Kiệu.
Điều khác biệt của đài thờ này là câu chuyện thần thoại kể về đám cưới của hoàng tử Rama và công chúa Sita trong trường ca Ramayana huyền thoại được thể hiện trên thân đài. Ngoài ra, với cấu tạo của của bệ yoni với hai thớt tròn đối xứng qua hai lớp cánh sen và một chiếc linga ba tầng đặt trong lòng khiến Đài thờ trở thành phong cách tiêu biểu của tổ hợp yoni-linga trong văn hóa cổ Ấn Độ.
 |
| Đài thờ Trà Triệu với kiến trúc độc đáo |
Và với sức hấp dẫn đó, Bảo tàng điêu khắc Chăm Đà Nẵng đã thu hút hàng trăm ngàn lượt khách đến xem khiến Bảo tàng là một trong số bảo tàng thu phí tham quan có lượng khách tham quan lớn trong cả nước.
