Liên minh châu Âu sẽ cấm sợi carbon trong ngành công nghiệp ôtô?

Với đặc tính nhẹ hơn nhôm và cứng hơn thép, sợi carbon từ lâu đã được coi là vật liệu lý tưởng trong ngành hàng không, ôtô và thậm chí là trên các dụng cụ thể thao. Tuy nhiên, trong bản dự thảo sửa đổi mới nhất của Chỉ thị về Xe Hết Niên Hạn, Nghị viện châu Âu đã lần đầu tiên trên thế giới xếp sợi carbon vào danh sách các vật liệu "nguy hại".

Sợi carbon được xem là loại "vàng đen" trong ngành công nghiệp ôtô với những ưu điểm vượt trội về độ bền và khối lượng.

Theo giải thích của cơ quan này, khi bị loại bỏ, các sợi nhỏ từ sợi carbon - vốn được liên kết bằng nhựa epoxy – có thể phát tán trong không khí, gây ảnh hưởng đến da, màng nhầy của con người và thậm chí gây chập mạch trong máy móc. Đây là mối lo đặc biệt lớn khi việc tái chế và tháo dỡ xe đang trở thành ưu tiên hàng đầu trong định hướng phát triển bền vững của EU.

Cấu trúc đặc biệt của sợi carbon được đánh giá là không thân thiện với môi trường trong quá trình tiêu hủy và tái chế.

Theo nghiên cứu của Roots Analysis, thị trường sợi carbon toàn cầu hiện trị giá khoảng 5,48 tỷ USD (ước tính vào năm 2024), dự kiến sẽ đạt 17,08 tỷ USD vào năm 2035, với mức tăng trưởng trung bình hàng năm 11%. Trong đó, ngành công nghiệp ôtô chiếm từ 10% đến 20% lượng tiêu thụ - con số được dự báo sẽ tăng mạnh khi các hãng đua nhau cắt giảm trọng lượng cho xe điện nhằm cải thiện quãng đường di chuyển và hiệu suất vận hành.

Sợi carbon thường được sử dụng để làm khung gầm liền khối monocoque của các mẫu xe hiệu năng cao.

Việc đề xuất cấm sợi carbon sẽ đặc biệt gây ảnh hưởng tới các thương hiệu cao cấp như McLaren, Lamborghini, Ferrari, Pagani hay Koenigsegg, vốn sử dụng vật liệu này để tạo nên toàn bộ khung gầm cho những chiếc siêu xe.

Đồng thời, ba ông lớn Nhật Bản gồm Toray Industries, Teijin và Mitsubishi Chemical – đang nắm giữ tới 54% thị phần sợi carbon toàn cầu – cũng sẽ chịu thiệt hại nghiêm trọng, nhất là khi riêng Toray có 50% doanh thu từ mảng ôtô tại châu Âu.

Tùy chọn thân vỏ hoàn toàn bằng sợi carbon trên những siêu xe có giá hàng trăm nghìn USD.

Dù đây là đề xuất gây tranh cãi lớn, việc cấm sợi carbon trên ôtô tại châu Âu, nếu được thông qua, cũng sẽ chưa có hiệu lực cho đến năm 2029. Tuy nhiên, sau nhiều lo ngại từ các nhà sản xuất ô tô và vật liệu, Liên minh châu Âu đã chính thức rút lại đề xuất cấm sử dụng sợi carbon trong ngành công nghiệp ôtô. Thông tin được xác nhận bởi Motor1 Italia hôm thứ Ba, sau khi họ liên hệ trực tiếp với Nghị viện châu Âu - nơi khởi xướng đề xuất gây tranh cãi này.

Việc nâng cấp các chi tiết và phụ kiện bằng sợi carbon còn thể hiện mức độ "chịu chơi" của chủ sở hữu siêu xe.

Sau làn sóng phản ứng mạnh mẽ từ ngành công nghiệp và giới chuyên gia, Nghị viện châu Âu đã cập nhật lại danh sách các vật liệu bị cấm, vốn bao gồm thủy ngân, chì và cadmium, tuy nhiên sợi carbon đã bị loại bỏ. Một đại diện của cơ quan này xác nhận điều này với giới truyền thông, đồng nghĩa với việc vật liệu nhẹ, siêu bền này sẽ tiếp tục được phép sử dụng trong ngành ôtô ít nhất là trong tương lai gần.

Sợi carbon sẽ tiếp tục giữ vai trò then chốt trong ngành công nghiệp ô tô, ít nhất là trong tương lai gần.

Sợi carbon lần đầu tiên được sử dụng trong xe đua F1 vào năm 1981, trên chiếc McLaren MP4/1, trước khi trở thành vật liệu khung xe hợp pháp trên đường phố với mẫu Jaguar XJR-15. Ngày nay, sợi carbon không chỉ hiện diện trong khung xe, mà còn được dùng cho các chi tiết như thân vỏ, mâm xe, thậm chí cả nội thất - trở thành biểu tượng của công nghệ và hiệu suất cao.

Lần đầu được áp dụng trên chiếc McLaren MP4/1, sợi carbon gần như đóng vai trò then chốt trong ngành công nghiệp ôtô.

Dù mối đe dọa tạm thời được xóa bỏ, vụ việc một lần nữa cho thấy mối căng thẳng giữa phát triển công nghệ và tiêu chuẩn môi trường đang ngày càng lớn, đặc biệt tại thị trường châu Âu. Với ngành công nghiệp ôtô, đây là một chiến thắng tạm thời - nhưng chắc chắn không phải là lần cuối cùng họ phải đối mặt với thách thức tương tự trong cuộc đua tới một tương lai xanh hơn.