Căn cứ khoản 1 Điều 479 Bộ luật Dân sự năm 2015, người thuê nhà phải bảo quản nhà thuê, bảo dưỡng và sửa chữa nhỏ. Nếu làm hư hỏng thì còn phải bồi thường cho chủ thuê. Tuy nhiên, với những hao mòn tự nhiên do sử dụng, thì người thuê nhà không phải chịu trách nhiệm.
Do đó, trong quá trình thuê nhà, nếu bên thuê tự ý sửa chữa, phá nhà, thay đổi thiết kế, kết cấu của nhà thuê mà không được sự đồng ý của bên cho thuê hoặc không có điều khoản trong hợp đồng cho phép người thuê được sửa chữa, thay đổi kết cấu nhà, thì người thuê có thể bị xử lý như sau:
1. Phạt hành chính
Căn cứ Điều 65 Nghị định 16/2022/NĐ-CP, khi người thuê nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước, thuê nhà ở xã hội, nhà ở công vụ mà có hành vi tự ý đục phá, cơi nới, cải tạo, phá dỡ nhà ở thì có thể bị phạt như sau:
- Với nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước, nhà ở xã hội: 80-100 triệu đồng.
- Nhà ở công vụ: 100-120 triệu đồng.
Đặc biệt, khi sửa chữa nhà ở cho thuê nhưng thuộc diện phải xin giấy phép nhưng vì làm chui nên người thuê đã không thông báo cho người cho thuê, sửa chữa khi không có giấy phép với nhà ở riêng lẻ, thì có thể bị phạt tiền 60-80 triệu đồng.
Như vậy, tùy vào trường hợp, người thuê tự ý sửa chữa nhà thuê có thể bị phạt với các mức tiền nêu trên.
2. Bị đơn phương chấm dứt việc thuê nhà
Căn cứ điểm c, d khoản 1 Điều 30 Luật Kinh doanh bất động sản năm 2014, bên cho thuê có thể đơn phương chấm dứt hợp đồng thuê nhà nếu bên thuê vi phạm một trong các trường hợp sau đây:
- Cố ý làm hư hỏng nhà thuê một cách nghiêm trọng.
- Sửa chữa, cải tạo, nâng cấp nhà thuê mà không được chủ nhà đồng ý bằng văn bản hoặc không có điều khoản thoả thuận trong hợp đồng.
Do đó, khi làm hỏng nhà thuê (do cố ý) bên cho thuê có thể chấm dứt việc cho thuê nhà đơn phương, trước thời hạn với bên thuê.
3. Phải bồi thường thiệt hại
Ngoài việc có thể bị đơn phương chấm dứt hợp đồng, người thuê nhà còn có thể phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 1 Điều 479 Bộ luật Dân sự:
Bên thuê phải bảo quản tài sản thuê, phải bảo dưỡng và sửa chữa nhỏ; nếu làm mất, hư hỏng thì phải bồi thường.Về việc xác định thiệt hại mà bên thuê phải bồi thường, theo nguyên tắc tại Điều 585 Bộ luật Dân sự, người thuê phải bồi thường toàn bộ thiệt hại theo thực tế một cách kịp thời. Mức bồi thường, hình thức cũng như số lần bồi thường sẽ do các bên cùng thỏa thuận.
Đặc biệt, bên thuê có thể được giảm tiền bồi thường nếu thiệt hại xảy ra quá lớn so với khả năng kinh tế của mình và lỗi xảy ra là lỗi vô ý. Trong trường hợp, bên thuê cố tình không bồi thường thì chủ trọ có thể khởi kiện ra Tòa để yêu cầu Tòa án giải quyết.
4. Chịu trách nhiệm hình sự
Khi người thuê có hành vi cố ý làm hư hỏng hoặc hủy hoại nhà thuê thì tùy mức độ có thể phải chịu trách nhiệm hình sự về Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản tại khoản 36 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự năm 2017:
- Phạt tiền 10-50 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm: Giá trị nhà thuê bị làm hư hỏng từ 2 triệu đến dưới 50 triệu đồng...
- Phạt tù 2-7 năm: Thực hiện hành vi hủy hoại, cố ý làm hư hỏng nhà thuê một cách có tổ chức hoặc gây thiệt hại cho nhà thuê có giá trị từ 50 triệu đến dưới 200 triệu đồng; để che giấu tội phạm khác; tái phạm nguy hiểm...
- Phạt tù 5-10 năm: Gây thiệt hại cho nhà thuê có giá trị từ 200 triệu đến dưới 500 triệu đồng.
- Phạt tù 10-20 năm: Gây thiệt hại cho nhà thuê có giá trị trên 500 triệu đồng.
Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền 10-100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc cấm hành nghề, làm công việc nhất định 1-5 năm.
Sách về Pháp luật
Cuốn sách "Cẩm nang thi hành án dân sự" đáp ứng nhu cầu tra cứu nhanh, chính xác các quy định của pháp luật thi hành án dân sự và các quy định của pháp luật khác có liên quan trong quá trình tổ chức thi hành bản án, quyết định của tòa án, đồng thời chỉ ra một số vướng mắc trong các quy định của pháp luật khi áp dụng vào các tình huống thi hành án cụ thể.
