|
|
Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng hoặc toàn nước, xảy ra từ 3 lần trở lên trong một ngày. Ảnh: Freepik. |
Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng hoặc toàn nước, xảy ra từ 3 lần trở lên trong một ngày. Tiến sĩ, dược sĩ Nguyễn Trang Thúy, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, cho biết đây là vấn đề sức khỏe rất phổ biến mà hầu hết mọi người đều từng gặp phải ít nhất một lần trong đời.
Tiêu chảy có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, phổ biến nhất gồm:
- Virus đường ruột (ví dụ như rotavirus, norovirus)
- Vi khuẩn từ thực phẩm hoặc nước bẩn (như E.coli, Salmonella)
- Ký sinh trùng (ví dụ Giardia lamblia)
- Tác dụng phụ của thuốc, đặc biệt là kháng sinh
- Không dung nạp một số thực phẩm, như lactose trong sữa
- Bệnh lý tiêu hóa mạn tính như hội chứng ruột kích thích (IBS) hoặc bệnh Crohn
Khi nào có thể điều trị tại nhà?
Theo tiến sĩ Thúy, phần lớn trường hợp tiêu chảy nhẹ có thể được chăm sóc tại nhà bằng cách:
Bù nước và điện giải: Uống nhiều nước, nước trái cây pha loãng, soda không caffeine hoặc nước súp. Dung dịch oresol là lựa chọn hiệu quả. Nước tiểu màu vàng nhạt là dấu hiệu bạn đã uống đủ nước.
Ăn uống nhẹ nhàng: Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu như chuối, cơm, khoai tây, mì, bột yến mạch, rau luộc. Tránh đồ chiên rán, sữa, cà phê và rượu cho đến khi khỏi hẳn.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Bạn nên đến cơ sở y tế nếu có các dấu hiệu sau:
- Đi ngoài hơn 6 lần/ngày
- Có máu trong phân
- Sốt trên 38,5 độ không hạ sau 24 giờ
- Đau bụng dữ dội hoặc quặn từng cơn
- Tuổi từ 70 trở lên
- Dấu hiệu mất nước như: Tiêu chảy ra nước liên tục; khát dữ dội, miệng và lưỡi khô; mệt mỏi, chóng mặt, bồn chồn; không đi tiểu trong hơn 5 giờ; chuột rút cơ bắp
Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm máu hoặc phân để xác định nguyên nhân và mức độ mất nước. Hướng xử trí có thể bao gồm:
- Truyền dịch nếu mất nước nặng
- Ngưng dùng thuốc nghi ngờ gây tiêu chảy (theo chỉ định)
- Không phải lúc nào cũng cần kháng sinh. Chỉ dùng nếu có sốt hoặc phân có máu do nhiễm khuẩn
- Thuốc giảm tiêu chảy như loperamide, diphenoxylate-atropine hoặc bismuth subsalicylate có thể dùng trong một số trường hợp. Không dùng nếu có sốt hoặc phân có máu. Dùng quá liều loperamide có thể nguy hiểm đến tim mạch. Đối với tất cả loại thuốc này, điều quan trọng là dùng đúng theo đơn và chỉ định của bác sĩ.
Trong cuốn sách Sống khỏe mạnh không phụ thuộc vào thuốc, giáo sư Ryoko Chiba cho rằng nguyên tắc cơ bản khi sử dụng thuốc trong cuộc sống thường ngày chính là “ngắn và cụ thể”. Khi nào bị bệnh thì uống thuốc. Hết bệnh thì nhanh chóng ngừng thuốc. Tuy nhiên, nếu chỉ thay đổi mỗi cách sử dụng thuốc thì chúng ta không thể khỏe mạnh lên. Để thật sự khỏe mạnh, mỗi chúng ta cũng cần thay đổi cả thói quen sống và cách suy nghĩ của mình.
