|
|
Hệ lụy từ trào lưu làm trắng da bằng cách tiêm glutathione ngoài chỉ định ngày càng gia tăng, gây ảnh hưởng đến thận và hệ thần kinh. Ảnh: IU/FB. |
Bài viết do Morgan Norris, học viên cao học và Học giả Danh dự tại Trường Báo chí Medill, Đại học Northwestern (Mỹ), đồng thời là đại diện của Đại học Hampton trong chương trình Nghiên cứu Sinh Pulitzer 2025, thực hiện.
Phiên bản gốc được đăng trên website Trung tâm Pulitzer, tổ chức phi lợi nhuận chuyên về báo chí điều tra, trước khi xuất hiện trên The Korea Herald.
Thần thánh hóa "chất làm trắng"
Trong hành trình khảo sát các sản phẩm làm trắng da tại Olive Young, chuỗi bán lẻ mỹ phẩm được ví như “Sephora của Hàn Quốc”, Norris cho biết hầu hết nhân viên cô gặp ở Seoul đều gợi ý dùng glutathione.
Từ một chất chống oxy hoá và hỗ trợ thải độc, glutathione trở thành “từ khóa vàng” trong ngành làm đẹp Hàn từ năm 2010, khi được influencer và các thương hiệu lăng xê mạnh với công dụng làm trắng da. Từ thuốc truyền, viên uống đến kem bôi đều xuất hiện dày đặc, trong đó truyền tĩnh mạch là hình thức phổ biến nhất.
Olivia Choi, nhà sáng lập Seoul Beauty Global, từng truyền glutathione định kỳ suốt nhiều năm. Theo cô, rất nhiều người cũng đang thực hiện liệu trình này, mỗi buổi truyền chỉ kéo dài khoảng 1 giờ và mang lại cảm giác tỉnh táo. Tuy vậy, Choi đã dừng sử dụng glutathione vì lo ngại phụ thuộc, điều từng xảy ra với không ít người ham làm trắng da quá đà.
 |
| Dù là nhà sáng lập thương hiệu làm đẹp, từng sử dụng glutathione định kỳ, Olivia Choi vẫn phải "cai nghiện" chất làm trắng vì sợ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Ảnh: Maya Dawson. |
Ở Hàn Quốc, da trắng sáng từ lâu là chuẩn mực vẻ đẹp. Với cả người Hàn lẫn fan K-beauty quốc tế, glutathione trở thành “đường tắt” để đạt hình ảnh này.
Gần 40 người Norris phỏng vấn, gồm cả dân bản địa lẫn người nước ngoài, đều gọi liệu pháp này bằng cái tên quen thuộc “whitening drip” hoặc “mibaek jusa” (tạm dịch: mũi tiêm trắng da).
Nhiều phòng khám đặt tên liệu trình theo nhân vật nổi tiếng như Cinderella, Bạch Tuyết hay Beyoncé để thu hút khách. Với mức giá hạt dẻ, chỉ 30-100 USD, khiến dịch vụ này càng dễ tiếp cận.
Dù Beyoncé từng dính tin đồn sử dụng glutathione, tại Hàn Quốc phương pháp này thường gắn với làn da trắng sáng của IU. Nhiều influencer đã sử dụng loạt ảnh “trước - sau” của cô để quảng bá mũi tiêm.
Quinn Lin, cựu thực tập sinh K-pop, cho biết cô bắt đầu truyền glutathione sau khi xem ảnh được cho là của IU. Da cô sáng “nhanh đến mức khó đứng nắng lâu”. Lin cũng dùng thêm kem chống nắng nâng tông, keo tạo mí, massage mặt và đèn ring light để trông trắng hơn.
Dù vậy, chuyên gia khẳng định glutathione không phải thuốc làm trắng và việc truyền nó tiềm ẩn rủi ro sức khỏe. Bác sĩ Park Ji-Youn, sáng lập Ozhean Skin and Plastic Surgery Network, cho biết glutathione là chất chống oxy hoá tốt nếu dùng đúng, nhưng không nên sử dụng để làm trắng da.
Theo The Korea Herald, glutathione là một hợp chất gồm 3 loại axit amin thiết yếu: glycine, cysteine và glutamic acid, được sản xuất trong hầu hết tế bào và tập trung nhiều ở gan, giúp giải độc và bảo vệ tế bào khỏi stress oxy hoá. Dù có tác động lên melanin, để làm trắng da cần truyền liều rất cao.
Park cảnh báo nếu truyền glutathione 2-3 ngày/lần có thể gây hại thận hoặc ảnh hưởng hệ thần kinh. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng các axit amin trong glutathione có thể gây kích thích quá mức, gây viêm hoặc tăng stress oxy hoá, dẫn đến hội chứng Stevens-Johnson hoặc suy thận.
Năm 2018, Hội Da liễu Philippines đã ghi nhận 69 ca biến chứng sau khi truyền glutathione, trong đó có một trường hợp suy thận cấp sau 3 năm truyền hàng tuần. Vì lý do an toàn, Philippines, Anh, Singapore, Malaysia và Mỹ đã cấm hoặc cảnh báo về truyền glutathione tĩnh mạch.
Tại Hàn Quốc, Bộ An toàn Thực phẩm và Dược phẩm xếp glutathione là thuốc kê đơn, chủ yếu dùng trong điều trị gan hoặc hỗ trợ bệnh nhân ung thư, với liều 600-1.200 mg. Tiêm vì mục đích thẩm mỹ bị xem là sử dụng ngoài chỉ định.
Tiếp thị gian dối
Tony Medina, CEO Seoul Guide Medical, cho rằng sự nhầm lẫn giữa “whitening” (làm trắng) và “brightening” (làm sáng) góp phần khiến glutathione bị thổi phồng công dụng.
Nhiều cơ sở làm đẹp cố tình khai thác sự nhập nhằng này để tiếp thị. Dược sĩ Julie Rhee nhận định nếu không quảng bá là “làm trắng”, rất ít người dùng glutathione, bởi tác dụng giải độc gan không đủ hấp dẫn. Marketing vì thế trở thành yếu tố chính khiến chất này bị sử dụng sai mục đích.
Trên toàn cầu, làn sóng làm trắng da thường bị gắn với vấn đề sắc tộc, tạo ra nhiều cuộc tranh luận, nhất là khi idol K-pop hoặc filter AI được dùng để quảng bá vẻ đẹp trắng sáng quá mức.
 |
| Nhiều thẩm mỹ viện dùng các câu mời gọi như “biến thành" Cinderella, Bạch Tuyết hay Beyoncé để thu hút khách hàng. Ảnh: Morgan Norris. |
Shin Dainn, influencer người Hàn, thừa nhận video về cách làm trắng da của cô vấp phải nhiều chỉ trích từ khán giả nước ngoài vì lo ngại việc truyền glutathione không an toàn. Cô cho rằng người Hàn ưa chuộng da sáng vì yếu tố văn hoá, không liên quan chủng tộc.
Một số người trẻ Hàn bắt đầu rời xa áp lực “trắng bằng mọi giá”. Người mẫu thể hình Scarlet Park cho biết cô học cách chấp nhận làn da ngăm của mình; biên đạo múa Leah Lee thậm chí rời Hàn về Canada sau nhiều năm mệt mỏi vì tiêu chuẩn sắc đẹp khắt khe.
Trong bối cảnh xã hội Hàn Quốc dần điều chỉnh chuẩn mực nhan sắc và đối mặt nhiều hơn với sự giám sát quốc tế, glutathione trở thành ví dụ điển hình cho cách một chất chống oxy hoá y khoa bị thương mại hoá thành “chất làm trắng”.
Julia, một phụ nữ sống ở Seoul, cho biết quảng cáo dịch vụ tiêm glutathione tràn ngập các khu như Gangnam, khiến nhiều người xem đó là việc bình thường. Nhưng theo cô, khi xã hội ngày càng đa dạng và cởi mở hơn, kỳ vọng về một chuẩn đẹp bớt áp lực và tôn trọng sự khác biệt cũng đang dần hình thành.
Người phụ nữ xây dựng đế chế mỹ phẩm từ căn bếp nhỏ
Cuốn Công ty tôi gìn giữ kể lại hành trình khởi nghiệp của Estée Lauder từ những lọ kem dưỡng tự chế trong căn bếp nhỏ, kết hợp kỹ năng bán hàng với niềm tin rằng mọi phụ nữ đều có thể đẹp. Từ đó, bà xây dựng thương hiệu mỹ phẩm toàn cầu với hơn 25 thương hiệu, có mặt tại 150 quốc gia.
