Loại virus khiến hàng nghìn người mất mạng mỗi ngày

Hiện có 5 virus phổ biến được ghi nhận gây viêm gan. Ảnh: Littlethings.

Viêm gan virus là tình trạng viêm trong gan và có thể tiến triển đến xơ gan, ung thư gan. Hiện có 5 virus phổ biến được ghi nhận gây viêm gan là virus viêm gan A, virus viêm gan B, virus viêm gan C, virus viêm gan D và virus viêm gan E.

Trong đó, virus viêm gan A, E là 2 tác nhân gây bệnh cấp tính, lây bệnh qua đường ăn uống và thường chỉ gây bệnh cấp tính. Các virus viêm gan B, C và D là tác nhân lây qua đường máu, có thể gây bệnh cấp tính và mạn tính, tiến triển lâu dài tới xơ gan và ung thư gan.

Ở Mỹ, năm 2021, nước này ghi nhận khoảng 11.500 ca nhiễm virus viêm gan A, 13.300 ca nhiễm mới virus viêm gan B, 69.800 ca nhiễm mới virus viêm gan C.

Theo báo cáo của WHO, khoảng 3.000 ca tử vong mỗi ngày do virus viêm gan, cứ 30 giây có một người tử vong do virus viêm gan B hoặc C.

Các virus viêm gan B và C nên được tầm soát tối thiểu một lần và có thể lặp lại ở những người nguy cơ cao hoặc khi bạn có biểu hiện của bệnh viêm gan.

Viêm gan virus A

Virus viêm gan A là là một picornavirus RNA đơn sợi, bệnh diễn biến cấp tính và không tiến triển đến viêm mạn tính. Chúng ta có vaccine phòng bệnh hiệu quả, tuy nhiên chỉ khuyến cáo sử dung với vùng dịch tễ và nhóm có nguy cơ cao.

Viêm gan virus B

Viêm gan virus B là do virus viêm gan B, thuộc họ Hepadnaviridae, biểu hiện lâm sàng đa dạng. 2/3 số bệnh nhân không biết mình bị nhiễm virus.

Viêm gan virus B là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến ung thư gan. Biểu hiện lâm sàng của bệnh đa dạng từ không triệu chứng đến suy gan, xơ gan, ung thư gan.

Bệnh có thể nhiễm cấp tính hoặc chuyển thể mạn tính. Bệnh có thuốc kháng virus, nhưng các nhóm thuốc hiện nay chỉ có tác dụng ức chế sự nhân lên của virus mà chưa loại bỏ hoàn toàn chúng khỏi cơ thể người nhiễm.

Hiện có vaccine phòng bệnh hiệu quả và nằm trong chương trình Tiêm chủng mờ rộng Quốc gia.

Gan là cơ quan có chức năng quan trọng gồm chuyển hoá các chất dinh dưỡng, lọc chất có hại trong máu và chống nhiễm trùng. Ảnh: CDC.

Viêm gan virus C

Bệnh gây ra do virus viêm gan C, thuộc họ Flaviviridae. Bệnh lây truyền qua đường máu và có tỷ lệ lưu hành cao ở nước ta.

Viêm gan virus C có biểu hiện lâm sàng thầm lặng, khoảng 40% các trường hợp nhiễm mà không biết. Hiện nay, chúng ta chưa có vaccine phòng viêm gan virus C hiệu quả.

Tuy nhiên, sự xuất hiện của các phác đồ thuốc kháng virus tác động trực tiếp, đáp ứng virus bền vững khi điều trị lên đến trên 95%.

Viêm gan virus D

Virus viêm gan D thuộc họ Kolmioviridae, là virus phụ thuộc vào virus viêm gan B nên chỉ nhiễm khi người bệnh có nhiễm virus viêm gan B.

Tỷ lệ nhiễm virus viêm gan D tại Việt Nam hiện chưa rõ có số liệu đáng tin cậy được báo cao. Trên thế giới, viêm gan virus D thường được ghi nhận ở trường hợp viêm gan virus B dai dẳng, xơ gan sớm hoặc suy gan tiến triển có liên quan virus viêm gan B.

Điều trị viêm gan virus D vẫn còn là một thách thức. Các thuốc được chập nhận điều trị gồm Pegylated interferon alpha và Bulevirtide. Tuy nhiên, tỷ lệ đáp ứng điều trị còn hạn chế và thuốc này hiện không có sẵn trên thị trường ở Việt Nam. Phòng bệnh viêm ga virus D là sử dụng vaccine để phòng viêm gan virus B.

Viêm gan virus E

Virus viêm gan E thuộc họ Herpesviridae, là virus RNA. Viêm gan virus E là bệnh lây qua đường ăn uống, thường gặp bệnh cảnh viêm gan cấp, có thể tiến triển đến suy gan và tử vong, đặc biệt là người suy giảm miễn dịch hoặc phụ nữ mang thai.

Bệnh chủ yếu điều trị hỗ trợ, chỉ dùng thuốc kháng virus (Ribaverin) ở những bệnh nhân nhiễm mạn tính trên cơ địa suy giảm miễn dịch như ghép tạng. Hiện bệnh có vaccine để phòng bệnh, được cấp phép sử dụng tại Trung Quốc. Phòng bệnh chủ yếu là vệ sinh ăn uống, vệ sinh môi trường.