Nói dối gia đình về nghề
Bác sĩ chuyên khoa I Ngô Hường Dũng tâm sự về công việc pháp y của mình. Đây thực sự là một công việc khó khăn. Trong khi đó quan niệm của xã hội với nghề pháp y còn rất nặng nề. Người ta nghĩ đến pháp y là nghĩ đến mổ xác, đào mồ, cuốc mả, khai quật... Những ấn tượng mạnh, khiếp đảm, người ta hay gắn cho pháp y.
Nếu chọn nghề pháp y chắc chắn không ai chọn bởi mặc cảm của xã hội rất ghê gớm. Một số gia đình, chồng đi làm pháp y vợ không cho ngủ cùng phải ở lại cơ quan; có người nói dối không làm nghề pháp y, không dám thổ lộ công việc của mình với gia đình nhà vợ.
Từ quan niệm xã hội đó, nhiều người không bao giờ cho con đi học nghề pháp y. Chính vì thế, bác sĩ Dũng cho rằng chuyên ngành này là chuyên ngành khó tuyển thí sinh. Đến nay pháp y là 1 trong 5 chuyên ngành khó tuyển gồm lao, phong, tâm thần, giải phẫu bệnh, pháp y.
Riêng Viện Pháp y Quốc gia không năm nào tuyển đủ biên chế mà Bộ Y tế giao. Một số năm, viện không tuyển được ai, hoặc có người làm một ngày rồi bỏ việc. Viện Pháp y Quốc gia cũng đã làm điều tra xã hội học tìm hiểu vì sao người ta lại kỳ thị ngành pháp y. Kết quả là có đến hơn 70% vợ chồng, con cái, dòng họ, bạn bè không muốn cho người thân làm pháp y.
Gần đây, một người đã xin vào hoặc chuyển về làm việc tại các đơn vị pháp y, trong đó có người phải chấp nhận đánh đổi. Ví dụ chuyển từ vùng sâu, vùng xa về thành phố họ chấp nhận đổi nghề, học thêm chuyên ngành pháp y.
 |
|
Một lần tham gia tìm kiếm hài cốt của các bác sĩ pháp y. |
Ông Dũng cho rằng đào tạo lại từ đầu được xem là hướng đi mới cho chuyên ngành pháp y để lấp đầy chỗ trống bác sĩ pháp y hiện nay. Những người đã có chuyên ngành y khoa sẽ được bổ túc bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ pháp y.
Không còn là mổ tử thi
Nói về công việc của ngành pháp y hiện tại, bác sĩ Dũng cho biết không còn là đơn giản chỉ mổ tử thi. Khoảng 20 năm trở lại đây pháp y phát triển rất mạnh, là ngành khoa học của Y học. Nó mang khoa học của y học phục vụ cho pháp luật. Nghề pháp y sử dụng tất cả kiến thức, kỹ năng chuyên ngành và các chuyên ngành ngoài, như khoa học tự nhiên, toán, lý, hóa, thực vật học, côn trùng học… đều có thể áp dụng.
Hiện nay, bộ ba chân kiềng của pháp y là pháp y truyền thống liên quan đến con người (người sống và người chết), độc học pháp y, đầu độc trúng độc và y - sinh học (công nghệ giám định AND). Cả ba chân kiềng này bổ trợ cho nhau.
Trước đây, một vụ liên quan đến án mạng gây thương tích, các dấu vết xét nghiệm liên quan thường là nhóm máu của hung thủ hay nạn nhân. Nhưng bây giờ người ta có thể giám định AND để truy nguyên hung thủ trong số các nghi can. So với trước đây chỉ làm máu khi máu khô, máu đông rất phức tạp.
Đối với độc học pháp y cũng thế. Ngày nay với các phương tiện hiện đại người ta có thể sàng lọc được độc tố dưới dạng vi vết, giám định định tính và định lượng bổ trợ giúp cho phá án nhanh.
Cũng chính vì mặc cảm mà người dân quan niệm về pháp y, họ không hiểu được giám định người chết chỉ là lĩnh vực nhỏ. Pháp y hiện nay liên quan đến người sống nhiều như đánh giá tình trạng thương tích, xâm hại tình dục, giám định độ tuổi, giám định giới tính, giám định khả năng tình dục…
Ví dụ nhiều hung thủ phạm tội hiếp dâm khi bị bắt, trong quá trình đấu tranh, anh ta bảo bị liệt dương nhưng khi đến giám định hoàn toàn không phải như vậy. Giám định độ tuổi cũng quan trọng vì khung chịu hình phạt của các tuổi thành niên, vị thành niên khác.
Nhiều trường hợp khai sinh làm chậm, nhiều đôi vợ chồng lấy nhau không có đăng ký kết hôn không khai sinh cho con, khi con đi học mới làm giấy khai sinh không nhớ rõ ngày tháng. Lúc rơi vào vòng lao lý, chỉ một tháng cũng khác, nên pháp y sẽ làm công việc giám định độ tuổi….
